اخبار

انجمن علوم سیاسی ایران با همکاری انجمن ژئوپلیتیک ایران نشست علمی «بررسی چگونگی شکل‌گیری داعش و محیط راهبردی منطقه» را با حضور «محمود یزدان‌فام» عضو هیئت علمی پژوهشی پژوهشکده‌ی مطالعات راهبردی و «سید علی موجانی» پژوهشگر تاریخ معاصر عراق برگزار کرد. در بخش اول علی موجانی توضیح داد که «جنبش داعش برخاسته از واقعیت‎های قومی، عشیره‎ای، سوابق تاریخی و سیاسی از قلمرو بزرگی از اعراب است و در قلمرو و سیطره‎ای نیز حرکت می‎کند که برای خود گذشته‎ای داشته است، با این جنبش نمی‎توانیم به‌عنوان یک نگاه اطلاعاتی برخورد کنیم یا به‌عنوان یک ابزار از قدرتی خاص، بلکه به لحاظ جامعه‎شناسی پدیده‎ای است که تأثیر درازمدتی با خود به همراه خواهد داشت». در ادامه مشروح سخنان دکتر محمود یزدان‎فام درباره‌ی این جنبش می‎آید.

فاطمه امیراحمدی: انجمن علوم سیاسی ایران با همکاری انجمن ژئوپلتیک ایران نشست علمی «بررسی چگونگی شکل‌گیری داعش و محیط راهبردی منطقه» را با حضور «محمود یزدان‌فام» و «سید علی موجانی» در این مرکز برگزار کرد که مشروح سخنان اساتید در دو گزارش پیش‌تر آمد. در ادامه پرسش و پاسخ‌های این نشست می‌آید که به نظر می‌رسد در کامل شدن مطالب درباره‌ی این جنبش بی‌تأثیر نخواهد بود.

موج تازه تروریسم از ظهور تا هویت‌سازی «ابراهیم متقی» رئیس گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران، در نشست تخصصی اداره کل پژوهش و بررسی‌های خبری ایرنا، با بررسی حضور جریان تکفیری در شبکه‌های اجتماعی، پیرامون محورهایی نظیر «مرز زدایی» پس از جنگ سرد به عنوان پس زمینه اصلی ایجاد گروه‌های تکفیری، تلاش این گروه‌ها برای هویت‌سازی مستقل و گسترش قدرت شبکه‌ای گروه داعش صحبت کرد. تکفیری‌ها از جمله جریان‌های خشونت‌گرا و حاشیه‌ای خاورمیانه به شمار می‌روند که طی چند سال گذشته بویژه پس از پیدایش گروه تروریستی- بعثی داعش بیش از پیش نمود و بروز یافته‌اند.

اولین نشست از مجموعه نشستهای بررسی جریانهای سلفی ـ تکفیری با عنوان «جامعه شناسی داعش»، با حضور دکتر سیدعبدالامیر نبوی عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و دکتر نادری عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در 19 آبان ماه در سالن ارشاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.

واكنش روشنفكران ایرانی در برابر ظهور داعش و ادعاهایش را می‌توان در چند گروه دسته‌بندی كرد. نخست تحلیلگران و محققانی كه رویكردی تاریخی به مساله دارند و می‌كوشند به ریشه‌های فكری داعش و بنیادگرایان افراطی اشاره كنند. از میان این گروه می‌توان صادق آیینه‌وند، استاد تاریخ اسلام و داود فیرحی، استاد علوم سیاسی و رسول جعفریان استاد تاریخ اسلام اشاره كرد. گروهی از محققان عمدتا رویكردی سیاسی دارند و در واكنش‌های‌شان كوشیده‌اند

