در بخشهای پیشین افزون بر صنایع لفظی و معنوی، به مواردی چون تکرار، مَثَل، تمثیل، پند، مفاخره، خطبه، شخصیّتسازی از طبیعت و اشیا، منشسازی و روانکاوی اشاره شد و شواهدی ذکر شد. اینک بخش پایانی به نقل از شاهنامة چاپ انجمن مفاخر. هنگامی که مردم در توران از سیاوش استقبالی گرم میکنند، سیاوش به یاد ایران میافتد و برای اینکه پیران متوجه غمش نشود، رو را به سوی دیگر میکند؛ ولی پیران به حال او پی میبرد و از تأثر لب به دندان میگزد:
اشاره: در بخشهای پیشین این نوشتار، به برخی از صنایع لفظی و معنوی اشاره شد و درباره تکرار، مَثَل، تمثیل، پند، مفاخره، خطبه و چشمی به پیرامون داشتن بحث شد. اینک ادامه مطلب:
اشاره: در بخشهای پیشین این نوشتار، به برخی از صنایع لفظی و معنوی اشاره شد و درباره تکرار، مَثَل، تمثیل و پند بحث شد. اینک ادامه مطلب: گاه شاعر در میانۀ سرگذشت نیز برای لحظهای شرح رویداد را قطع میکند و مناسب حال، زبان به پند میگشاید؛ مثلا در میانۀ نبرد رستم با سهراب، هنگامی که از شدت نبرد، رزمافزار دو پهلوان شکسته، جامۀ آنها دریده و نیروی آنها به پایان رسیده و دمی از یکدیگر جدا میشوند، شاعر از این لحظه استفاده میکند و خلأ ماجرا را با پند پر میکند
در بخشهای پیشین این نوشتار، به برخی از صنایع لفظی همچون انواع جناس، موازنه، سجع، ذوقافیتین اشاره شد و از صنایع معنوی، درباره مبالغه و انواع تشبیه، استعاره، ایهام، تضاد یا مطابقه، مدح شبیه به ذمّ، ذمّ شبیه به مدح، لَفّ و نشر، قلّت اصطلاحات علمی، ایجاز و اطناب بحث شد. اینک ادامه مطلب:
جلال خالقی مطلق شاهنامه پژوه و ادیب معاصر در شب «شاهنامه و کودک و نوجوان» بر لزوم آشنایی کودکان با ادبیات کهن و زبان فاخر فارسی تاکید کرد. خالقی مطلق پنجشنبه شب در خانه گفتمان شهر (وارطان) درباره کتاب شاهنامه کودک و نوجوان گفت: من شاهد فعالیت دوستان برای تهیه این کتاب بودم، تلاشهایی که تاکنون برای خوانش ادبیات کهن برای کودکان انجام شده ستودنی است اما کافی نیست، کودکان باید با تاریخ، اسطورهها، افسانهها و ادبیات ایران آشنا شوند.
شاهنامه افزون بر جنبه حماسی و تاریخی و زبانی، به لحاظ کاربرد فراوان صنایع لفظی و معنوی نیز حائز اهمیت است. در بخش نخست این نوشتار ازجمله صنایع لفظی به جناس (تام، تام و شبه اشتقاق، زائد، زائد و شبه اشتقاق، جناس محرّف و مطرّف، تامّ مرکب، منحصر یا متجانس)،صنعت موازنه یا مماثله، سجع، ذوقافیتین اشاره شد و از صنایع معنوی این نمونهها آمد: مبالغه و تشبیه (تشبیه مشروط یا مقیّد، تشبیه معکوس یا مقلوب، تشبیه کنایه، تشبیه مجرّد). بخش نخست این نوشتار چندی پیش چاپ شد و در ادامه استاد خالقی به استعاره در شاهنامه میپردازند. این نوشتار برگرفته از شاهنامه چاپ انجمن آثار و مفاخر فرهنگی است.
درباره حکیم توس و شاهنامه بسیار گفته و نوشتهاند؛ اما به راستی مجموع آنچه استاد خالقی مطلق در این باره نوشته است، کمنظیر و بسیار سودمند است. ایشان افزون بر تصحیح چند دهسالة شاهنامه، مقالات کوتاه و بلند متعددی در موضوعات گوناگون شاهنامه نوشتهاند که جا دارد یکجا (در چند مجلد) به چاپ برسد. و اما آنچه تقدیم میشود، بخشی از نوشتار مفصل ایشان است که ذیل عنوان «سبک شاهنامه» در شاهنامه چاپ انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به چاپ رسیده است.
در آغاز این مقاله گفته شد که مندرجات برخی از «یشت»های اوستا بهخوبی نشان میدهد که ایران در ادب حماسی، پیشینهای بس کهن و پربار داشته است. در تألیفات نویسندگان یونانی و رومی نیز گزارشها و اشارههایی به ادبیات حماسی در زمان مادها و هخامنشیان هست. این اخبار، هر چه جلوتر میآییم، در نوشتههای پهلوی و بیزانسی و ارمنی و بهویژه در عربی و فارسی بیشتر میشود؛ ولی از بخت بد، از خود آثار حماسی به زبانهای ایرانی کهن و میانه، جز «یادگار زریران» به پهلوی که باید آن را برای زمان خود حماسهای دینی دانست
«دانشنامه زبان و ادب فارسی» مجموعه هفت جلدی مغتنمی است که به قلم جمعی از دانشوران و زیر نظر استاد ارجمند آقای دکتر اسماعیل سعادت تدوین شده و انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی آن را در اختیار علاقهمندان گذاشته است. آنچه در پی میآید، نوشتاری از مجلد دوم است که به موضوع «حماسه» در ادبیات ملل مختلف و از آن جمله ایران میپردازد.
دربارۀ تاریخ بیهقی، تألیف ابوالفضل بیهقی (د470ق) نوشته اند که آن در اصل کتابی بوده در سی مجلد در تاریخ آل سبکتکین شامل سه بخش: «تاریخ ناصری»، «تاریخ یمینی» یا «مقامات محمودی» و «تاریخ مسعودی». ولی از آن سی مجلد، چهار مجلد نخستین که شامل بخش های یکم و دوم بوده، و مجلداتیازدهم تا سی ام که دنبالۀ بخش سوم بوده از دست رفته و تنها مجلدات پنجم تا دهم شامل رویدادهای پادشاهی مسعود تا سال 432ق، یعنی یک سال مانده به پایان پادشاهی مسعود، در دست است و متن همین بخش موجود نیز بریده آغاز می گردد.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید