اخبار

انگیزه‌ها و روش‌های فعالیت علمی در تمدن اسلامی چه چیزهایی بود؟ آیا دانشمندان آن دوران علم را فرایندی برای شناخت و فهم عالم واقع می‌دانستند یا تنها روشی برای پیش‌بینی پدیده‌ها و کاربرد در امور اجتماعی و مذهبی؟ رابطۀ علم با فلسفۀ رایج به‌ویژه فلسفۀ طبیعی چگونه بود؟

شرح نگرش طبیعی در فلسفۀ ادموند هوسرل معمولاً بحث در خصوص پدیدارشناسی هوسرل و مباحث مختلف آن در میان مفسران این حوزه با طرح تمایز هوسرل میان دو نگرش عمدۀ طبیعی و فلسفی ذهن و همچنین شرح و بررسی نگرش طبیعی آغاز می‌شود. هوسرل نیز در آثار خود اغلب پس از طرح تمایز مذکور، مباحث را با بررسی نگرش طبیعی ذهن و شناخت طبیعی آغاز می‌کند.

خدمات ابن سینا که عموماً به عنوان یکی از مهم ترین فلاسفه و اطبا شناخته می شود، به علم و فلسفه موضوع بسیاری از پژوهش ها قرار گرفته است. این مقاله طرحی کلی از فلسفه علم وی، که تعیین گر چارچوب نظریِ دریافت او از فلسفه طبیعی است، به دست می دهد.

در روزگار قاجار با دو گروه از اهل معرفت مواجه می شویم، که یکی به ماده ی فرهنگی اسلامی مجال مواجهه با صورت های نوین فرهنگی را نمی دهد و مترصد است آن را در همان هویت پیشین مصون دارد؛ و دیگری، گروهی هستند که چندان دل در صورت ها و دستاوردهای درخشان تجدد دارند، که ماده ی فرهنگ بومی را برای دریافت و درک این نوظهورها حاوی هیچ استعدادی نمی یابند.

ایدۀ «شیوه‌های زندگی»۱ یکی از مفاهیم فوق‌العاده مهم در فلسفۀ ویتگنشتاین متأخر است. شیوه‌های زندگی را بیشتر می‌توان انگاره‌ای انسان‌شناختی و نه انگاره‌ای سیاسی به شمار آورد

در فرانسه پس از جنگ جهانی دوم، فلسفه هایدگر به ‌طرز شگرفی در محافل روشنفکری نفوذ پیدا كرد و در حوزه فرهنگی تأثیرات عظیمی بر جای گذاشت. این تأثیر عمدتا مرهون ترجمه‌های هانری کربن و آثار سارتر، کوژو، وال و دیگر متفکرانی بود که از فضای نظری مسلط بر آکادمی آن دوران گریزان بودند، فضایی که مکتب راسیونالیسم نئوکانتی برنشویک بر آن سلطه داشت. خوانش سارتر از فلسفه هایدگر، تفسیری اگزیستانسیالیستی بود که در آن به دنبال پاسخی برای مسئله آزادی می‌گشت. از‌این‌رو،‌ نوعی تفسیر اومانیستی از اندیشه هایدگر در سال‌های آغازین پس از جنگ بر فضای فکری فرانسه غالب شد. و این غلبه تا زمان انتشار «نامه درباره اومانیسم» در ۱۹۴۷ ادامه داشت.

حجت الاسلام محمدرضا خاکی قراملکی، عضو هیأت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم، در مقاله ای به بررسی رویکرد تولید فلسفه های مضاف پرداخته است. این مقاله در کتاب تحول در علوم انسانی که در سال ۱۳۸۹ در همایش تحول علوم انسانی رونمایی شد، به چاپ رسیده است.

فلسفه به یك تعریف، سر و كله زدن خردورزانه مدام با مفاهیم است و از این حیث در كنار روش منطقی یكی از ملموس‌ترین ابزارهای كار فلسفی مفاهیم هستند. مفاهیم فلسفی كه در قالب كلمات و واژه‌ها بیان می‌شوند، اما اموری ساده و سرراست نیستند و هر آن كس كه اندكی با فلسفه‌ورزی یا اساسا مباحث نظری علوم انسانی آشنا باشد، می‌داند كه اتفاقا یكی از دشوارترین و پردامنه‌ترین مباحث در فلسفه همین مفاهیم فلسفی هستند؛ به عبارت روشن‌تر مفاهیم فلسفی به جهات متفاوت اموری لغزان، چندسویه و رهزن اندیشه و فكر هستند كه اتخاذ موضع درباره آنها به دشواری صورت می‌گیرد.

به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دبیرخانه همایش ملی فلسفه عرفان، فراخوان مقالات این همایش ملی را برای دریافت مقالات علمی پیرامون فلسفه عرفان منتشر کرد.

چند سال پیش، قصد داشتم رساله‌ای با عنوان «درباره فلسفه» بنویسم درباره اینکه «فلسفه چیست؟» از این رو، به بعضی از آثار مراجعه کردم که از قضا، یکی از آنها رساله «فلسفه چیست؟» هایدگر بود.