ترجمۀ وحید وحدت زاد: در ماه‌های اخیر چنین جاافتاده که داعش، فصل جدیدی در داستان دور و دراز بیداری ضداستعماری است، چراکه به بازترسیم مرزهای بی‌حساب‌وکتابی می‌پردازد که قدرت‌های بزرگ پس از جنگ‌جهانی اول ایجاد کردند. همزمان، داعش به‌مثابه فصلی در داستان مقاومت در مقابل شیوه سرمایه‌داری جهانی در جهت فروپاشی قدرت دولت-ملت‌ها انگاشته‌ شده. اما همین وحشت‌آفرینی نیز خود از محصولات داعش است: بیانیه‌هایی که مقامات داعش صادر می‌کنند، به‌روشنی نشان می‌دهد وظیفه اصلی حکومت از منظر آنان، ساماندهی به وضعیت رفاهی (بهداشت، مبارزه با گرسنگی) مردمان تحت‌امرشان نیست؛ مساله اصلی آنان زندگی مذهبی است و اینکه زندگی عمومی تابع قوانین مذهبی باشد. به همین خاطر داعش به فجایع انسانی که در محدوده قدرتش رخ می‌دهد، کم‌وبیش بی‌تفاوت است. سرلوحه کار داعش گویی شعاری است به این مضمون که «مذهب را اعمال کن، رفاه خود خواهد آمد.» شکاف میان مفهوم قدرت آنسان که داعش اعمال می‌کند و مفهوم غربی مدرنی که میشل فوکو آن را «زیست قدرت» می‌نامید، در همین مساله نهفته است. مفهوم زیست قدرت که در پی سامان‌دادن زندگی به منظور تضمین رفاه عمومی است، توسط خلیفه داعش به کلی نفی می‌شود.

آمنه شیرافکن: تحلیل ریشه‌های برآمدن «داعش» کار ساده‌ای نیست. رعب و وحشتی در منطقه خاورمیانه به راه افتاده و کسی نیست که از جنایات این گروه تروریستی بی‌خبر باشد. «فاطمه صادقی» از منظری جامعه‌شناختی- تاریخی به تحلیل «داعش» می‏‌پردازد و از سویی آن را محصول ناکارآمدی دولت‌ها می‌داند. او البته تاکید دارد در ضعف حضور روشنفکران جوامع اسلامی و نقش کمرنگ آنان در پاسخگویی به مسایل فکری و ارایه راهکار‌های عملی برای چالش‌های موجود مسلمانان، حالا «داعش» با نوستالژی «احیای خلافت» به میدان آمده است. همچنین در ریشه‌یابی پیدایش گروه‌های تندرویی همانند «داعش» نباید از وضعیت «نوامپریالیستی» حاکم بر خاورمیانه به‌سادگی عبور کرد زیرا شکل حضور قدرت‌ها در منطقه یا حمله به کشورها هم کاملا تغییر کرده و در خلأ قدرت به وجودآمده، افراطیون حرف اول را می‌زنند.

گروه داعش در مدت کوتاه تسلط خود بر موصل و برخی از دیگر شهرهای شمال عراق، دست به تخریب بسیاری از زیارتگاه‌های این مناطق زده و با این کار، ضربه جبران‌ناپذیری به میراث دینی و تاریخی مسلمانان در این منطقه وارد کرده‌اند. در این نوشتار گزارشی از مهم‌ترین آثار و زیارتگاه‌هایی که گروه داعش در استان نینوا تخریب کرده‌اند، ارائه می‌کنیم.

سازمان تروریستی داعش پس از گذشت 16 ماه از تأسیس خود، توانسته در عملیاتی غافلگیرانه تقریباً نیمی از خاک عراق و یک‌سوم از خاک سوریه را به اشغال خود درآورد و خود را به عنوان یک سازمان نیرومند و مخوف در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی مطرح سازد.مخالفان این سازمان بر این عقیده‌اند که داعش در عین حال که هر روز نیرومندتر می‌شود، ولی نشانه‌های سقوط و افول خود را در شکست‌های اخیر در عراق از جمله شکست در نبرد سد موصل می‌بیند.

گروه تروریستی داعش قدیمی‌ترین مناره عراق در موصل را با خاک یکسان کرد. این مناره بیش از 900 سال قدمت داشت و به «مناره الحدبا» شهرت دارد پس از تخلیه آثار تاریخی داخل آن و دور کردن مردم توسط تروریست‌های داعش منفجر شد.