اخبار

دهقان خردمند ایرانی سه هزار سال پیش‌تر راه‌حلی حكیمانه برای در دسترس داشتن آب ابداع نمود و آن را كاریز نامید با این فناوری كه در جهان باستان بی‌مانند بود كشاورزان ایرانی توانستند مقدار قابل‌توجهی از آب‌های زیرزمین را جمع‌آوری نمایند و در سطح زمین بیاورند و بسان چشمه‌های طبیعی آب آن در تمام سال بدون هیچ ابزار كمكی از درون زمین به روی سطح جاری نمایند. در باور دینی ایرانیان باستان چشمه‌ها و رودها و كاریزها مكان‌های بسیار مقدسی بودند؛ زیرا اسباب كشاورزی روی زمین را فراهم می‌كردند و به گفته اوستا [كتاب مقدس زردشت] جایی كه زمین شادمان‌ترین است، آنجاست كه كسانی از خداپرستان بیشترین غله را كشت كنند و بیشترین گیاه و میوه را بكارند.

شب یلدا/چله آیینی فرهنگی باستانی متعلق به ایرانیان است، اگر چه از سال گذشته در فهرست یونسکو به عنوان نوزدهمین میراث ناملموس ایران ثبت جهانی شده، اما سالیان دور و دراز است فراتر از مرز و جغرافیای منطقه ایران فرهنگی در گوشه‌گوشه جهان می‌شناسند و آوازه جهانی دارد.

رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی با توضیح درباره دو واژه «یلدا» و «چله»، ناگفته‌هایی را از این آیین مطرح کرد.

لحاف‌کرسی شده اسباب‌بازی‌مان و هرکدام از ما بچه‌ها سر زورآزمایی هم که شده، آن‌قدر می‌کشیمش سمت خودمان که دو پایه کرسی تا مرز دمرشدن بالا می‌آید و صدای خانم‌ بلند می‌شود که «چه می‌کنید؟ الان است که منقل برگردد.» انگار که نشنیده باشیم خانم‌ چه گفته است، منقل را طرف هم هل می‌دهیم و مراقبیم که برنگردد.

خورشید امسال در ساعت ۶ و ۴۳ دقیقه و ۲۲ ثانیه، هنگامه‌ای که سیاهیِ شبِ پنج شنبه ۳۰ آذر به سپیدی صبح جمعه می رسد، از برج «قوس» به برج «جَدی» تحویل داده می شود و «یلدا» بهانه ای ست برای همین لحظه، یعنی رسیدن به "خُرَم روز" و خورشید از همین روز بیشتر در آسمان می‌پاید و به مرور تا یکم تیر و چله تابستان بالنده‌تر می‌شود.

شب چله یا همان شب یلدا به عنوان بلندترین شب سال در بین بخشی از مردم چهارمحال و بختیاری با شاهنامه خوانی همراه است که شاید امروز برخی از جوانان کمتر به شاهنامه‌خوانی توجه می‌کنند.

ایرانیان چندین هزار سال است که یلدا آخرین شب پاییز را که درازترین و تاریک‌ترین شب سال است جشن می گیرند؛ این آیین کهن در استان یزد نیز شبی زیبا و خاطره‌انگیز را رقم می زند.

هر گوشه از ایران خرده‌آیین‌های متفاوتی برای شب یلدا دارند، اما در مناطقی این آیین با روایت‌های متفاوتی همراه است.

شب یلدا، درازترین شب سال و یكی از بزرگترین جشن  های ایرانیان است. ایرانیان همواره شیفتۀ شادی و جشن بوده اند و این جشن ها را با روشنایی و نور می آراستند. آنها خورشید را نماد نیكی می دانستند و در جشن های شان آن را ستایش می كردند.

مراسم شب چله (یلدا) در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می‌شود و پژوهشگران تاریخ درباره شب پایانی آذرماه سخن می‌گویند.