اخبار

درباره ابن خلدون ‘ مستشرقان ‘ عربها و ایرانیان بسیار گفته و نوشته اند و چنانکه مشهور است ‘ به استناد آراء و اقوال او در((مقدمه )) ‘ گاهی وی را پیشرو و پیشاهنگ در فلسفه تاریخ و جامعه شناسی خوانده اند ‘ اما پیش از التفات به برخی شباهت ها یا اشتراک نظرها و تواردها میان او و فلاسفه تاریخ و جامعه شناسان ‘ لازم است به مبادی و اصول اندیشه های او توجه و به مقدماتی رسیدگی کنیم که با آن اصول ومقدمات امکان ورود او به مباحثی که طرح کرده ‘ فراهم آمده است .

انجمن علمی فلسفه دانشگاه شهید مطهری با دعوت از آیت‌الله محقق داماد، غلامحسین ابراهیمی دینانی و کریم مجتهدی «روز جهانی فلسفه» را گرامی می‌دارد.

آینده نگری شرایط و لوازم خاص دارد و آینده نگران علاوه بر تخصصی که دارند معمولاً از اطلاعات و معلومات تاریخی و علمی و فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی برخوردارند ولی آینده­ نگری نه یک تخصص است و نه داشتن علم و اطلاعات برای رسیدن به آن کافی است. این معلومات و اطلاعات باید با خودآگاهی به امکانهای کشور و توانایی های مردمی که باید آینده را بسازند توأم شود. اینجاست که آینده نگری نسبتی با فلسفه پیدا میکند.

«چرا سیاستگذاری به همان اندازه که نیازمند علم است به فیلسوفان نیاز دارد؟» این جمله شاید یکی از مهم‌ترین مباحثی باشد که در حوزه فلسفه طی سال اخیر در جوامع دانشگاهی و به‌طور مشخص‌تر در دپارتمان‌های فلسفه دانشگاه‌های جهان، مطرح شده است. هر چند این موضوع دغدغه‌ای بزرگ در میان نسل اولیه فیلسوفان بوده و همواره نسبت سیاست و فلسفه و مباحث رایج در سنت‌های فلسفی را شکل داده است، در جامعه علمی امروز این بحث در قامت رویکردهای گوناگونی - همانند آنچه در ابتدای این متن آورده شد - در حال بررسی است.

تنبیه به‌عنوان کیفری بازدارنده به کار می‌رود و نه به‌عنوان عملی انتقام‌جویانه و از روی خشم. ماندلا واقع‌بین بود. او مانند گاندی تصور نمی‌کرد که می‌توان با خنده هیتلر را به آدم دیگری بدل کرد و می‌دانست که در شرایط استراتژیک اگر سیاستِ عدم‌خشونت شکست بخورد، می‌توان از خشونت استفاده کرد. «نه» به خشم لزوماً به‌معنیِ «نه» به خشونت نیست، گرچه گاندی تصور می‌کرد این دو به یک معنایند. البته گاندی می‌دانست معنای ملتِ واحد چیست و باید چه روحی را در کالبد یک ملتِ نوخاسته دمید.

نشست «نقش مهم فلسفه در فیزیک» با سخنرانی مهدی گلشنی، فردا در اصفهان برگزار می شود.

الزامات دنیای جدید و اهمیت سرعت در آن، همه ابعاد زندگی را تحت تاثیر قرار داده است. شاید بنابر این الزامات بتوان زمانی را تصور کرد که ورق زدن کاغذهای یک کتاب، حسی نوستالژیک برای ما داشته باشد. از کتاب‌های دیجیتالی که بگذریم، سرعت رشد کتاب‌های صوتی غیر‌قابل پیش‌بینی بوده است؛ چراکه استقبال از آنها نیز موید همین حرف است. بسیاری معتقدند تکنولوژی ذات خیلی از فرهنگ‌ها، عادات و رفتارها را تغییر می‌دهد. اما آیا می‌توان گفت زمانی گوش دادن جای خواندن را می‌گیرد و ذات فرهنگ کتابخوانی و سبک و سیاق آن را تغییرمی‌دهد.

انتشارات فرهنگ جاوید به تازگی سه کتاب در حوزه اندیشه منتشر کرده است: دو مجلد «اندیشه دکارت» اثر تام سورل و «اندیشه توکویل» اثر لری سیدنتاپ که چند سالی بود از چاپ نخست آنها می‌گذشت و کم‌کم فراموش شده بودند و کتاب «کوگیتو: زنان در اندیشه»، مجموعه گفت‌وگوهایی با مری وارناک، جین همپتن، مارتا نوسباوم و نانسی کارترایت. سه کتابی که فلسفه را از دید فلاسفه زن و مرد دوره‌های مختلف روایت کند.

تراژدی همیشه یکی از عنصرهای مهم در فلسفه‌ورزی فیلسوف‌های مهم دنیا بوده است. تراژدی ترسیم‌گر وقایع اندوه‌بار است؛ وقایعی که حس منفی و اندوه را به ما منتقل می‌کنند. اما اشتیاق نشان دادن زیاد مردم در دوره‌های مختلف به تراژدی نشان‌دهنده این است که چیز مثبتی در تراژدی وجود دارد؛ چیز مثبتی که با وجود انتقال اندوه ما را جذب خودش می‌کند. شاید همین تناقضی که در تراژدی وجود دارد، توجه فیلسوفان را معطوف به خود کرده است؛ چنانچه تراژدی را به عنوان پرتکراترین هنر دنیا، برترین شکل ادبیات می‌دانند.

هانا آرنت در جستاري پيرامون آشنايي آلماني‌ها با سورن كي‌يركگور، فيلسوف دانماركي از بي‌توجهي ايشان به اين شور بي‌پايان نوشته و او را چنين توصيف كرده است «در 43 سالگي در بيمارستاني در كپنهاك تنها و بي‌كس در گذشت. او در دوران زندگاني‌اش به شهرتي رسيد كه كم از انگشت‌نمايي نبود. رفتارهاي عجيب و غريب و شيوه زندگي‌اش به چشم عموم مردم دستاويزهايي براي رسوايي بود و تنها مدت‌ها بعد از درگذشت او بود كه تاثير انديشه‌هاي او رفته‌رفته احساس شد.» بايد اذعان كنيم كه غفلت فارسي‌زبانان از اين «نخستين فيلسوف اگزيستانسياليست» بارها بيش از آن چيزي است كه آرنت گفته است و تا سال‌ها ما تنها يك ترجمه قابل اعتنا از كتاب مهم او ترس و لرز (به همت عبدالكريم رشيديان) را داشتيم.