اخبار

از جملۀ بدایع و نفایس کتب خانه های بی نظیر استانبول چند مراسله است از حکیم سنائی شاعر عارف، که یکی از آنها خطاب به خیام فیلسوف و عالم و حکیم است.

خیام مانند هر کس دیگر روزی دیده به دنیا گشود و روزی دیگر چهره در نقاب خاک نهان کرد. وقایع نگار تاریخ ولادت و وفات او را ثبت و احیاناً سوانح ایام و پیشامدهای روزگار او را در دفتر یادها ضبط کرده است.

انجمن مجموعه‌داران ایران با همکاری خانه سکه ایران از ۹۶۹ سکه طلا و نقره که به مناسبت نهصد و شصت و نهمین سال تولد خیام ضرب شده بود، رونمایی کرد.

پنجشـــــنبه گذشـــــته، روز بزرگداشــــت حکیم عمر خیام نیشابوری بود. گفته می‌شود او در 28 اردیبهشت سال 440 (و یا 427) قمری در نیشابور به‌دنیا آمده و در سال 536 ( و یا 517) قمری در سیزدهمین روز از آذرماه به دیار باقی شتافته و در آرامستان حیره نیشابور و در نزدیکی امامزاده محروق در خاک آرمیده است.

شاید هیچ گوینده و متفکری چون حکیم عمر خیام نیشابوری، مورد توجه و اقبال جهانیان نبوده است و هیچ اثری چون رباعیات وی موضوع گفتگوها، بحث ها،پژوهش ها، ترجمه ها و نقدهای جهان شرق و غرب قرار نگرفته است.

کوتاه درباره خیام به‌بهانه انتشار «خیامِ صادق» اگرچه سوفوکل «زمان» را خدای نیک‌سیرت لقب داده بود و بر این باور بود که غم‌ها را می‌زداید اما زمان وجهی هیولایی نیز دارد، زیرا در نهایت خود آدمی را نیز فرو می‌بلعد. زمان در وجه دوگانه خود از دیرباز مورد نظر آیین‌های اسطوره‌ای و فلسفه یونانیان بوده است.

یکی از احساس هایی که معمولا از خواندن رباعی های خیام به خواننده دست می دهد حیرانی و سرگردانی اگزیستانسیلی است که انسان در مغز و استخوان خود نیز حس می کند. رباعیی که در پیشانی مقاله نقل کردیم و به خیام نسبت داده شده است در واقع ترجمه منظومی است از جمله عربی زیر که در برخی از منابع همعصر خیام نیز نقل شده است، از جمله در رساله کوتاهی از احمد غزالی. این جمله به سه واقعه مهم در زندگی هر انسانی اشاره میکند: آمدن به این جهان، ماندن و زندگی کردن در آن، و سرانجام بیرون رفتن یعنی مردن.

من سال گذشته بخشی از مطالعاتم را اختصاص دادم به تدوین و تحلیل اندیشه های فلسفی عمر خیامی و تصحیح کلیه آثار فلسفی او. مقدمه ای هم درباره زندگی او نوشتم که بخش هایی از آن در سایت کاتبان منتشر شد. آنجا گفتم که به عقیده من خیامی از شاگردان مستقیم ابن سینا بوده است؛ در واقع شاید جوانترین شاگردش.

بینامتنی نظریه ای است که به بررسی روابط بین متونی پرداخته و موجب آفرینش متن جدید می شود. بر اساس این نظریه، متون و گویندگان آنها متأثر از یکدیگر بوده و آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمه های ادبی و فکری یکدیگر بهره جسته اند. متون دینی از جمله منابعی است که شاعران فارسی و عربی از آن بهرة فراوان برده اند.

پیکره حکیم «غیاث الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم» مشهور به خیام نیشابوری دانشمند عصر سلجوقی که به عنوان هدیه استان گیلان در شهر آستراخان فدراسیون روسیه نصب شده است، پرده برداری می شود.