حسین پاینده در دومین نشست از سلسه نشست‌های ادبیات و تاریخ مردم: در این نشست می‌کوشم نسبتی میان تاریخ مردم و رمان رئالیستی پیدا کنم. معمولاً کتاب‌های تاریخ را اصحاب قدرت می‌نویسند، یا کسانی که قدرت سیاسی را در دست دارند یا کسانی که دارای قدرت اقتصادی هستند.
مردم از دل تاریخ به صدا در می‌آیند، نه در كتاب‌های رسمی و مرسوم تاریخی یا روایت‌های پیروزمندان كه به شرح حال بزرگان و قهرمانان و نخبگان اختصاص دارند، بلكه در دل داستان‌ها و قصه‌هایی كه نویسندگان روایت می‌كنند. مردمی كه اگرچه از صافی آنها كه به امر قدرتمندان یا ثروتمندان قلم می‌گردانند، عبور نمی‌كنند، اما روایت‌شان از وقایع و رویدادها را با رسانه‌ای بارها گسترده‌تر و شنیدنی‌تر و خواندنی‌تر و صد البته ماندگارتر ثبت می‌كنند، برای آیندگان. با داستان و با ادبیات. «ما نیز مردمی هستیم».
نشست بررسی مجموعه داستان"غریبه و اقاقیا" با حضور حسین پاینده برگزار شد. این کتاب شامل ۹ داستان کوتاه است که پاینده در این جلسه به بررسی یکی از داستان‌های آن پرداخت.
حسین پاینده با بیان اینکه نمی‌توان با مطالعه یک کتاب منتقد ادبی شد، گفت: هنوز به مرحله‌ای نرسیده‌ایم که بگویم عده بسیار زیادی منتقد ادبی حرفه‌ای تربیت کرده‌ایم و تحویل جامعه داده‌ایم.
اهمیت و جایگاه هایدن وایت در منازعات تاریخی و سهم او در بسط گفتمان تاریخی به‌ویژه در قرن بیستم انکارناپذیر و اساسی و به‌ویژه بسیار شالوده‌شکنانه است. به‌صراحت می‌گویم كار فكری او از منظر انتقادی، پسامدرن و پساساختارگرا صورت گرفته است. در اینجا به دو بحث می‌پردازم: یکی فراتاریخ و دیگری تخیل تاریخی در اروپای قرن نوزدهم. اگر ما معنای تخیل تاریخی را بدانیم بسیاری از تعریض‌هایی که آقای دکتر آقاجری داشتند خودبه‌خود حل خواهد شد و به تعارض و پارادوکس در آرای هایدن وایت برنخواهیم خورد.
نشست «بررسی آثار هایدن وایت» توسط گروه تاریخ و همکاری‌های میان‌رشته‌ای پژوهشکده تاریخ اسلام برگزار شد. هایدن وایت آمریکایی، متخصص در فلسفه‌ی تاریخ برای نخستین بار مفهوم تاریخ به مثابه روایت را، مطرح کرد. وایت در آثار خود، انتقادهای بنیادین به روش شناسی تاریخی و مورخان دارد. وی با تعبیر تاریخ به مثابه روایت یا یک ژانر ادبی، ادعای متون تاریخی را مبنی بر دستیابی به حقیقت و عینیت، به چالش می‌طلبد. به عقیده‌ی وایت روایت‌های تاریخی داستان‌هایی مبتنی بر زبان هستند، که در محتوا بیشتر ابداعی اند تا مستند، و در ساختار و فرم بیشتر ادبی هستند تا علمی. در نشست پژوهشکده تاریخ اسلام سه استاد در سه حوزه مختلف به بیان آرای وایت پرداختند: هاشم آقاجری استاد تاریخ، حسین پاینده استاد نقد ادبی و حسینعلی نوذری استاد جامعه‌شناسی؛ تنوعی که نشانگر میان‌رشته‌ای بودن تفکر وایت است. ابتدا پاینده به معرفی مختصر آرا و نظرات وایت در ارتباط با تاریخ‌نگاری و نقد ادبی پرداخت.
«بررسی آثار هایدن وایت» توسط گروه تاریخ و همکاری‌های میان‌رشته‌ای پژوهشکده تاریخ اسلام با حضور سیدهاشم آقاجری، حسین پاینده و حسینعلی نوذری در محل این پژوهشکده برگزار شد. هایدن وایت که از دهه ١٩٥٠ تاکنون مشغول نوشتن است و امروز در ٨٧ سالگی به سر می‌برد، در جامعه علمی ایران به خصوص در میان اهل تاریخ متفکری نسبتا ناشناخته است. این در حالی است که آرای او و به‌خصوص کتاب مهم «فراتاریخ» انبوهی از بحث‌ها و مجادلات علمی را در آکادمی‌هاي غربي به همراه داشته و بسیاری این کتاب را نقطه‌عطفی در فلسفه مدرن تاریخ می‌دانند. پرسش اصلی که او در این کتاب پاسخ می‌دهد این است که بین دانش تاریخ، زبان مورخ و واقعیت تاریخی چه ارتباطی وجود دارد؟ به گمان او هرگز یک مورخ نمی‌تواند ادعا کند که به طور مطلق به شناخت پدیده یا موضوع مورد مطالعه خود به‌طور همیشگی رسیده است. این حکم بیانگر نگره پست‌مدرن و شالوده‌شکنانه وایت است که گفتمان تاریخی او بر آن بنا نهاده شده است.
باسط زندی: دكتر حسین پاینده، عضو هیات علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی، چهره شناخته‌شده ادبیات ایران به‌ویژه در حوزه نقد ادبی و تحقیقات بینارشته‌ای است. در این گفت‌وگو ابتدا سعی شده است از چند‌وچون نگارش مجموعه سه‌جلدی «داستان كوتاه در ایران» كه می‌توان آن را یكی از مهم‌ترین تالیفات وی درباره تاریخ نقد و نظریه ادبی ایران دانست، آگاه شویم و در ادامه نگاهی به مبحث فرهنگ و گفتمان فرهنگی در جامعه داشتیم.
دكتر حسین پاینده، استاد نظریه و نقد ادبی دانشگاه علامه طباطبایی (متولد ۲۸ شهریور ۱۳۴۱، تهران) از معدود اساتید دانشگاهی رشته ادبیات است كه به درس دانشگاه بسنده نكرده و مباحث تئوریكش را به ادبیات روز و نقد آن هم تسری داده است، از معدود اساتیدی كه در مطبوعات و در عرصه نقد آثار ادبیات فارسی حضور فعال داشته و نیز چند جلد كتاب درباره ادبیات داستانی معاصر فارسی نوشته است. اینها سوای نقدهای گهگاهی‌اش درباره برخی فیلم‌های مهم تاریخ سینمای ایران است. حسین پاینده شخصیتی با دقت و نظم یك چهره آكادمیك و در عین حال فعال در عرصه عمومی (كتاب و مطبوعات) است.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید