اخبار

مقاله حاضر در مقام آن است که از تحلیل نظام قبیله ‏ای به منزله ابزاری برای توجیه وقایع رخ داده پس از جنگ صفّین در راستای پایگیری خوارج نخستین استفاده کند. در این مقاله نشان داده شده است که رقابت‏های موجود میان قبایل عربی ساکن در عراق، نقشی تعیین کننده در بروز خارجی‏گری داشته است.

هدف این مقاله پیاده سازی نشانه شناسی تنشی در تحلیل فرآیندهای گفتمانی سوره های قرآن کریم است و از این جهت، نخستین کوشش محسوب می شود

بنا بر باور باستانی مشترک میان اقوام گوناگون، زمین مسکون از هفت پاره تشکیل شده که نمود آن در فرهنگ اسلامی، اندیشه هفت اقلیم بوده است. در حالی که می دانیم شاخصترین الگو ها از هفت پاره زمین سه الگوی ایرانی، هندی و یونانی بوده است. باید اذعان داشت که دست کم در حد واژه اقلیم نه یک ریشه ایرانی یا هندی،بلکه ریشه ای یونانی دارد. فارغ از واژه، در اصل، اندیشه هفت اقلیم نه یک ریشه ایرانی یا هندی ، بلکه ریشه ای یونانی دارد. فارغ از واژه، واژه اقلیم نه یک ریشه ایرانی یا هندی، بلکه ریشه ای یونانی دارد. فارغ از واژه در اصل، اندیشه هفت اقلیم اسلامی از جهاتی با الگوی یونانی و از جهاتی با الگوی ایرانی خویشاوندی دارد.

جریان های معنا شناسی معاصر را می توان به دوره متقدم و دوره متاخر تقسیم کرد. در دوره متقدم که جریان های معنا شناسی، خصوصا در اروپای غربی، متاثر از دیدگاههای سوسور است. مکاتب معرفی شده عمدتادر تکمیل دیدگاه های او حرکت کرده اند. در حوزه اروپای مرکزی،جریان های برخاسته از فرانسه و دانمارک و حوزه آلمانی زبان و کشورهایی که تحت عنوان کشورهای اروپای شرقی شناخته می شوند، به همراه اشاره به حرکت های مختصری که در روسیه انجام شده بود، مورد توجه قرار گرفته اند.

«قیّوم» یکی از اسماء جلاله خداوند متعال در قرآن کریم است که به علت قرار گرفتن در آیه مشهور آیةالکرسی و با توجه به کثرت قرائت این آیه، به یکی از پرکاربردترین نام­های خداوند نزد مسلمان تبدیل شده است. با این حال بحث های، صورت گرفته درباره معنای واژگانی و تفسیری قیّوم، نشان از آن دارد که این نام از همان عهد مفسران نخستین، جای گفت وگو داشته و معانی متعددی برای این واژه بیان شده است

یکی از فرق اسلامی که در حیات هزار و سیصد ساله خود اهتمامی ویژه به تاریخنگاری مبذول داشته فرقه اباضیه است که در تحقیقات اسلام شناسی ، این بعد از حیات فرهنگی آنان کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. آثار اباضی نه تنها در مطالعه تاریخ این فرقه اساسی ترین منابع محسوب می گردند ، بلکه در مطالعات عمومی تاریخ اسلام در نواحی شبه جزیره و عراق در مشرق ، بخش هایی از شمال و شرق آفریقا در مغرب ، و حتی برخی نواحی ایران چون خراسان و جزایر خلیج فارس منابعی مهم و درخور نیازمند مجالی گسترده است

جنگهای رده از دیدگاه تاریخی حائز اهمیت فراوان است و در دست داشتن تحلیل صحیحی از این جنگها می تواند در تحلیل فرایند گسترش اسلام در سدة نخست هجری و نیز جایگاه خلافت در برهة آغازین آن کار باشد. پوشیده نیست که در روایات کهن تاریخی، ارتداد در مسأله رده به دو معنای خروج از دین، و امتناع از پرداخت مالیات همراه با پذیرش اسلام مطرح بوده و خلط بین این دو معنا موضوع تاریخی رده را ابهام قرار داده است.

احمد پاکتچی در آخرین یادداشت خود به مساله نقد و دو نوع مترتب بر آن؛ یعنی نقد درونی و نقد بیرونی اشاره کرده است. او می‌نویسد نقد بیرونی هویت متن را مورد مطالعه قرار می‌دهد و نقد درونی درگیر مبانی و مطالب متن و درستی و نادرستی آنهاست. او در باب این نمونه به کتاب «السقیفه»‌ از سیف بن عمر اشاره می‌کند و می‌نویسد «اگر این کتاب از نظر نقد بیرونی تایید شده که کتاب سیف بن عمر است، تنها از نظر نقد بیرونی تایید شده و بیش از این نیست. اصلا منظور این نیست که حرف‌های سیف بن عمر درست است یا نادرست؟ ممکن است سراپا دروغ باشد.

جریان های معنا شناسی معاصر را میتوان به دوره متقدم و دوره متاخر تقسیم کرد. در دوره متقدم که جریان های معنا شناسی، خصوصا در اروپای غربی،متاثر از دیدگاه های سوسور است، مکاتب معرفی شده عمدتا در تکمیل دیدگاه های او حرکت کرده اند. در حوزه اروپای مرکزی، جریان های برخاسته از فرانسه و دانمارک و حوزه آلمانی زبان و کشورهایی که تحت عنوان کشورهای اروپای شرقی شناخته می شوند،به همراه اشاره به حرکت های مختصری که در روسیه انجام شده بود، مورد توجه قرار گرفته اند.جریان های حوزه آلمانی زبان و کشورهای اروپای شرقی کمتر شناخته شده اند.

کارگاه آشنایی با روش‌های جدید مطالعات انسان‌شناسی و مردم‌شناسی درقرآن و حدیث به همت گروه علوم قرآنی و حدیث دانشگاه اصفهان برگزار می‌شود.