اخبار

مقاله حاضر در مقام آن است که از تحلیل نظام قبیله‏ ای به منزله ابزاری برای توجیه وقایع رخ داده پس از جنگ صفّین در راستای پای گیری خوارج نخستین استفاده کند. در این مقاله نشان داده شده است که رقابت‏ های موجود میان قبایل عربی ساکن در عراق، نقشی تعیین کننده در بروز خارجی‏ گری داشته است. با تحلیل وضعیت یکایک قبایل و نحوه مشارکت آن‏ها در جریان صفین و حکمیت، معلوم شده است که دو نوع چالش سیاسی، تأثیر مستقیم بر برآمدن خوارج از یک قبیله داشته است: در بعد روابط بین قبیله‏ای، در چارچوب ارتباط قبایل حاشیه ‏ای متحد (قبایل اقماری) با قبایل محور، چالش سیاسی حاشیه با محور، زمینه بروز گرایش خارجی در میان قبایل حاشیه‏ ای را پدید آورده است.