اخبار

ابن جریر طبری صاحب تفسیر «جامع البیان عن آی القرآن» در تفسیر آیات به مسئله اختلاف قرائات توجه داشته و با توجه به ضوابط و معیارهای خود یکی از وجوه قرائت را اختیار کرده است. با تأمل در مواردی که ابن جریر یک وجه از قرائت را اختیار کرده، در می یابیم وی در بسیاری از موارد هماهنگی قرائت با سیاق را مؤید یک وجه از قرائت دانسته و بر اساس آن قرائت خود را اختیار کرده است.

تفسیر طبری از جمله‌ی تفاسیر مهم جهان اسلام است. طبری در این اثر از روایات تفسیری شیعه بسیار اندک بهره می‌جوید؛ همچنان که نخستین مفسران شیعه‌ی هم‌عصر وی نیز ـــ چون عیاشی، قمی و فرات کوفی ـــ توجهی به نقل روایات غیر شیعی ندارند.

محمد بن جریرطبری، مورخ و مفسر بزرگ ایرانی در قرن سوم هجری قمری است. طبری در نگارش آثار خود شیوه و روش خاصی را دنبال می کند؛ از جمله آنکه همچون بیشتر مورخان و مفسران، در اخبار مربوط به انبیا و اقوام پیشین و بویژه آنچه در قرآن ذکری از آن رفته است، به روایات منقول از یهود و نصاری؛ « اسرائیلیات» استناد می کند که گاه به ایجاد نقاط ضعفی در آثار او منجر شده است.

نثر فارسی کهن سابقه‌ای بیش از یازده قرن دارد. چنان‌که قدمت ترجمه تفسیر طبری (حدود ۳۵۰ هجری قمری) که در کتاب حاضر با حذف مواد تفسیری آمده است، نزدیک به یازده قرن است و سه ترجمه دیگر هر یک بیش ازنهصد سال. دو دهه پیش، طرحی به فرهنگستان زبان و ادب فارسی عرضه داشتم که نام موقت آن «جامع‌التراجم» بود و در آن پیشنهاد کرده بودم که ده ـ دوازده ترجمه کهن قرآن را که اغلب آنها مستقلاً یا در دل تفاسیر به طبع رسیده‌اند، به اضافه تعدادی که به صورت خطی محفوظ مانده‌اند، با هم‌اندیشی و همکوشی عده‌ای از پژوهشگران، به سرپرستی صاحبنظران برجسته‌ای چون دکتر علی رواقی و دکتر محمدجعفر یاحقی، جمع و تصحیح و تدوین و منتشر کنیم؛ اما آن طرح تحقق نیافت؛ زیرا بیشتر آرمانی بود تا عملی.

تفسیر طبری یکی از کهن ترین و مهمترین تفاسیر جامع قرآن کریم و از ارزشمند ترین آثار حوزه ی فرهنگ و معارف اسلامی است . مؤلف اثر، محمد بن جریر طبری، از فقهای سده ی سوم هجری است که رویکردی اعتدالی نسبت به تفسیرعقلانی آیات قرآن و نقل حدیث داشت.