اخبار

علی میرانصاری پژوهشگر حوزه زبان و ادبیات فارسی و ایرانشناس که در سال‌های اخیر برای فهرست‌نگاری نسخه‌های خطی در آکسفورد حضور دارد و از دوستان لئونارد لوئیسون ایرانشناس آمریکایی تازه درگذشته بود، یادداشتی را در اختیار خبرگزاری کتاب ایران قرار داده است که در ادامه می‌خوانید.

بر اساس منابع موجود، سابقه‌ی تذکره نویسی فارسی به دهه‌ی پایانی قرن پنجم و اوایل قرن ششم باز می‌گردد. در این سال‌ها، ابوطاهر خاتونی، از رجال دولت سلجوقی و از بزرگان ادب آن دوره، به تالیف تذکره‌ای در احوال و اشعار شاعران پارسی‌گوی دوره‌ی خود دست یازید و آن را مناقب اشعرا نام نهاد.

تذکره خلاصه الاشعار و زبده الافکار میر تقی الدین کاشانی (زنده در 1016 هـ . ق) در ارائه تصویر اوضاع فرهنگی ، اجتماعی و ادبی کاشان در سده دهم هجری از اهمیت برخوردار است .

چندی پیش هنگام نوشتن مقاله «اختر،احمد بیگ گرجی» (د1232ق.) جهت درج در دائرة المعارف بزرگ اسلامی ،موضوعی به نظرم آمد درباره این شاعر و یکی دیگر از شاعران همعصرش به نام فاضل خان گروسی (د:1252ق.) که به آثار این دو تن یعنی « تذکره اختر» و «تذکره انجمن خاقان» مربوط میشد. موضوعی که مرحوم خیام پور نیز سالها قبل، اشاره ای گذرا بدان کرده بود اخیرا با چاپ «تذکره انجمن خاقان» فرصتی مناسب فراهم آمد تا مطلب مورد نظر، این بار به تفصیل مطرح گردد.

نخستین آشنایی من با نسخه‌های خطی مجموعه میناسیان، به تابستان سال 2003 بازمی‌گردد. آن زمان، به پایمردی جناب پروفسور رضا شیخ‌الاسلامی، موفق به دریافت یک بورس تحصیلی از دانشگاه آکسفورد شده و چند ماهی می‌شد که در آن شهر، رحل اقامت افکنده بودم. محل اصلی حضور و مطالعه من، کالج وادام (wadham) و کتابخانه این کالج به نام «کتابخانه فردوسی» می‌بود که منابع مطالعات ایرانی در آنجا فراهم آمده بود.

ادبیات ایران در یکصد ساله اخیر، افراد بسیاری را شاهد بوده است که در زمینه هایی مانند: داستان،شعر و نمایشنامه،آثارگوناگونی پدید آورده اند. با وجود آنکه زمان چندانی از دوره زندگی این افراد نمی گذرد، اما تلاطمات سیاسی، زندگی پر فراز و نشیب و یا اندیشه سیاسی آنها سبب شده است تا برخی از آثار ایشان متاثر از این حوادث، مفقود گشته ویا از میان برود.