اخبار

شاید برای پرداختن به این نکته که چه کسی اول بار، سعدی شیراز را «استاد سخن» نامید باید سراغ قله‌ متأخرتر شعر فارسی، یعنی حافظ رفت. حافظ بود که نخستین بار سعدی را به این نام خواند و او را استاد سخن لقب داد تا پس از خود سعدی، خلف بزرگ او، چنین لقبی برایش در نظر بگیرد.

به مناسبت روز بزرگداشت سعدی، تاملی اجمالی خواهیم داشت در اشعار و آثار این شاعر بزرگ و انسان دوست که در ذهن و زبان اهل ادب به استاد سخن و افصح المتکلمین معروف شده است. ولی پیش از پرداختن به سعدی و آثار او- به ضرورت – مقدمه ای بر جایگاه شعر و شاعری در اسلام خواهیم داشت.

هم‌زمان با فرارسیدن اردیبهشتِ شیراز، آرامگاه سعدی میزبان دوستدارانش می‌شود، نوای موسیقی در شعر سعدی طنین‌انداز می‌شود، سعدی‌شناسان درباره این شاعر بزرگ سخن می‌گویند و نمایشگاه‌هایی به نام سعدی برپا می‌شود.

در ادامه سلسله همایش‌های سعدی با بزرگان جهان که هر ساله در آستانه روز بزرگداشت سعدی از طرف مرکز فرهنگی شهر فرهنگی برگزار می‌شود، همایش سعدی و پترارک با حضور اساتید ایرانی و ایتالیایی برگزار شد.

در میان سخنوران بزرگ ایران‌زمین، کمتر کسی را می‌توان یافت که همانند شیخ مصلح‌الدین سعدی شیرازی، بی‌محابا به نکوهش و انتقاد از خودکامگی و ستم‌ورزی پادشاهان و حاکمان پرداخته، و بی‌پروا حکمرانان و ارباب زر و زور را به رعایت حقوق مردم و مراعات انصاف و عدالت و تفقّدِ احوال عامه و تلاش در جهت تأمین معاش و آسایش و رفع گرفتاری‌ها و دشواری‌های آنها، دعوت و تشویق کرده و حتی مؤکداً به انجام‌دادن امور مزبور موظف و مکلف دانسته باشد.

سعدی و شعر او سهم عظیمی در پیشینه فرهنگ و ادبیات ایران و معرفی آن به غرب و جهان داشته است. در تقویم ملی ایران یک اردیبهشت، روز بزرگداشت سعدی نام‌گذاری شده است، در آستانه روز بزرگداشت این شاعر سخنور و برای آشنایی بیشتر با سعدی و شعر او گفت‌وگویی با مهدی ماحوزی، استاد دانشگاه و از پژوهشگران حوزه ادبیات فارسی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

سعدی در توصیف و درک جمال محبوب خویش بر سر غیرت است: نامه حسن تو بر عالم و جاهل خوانم / نامت اندر دهن پیر و جوان اندازم

توجه به زیبایی از دیرباز در فرهنگ ما رواج داشته و هر یک از بزرگان به فراخور اندیشه خویش به تبیین آن پرداخته‌ و تقسیم‌بندی‌هایی برای آن قائل شده‌اند. سعدی نیز از پیروان این مکتب است و جمال‌پرستی‌اش حکایتی است که تنها به حسب زیبایی صوری محبوب و به غایت لذت حسی و ستودن آن صورت نمی‌گیرد؛ یعنی این مشاهده جمال و زیبایی باید راهی به سوی معرفت و بینش بر سعدی بگشاید.

مرحوم استاد دکتر غلامحسین یوسفی که از نوابغ و نوادر دوران بود، نقل می‌کند:«مردی روشندل و هندی را به یاد می‌آورم که چند سال پیش او را بر حسب اتفاق در دهلی دیدم و راهنمای جهانگردان بود. به مجرد آن‌که او پی برد ایرانی و فارسی‌زبانم، پرسید از سعدی چیزی به خاطر داری؟ و خود از حفظ شروع کرد به خواندن سرآغاز دل‌انگیز گلستان:”منت خدای را عزّوجلّ که طاعتش موجب قربت است…” معلوم شد گلستان را در جوانی به درس خوانده است و بسیاری از سخنان و اشعار شاعر شیراز را به خاطر دارد.

همایش سعدی و پترارک در ایران و ایتالیا برگزار می‌شود. علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی و بین‌الملل شهر کتاب گفت: شباهت‌های بسیاری می‌توان در اشعار و آثار سعدی و پترارک یافت و به محبوبیت سعدی در اروپا پی برد.