اخبار

عصر ناصری در تاریخ معاصر ایران نقطة عطفی در بیداری افکار، توسعة علوم، و رسوخ اندیشه های نوین، و به تبع آن گسترش فعالیت های عمومی، به شمار می رود. با این حال زنان همچنان از حضور و نقش آفرینی درخور توانایی خود بی بهره بوده اند. آنان که بنا به دلایل تاریخی، فرهنگی، سیاسی، و نیز دینی کم تر امکان بروز و ظهور اجتماعی داشتند، با ورود به عرصه های فرهنگ مذهبی و سنت های اجتماعی نقش آفرین شدند.

نشانه های نمادین مذهبی در ایران، در باورهای باطنی و اعتقادات دینی مردم ریشه دارند و برای شناخت عمیق تر آنها باید فرهنگ و هنر اسلامی و باورداشت های دیرینه پیش از اسلام را مورد توجه قرار داد.

نوعی طبل عزاداری که در بوشهر مورد استفاده قرار می گیرد و آن را دمام می گویند. تعداد ده تا پانزده طبل کوچک از پوست گوسفند درست می شود و با چوب مخصوص به طول 30 و عرض 3 سانتی متر و ضخامت نیم سانتی متر به طرز خاصی به طبل کوبیده می شود. تعداد شش یا هشت عدد سنج که از جنس برنج و دایره مانند است و یک بوق که از شاخ آهو درست می کنند.

واقعه عاشورا و به شهادت رسیدن امام حسین(ع) یک موضوع ثابت شده تاریخی است و در بسیاری از منابع تاریخی به ثبت رسیده و نزد مورخان تردیدی در وقوع این حادثه وجود ندارد

محرم، در اندیشه بسیاری از مسلمانان و از جمله ایرانیان، نمادی از جنبش سیاسی آزادیخواهانه است. زیرا به تعبیر آنان قیام امام حسین(ع)، ماهیتی ضدظلم و ضداستکبار داشت. علاوه بر محرم، سازمانهای تشکیل شده در این ماه همچون حسینیه ها و منابر نیز از شبکه های ارتباطی مهم جهت گردهماییهای سیاسی علیه رژیمهای استبدادی بوده است.

نبود سرمایه‌گذاری و حمایت از تولیدات ادبی با مضامین بلند دینی و عاشورایی در کنار کم‌توجهی نویسندگان به خلق آثار خلاقه منجر به ضعف بازار تولیدات ادبیات داستانی با این مضامین شده است.

محرم و مُحرِم شدن یعنی حرام کردن برای خود و هر دو از یک ریشه هستند. یعنی شما همه علائق، شهوات، غضب‌ها و خشونت‌ها را بر خود حرام می‌کنید و فقط با نفس خود در جنگ هستید. به این معنا پیام می‌دهید که من می‌خواهم مَحرم یار شوم و به مقام قرب برسم.

شهره‌ی بازار قدیمی تهران را از سال‌ها پیش به گوشمان رسانده‌اند و شنیده‌ایم، جائی‌که وقتی رنگ و بوی محرم می‌گیرد، باز هم یک جای خالی در آن هست، خیلی‌ها به عشق عزاداری در کوچه پس کوچه‌های باورهای کهن مردم تهران قدیم، در ایام محرم به بازار می‌آیند، ‌حتی پس از تاسوعا و عاشورای حسینی، اما جای «تکیه دولت» خالی است...

ماه محرم در دوره قاجاریه به ویژه در دوره ناصرالدین شاه قاجار شور حال دیگری داشت. در این ماه همه شهرهای ایران سیاه پوش می‌شدند و آیین‌های ویژه‌ این ماه برگزار می‌شد. عزاداری ها در دوره ناصرالدین شاه قاجار و با ساخت تکیه دولت به اوج خود رسید. مطلب زیر بخشی از یادداشت‌های دوستعلی معیرالممالک نوه ناصرالدین شاه از کتاب « یادداشت‌های از زندگی خصوصی ناصرالدین شاه قاجار» از مراسم تعزیه خوانی در تکیه دولت است.

نگاهی به سیر تاریخی عزاداری در ایام محرم نشان می دهد این مراسم از فردای روز عاشورا تا همین امروز دوران ها و شیوه های زیادی را به خود دیده است. ایرانیان برای اولین بار در زمان حکومت آل بویه به صورت رسمی دهه محرم را در عزای امام حسین (ع) گذرانده اند.