اخبار

ترانه‌ها یا همان دو بیتی‌های روستایی، یکی از گوهرهای گرانبها و نازنین «فرهنگ مردم» در سرتاسر ایران است. قالبی مهربان و آرام و کوتاه ومالامال از عشق و بیتابی، شادی و شوق به زندگی و یا اندوه و اشک؛ اما نه یأس و دلزدگی و دل بریدن از آینده. زبان احساس و عاطفه پاکترین و بی‌آلایش‌ترین مردم این سرزمین، روستاییان، کوه‌نشینان، ساکنین ایلات و عشایر، باشندگان سختکوش دامنه‌ها و دامون‌های جنگل، پویندگان افق‌های طولانی صحرا و بیابان‌ها…حکایتگران مهر و بی‌مهری، وصول و هجر، وفاداری و گاه بی‌وفایی و به طور خلاصه جان و جوهر زندگی و همبستگی‌های انسانی در سروده‌های نامکتوب و شفاهی این شاعران ناشناخته و این عاشقان گمنام به مؤثرترین شکل ممکن، منعکس شده است.

طبق نظر دکتر زرین‌کوب «در واقع قدیمی ترین نمونه کلام و وزن که به زبان فارسی موجود است، تصنیف‌های عامیانه است: حراره‌ها، سرودها، سرود اهل بخارا،سرود اهل بلخ، و جز آنها». او از قرائن چنین برداشت می‌کند که چون سرگذشت پهلوان‌ها و نام‌آوران نزد عامه رنگ قهرمانی بیشتری می‌گرفته است، موضوع چامه‌ها و سرودهای عامیانه شده و نمونه آن در ادوار ساسانیان و داستان‌های راجع به بهرام گور و ترانه‌های راجع به خسرو و پرویز… استاد در تبیین این موضوع می‌فرماید:

محمود سجادی معتقد است که ملیت جدای از دین نیست و در قرآن کریم خداوند مردم را مردم ابراهیم خطاب می‌کند. وی گفت: اما در دوران مشروطه بود که شعرهایی درباره وطن و میهن سروده شد و واژه «ملت» جای «رعیت» را گرفت. وی معتقد است که بخش قابل توجهی از ادبیات ما دینی نیست اما منافاتی با آموزه‌های دینی ندارد و مورد استقبال و اقبال جوانان است.

خداوندگار، جلال‌الدین محمدمولوی بلخی، شاعر عارف بزرگ ایرانی متولد ششم ربیع‌الاول سال ۶۰۴ هجری قمری در بلخ که در آن تاریخ منطقه و ولایتی از ایران بود، علم را و فضیلت را از اجداد خود و به ویژه از پدر فقیه و دانشمندش بهاء‌الدین ولد (محمدبن حسینی خطیبی) به ارث برده بود و لقب خداوندگار را به قولی از پدر و به گمان من از مردم ، بله از مردم، از همین مردم عادی و شاید عامی پیرامونش به او داده بودند.

حقیقت این است که من «سیستان» را با «فرخی سیستانی»، شناختم؛ همچنان که «دامغان» را با «منوچهری دامغانی» و بسیاری شهرها و روستاهای دیگر میهنم و نیز پاره‌های جدا شده و غصب شده از او را با سرایندگان و نویسندگان و عالمان و متفکران کشورم. بسیار کودک بودم ـ در اهواز ـ روزی شعری در دفتری یا کتابی که به دستم افتاده بود خواندم: