اخبار

۷۶ سال پیش علامه محمد قزوینی در تهران چشم از جهان فرو بست؛ مردی که وقتی جهان در آتش جنگ جهانی می‌سوخت در اروپا مشغول خواندن و نوشتن و یافتن نسخه های نفیس شاهکارهای ادب فارسی بود.

یکصد و شصت و سومین شماره بخارا ویژه مرداد و شهریور ۱۴۰۳، با تصویری از علامه محمد قزوینی بر روی جلد در ۵۴۴ صفحه منتشر شد و از صبح یکشنبه هجدهم شهریورماه ۱۴۰۳ در کتابفروشی‌ها و دکه‌های روزنامه‌فروشی در دسترس است.

محمد قزوینی دستنویسی کهن از مثنوی معنوی مورخ ۷۱۵-۷۱۶ق در تملّک داشت که کمی پیش از مرگش در ۱۳۲۸ش آن را به کتابخانه ملی ایران فروخت (شماره ۱۲۳۲۶، شماره ۲۳۲۶/ ف قدیم). در این مقاله از چهار منظر این نسخه بررسی شده است.

علامه قزوینی نه تنها هیچ‌گاه مرعوب و مجذوب غرب نشد، بلکه نخستین فردی در قرن اخیر بود که سنت تصحیح و مقابله متون علمی را که از قرن ۳ ق در جهان اسلام وجود داشت با روش جدید غربی تلفیق کرد.

نام ایشان محمد، فرزند عبدالوهاب، فرزند عبدالعلی قزوینی است. پدر ایشان(متوفی به سال 1306 قمری) یکی از نویسندگان چهارگانۀ «نامۀ دانشوران» بوده است که ترجمۀ احوال نحویان و لغویان و ادیبان و فقیهان غالباً به وی محول می شده و نامش در دیباچۀ کتاب مزبور ثبت است و ترجمۀ مختصری از احوال وی در کتاب «المآثر و الآثار» تألیف اعتماد السلطنه محمد حسن خان مسطور است.

علامه محمد قزوینی از محققان و مصححان بزرگ ایران به شمار می‌رفت که به گفته برخی از صاحب‌نظران پدر تصحیح به روش علمی و کتابشناسی لقب گرفته بود. اشراف او بر تاریخ، فرهنگ و ادبیات این سرزمین سبب‌ساز تالیف و تصحیح آثار برجسته‌ای شد که امروزه یگانه منبع در باب تحقیق است.