اخبار

عده ای مدعی شده اند هدف رضاشاه از غصب املاک و اراضی شمال، حفظ مناطق شمالی از خطر روسیه بوده و برخی دیگر نیز مدعی اند رضاشاه با غصب زمینها به ویژه در استان مازندران عمران و آبادانی مناطق شمالی کشور را مدنظر داشته است و به دنبال غصب و حرص و طمع نبوده است. آیا می توان این ادعاها را پذیرفت؟

روزهای 19 تا 21 تیر 1314 یادآور اتفاقاتی است که در صحن مسجد گوهرشاد شهر مشهد به وقوع پیوست. سرمستی شاه آن روز ایران، رضاشاه پهلوی، از سفر به ترکیه در سال 1313 و تفکر به این موضوع که او نیز می‌تواند همچون مصطفی کمال پاشاآتاتورک، بنیانگذار جمهوری ترکیه، ایران را به دروازه‌های اروپایی برساند، باعث شد در بازگشت از این سفر پایه‌گذار اتفاقاتی در ایران شود که تا سال 1320 و کنار رفتن رضاشاه از حکومت دامنه‌های آن حکومت ایران را در خود غرق کند.

به مناسبت تصویب طرح اجباری کلاه شاپو(1306) مسئله اجباری شدن کلاه‌شاپو از منظر اطرافیان رضاشاه به حدی دارای اهمیت بود که یکی از نمایندگان مجلس که موافق آن بود، «دو فوریت» را برای طرح آن در مجلس کافی ندانست و حتی «ده فوریت» را هم کم دانست!

بحث درباره‌ی ماهیت دولت رضاشاه است؛ من از همین عنوان استفاده می‌کنم و می‌گویم که ما در مورد خود رضاشاه صحبت نمی‌کنیم، درباره‌ی دولت رضاشاه صحبت می‌کنیم. درباره‌ی دولت رضاشاه یا دولتی که در ایران در فاصله سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ شکل گرفت و تثبیت شد دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. من رشته‌ام علوم سیاسی است، واقعیت این است که خیلی به جزئیات تاریخی علاقه‌مند نیستم، تاریخ را تا آن حد مورد مطالعه قرار می‌دهم که در ارتباط با دولت و سیاست مورد نیاز من هست، ولی چون به بحث مربوط به تحولات سیاسی-اجتماعی ایران معاصر علاقه‌مند هستم به طور طبیعی ماده‌ی خام بحث‌های من باید با توجه به تاریخ تهیه شود؛ بنابراین می‌خواهم توجهتان را به این نکته جلب کنم که ممکن است بحث‌های من نظری، اجتماعی و سیاسی باشد تا تاریخی، علی‌رغم بهره‌ای هم که از تاریخ می‌گیرم.

متن استعفای رضا شاه از سلطنت با خط و انشای محمد علی فروغی