1394/11/3 ۱۰:۳۷
وضعیت تولید علم علوم انسانی در ایران با بررسی مستندات علمی این حوزه در پایگاه مجلات بین‌المللی رصد شده و آمارها نشان می‌دهد در مجموع علوم انسانی سهم عمده‌ای را به خود اختصاص داده است. به گزارش «مهر»، براساس آخرین آماری که نشان‌دهنده تعداد مدارک منتشر شده
آمار در ایران و در دنیا متفاوت است. اتفاقی که در کشورهای دیگر می‌افتد با اتفاقی که در ایران می‌افتد تفاوت‌های بسیاری در موضوعات مختلف از جمله نهادی و باطنی دارد. واقعیت امر این است که شاخصه‌های تولید علم در علوم انسانی زمانی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد که این شاخصه‌ها به صورت واقعی به زندگی ما هم مربوط باشند. برای مثال اگر شاخصه محیط‌زیست را 20 سال پیش در نظر بگیریم باید ببینیم برداشت و بینش امروز ما نسبت به محیط‌زیست چقدر تغییر کرده است.
یا با همین مدل، می‌توانیم آموزش و پرورش و آموزش عالی و... را در زندگی واقعی و اجتماعی مردم مورد تحقیق قرار دهیم. واقعیت این است که متاسفانه مساله علوم انسانی در کشور ما مبحث حساسی است که باعث شده نوعی نگرش ایده‌آلیستی؛ آن هم نه ایده‌های بالا و متعالی در آن وجود داشته باشد. به این معنی که ما نسبت به مفاهیم آن بسیار خیال‌پرداز شده‌ایم و فکر می‌کنیم چه مسائلی به علوم انسانی مربوط می‌شوند. بنابراین مدام در حال مقایسه اندیشمندان با یکدیگر هستیم و از تاثیر این مفاهیم و موضوعات بر زندگی اجتماعی مردم غافلیم یا می‌خواهیم غافل باشیم. اتفاقا باید گفت علوم انسانی نوعی ابزار و بینش برای حل مشکلات انسان و جامعه انسانی در موضوعات خرد و کلان است، ولی ما به جای اینکه به متن زندگی انسان اجتماعی بپردازیم مدام به فرامتن‌ها توجه می‌کنیم. به جای اینکه به بحث گفت‌وگوی اجتماعی هابرماس بپردازیم و آن را در بستری اجتماعی مورد بررسی قرار دهیم، فقط به مسائل نظری آن توجه می‌کنیم و آن را در مقابل نظریه‌های دیگر قرار می‌دهیم. باید این موضوعات در زندگی حقیقی و اجتماعی خودمان بررسی شوند ولی چون این خلأ وجود دارد بسیاری دچار سردرگمی و بازی مفاهیم شده‌اند. باید از خود بپرسیم آیا این آمارها و شاخصه‌ها در کشور ما و در سطح کلان اجتماع یک وضعیت ایجابی را نشان می‌دهد یا نشانگر وضعیتی سلبی است. اگر قرار است از علوم انسانی حرف بزنیم باید بتوانیم نتایج آن را در زیست اجتماعی مردم خود بسنجیم و مورد تحقیق قرار دهیم.
علوم پایه براساس این گزارش علوم پایه 1/42 درصد از سهم کل تولید علم ایران را به خود اختصاص داده که به این ترتیب بیشترین میزان تولید علم ایران در این پایگاه نمایه‌سازی بین‌المللی متعلق به این گروه است. پس از علوم پایه، فنی و مهندسی با 1/26 درصد در رتبه بعدی قرار دارد و پس از آن علوم پزشکی با 9/23 درصد و علوم کشاورزی با 6/5 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. سهم حوزه علوم اجتماعی و انسانی ایران از کل تولید علم کشور در پایگاه ISI تنها 2/2 درصد است. در مجموع تعداد مدارک منتشر شده در مجلات پایگاه ISC و ISI، گروه علوم پزشکی با ۱۶۷ هزار و ۵۰۷ مدرک در صدر گروه‌های علمی قرار دارد. گروه علوم پایه دارای ۱۳۵ هزار و ۸۳۲ مدرک، گروه علوم اجتماعی و انسانی با ۱۱۱ هزار و ۳۴۴ مدرک، گروه فنی و مهندسی با ۱۰۳ هزار و ۸۶۵ مدرک و گروه علوم کشاورزی با ۵۸ هزار و ۲۷۳ مدرک در رده‌های بعدی قرار دارند. سهم حوزه‌های موضوعی از کل تولید علم کشور نیز در دو پایگاه ISC و ISI نشان می‌دهد که حوزه‌های علمی کشور به جز حوزه علوم پزشکی و علوم کشاورزی، سهم‌های یکسانی دارند.
علوم کشاورزی علوم کشاورزی ۱۴ درصد، فنی و مهندسی 9/10 درصد و علوم پایه 4/7 درصد از کل تولید علم ایران را در پایگاه استنادی جهان اسلام به خود اختصاص داده‌اند. نکته قابل توجه تفاوت میزان مدارک علمی منتشر شده از سوی ایران در مجلات دو پایگاه ISC و ISI است، به‌گونه‌ای که با توجه به تعداد مدارک منتشر شده در مجلات پایگاهISI، گروه علوم پایه با ۱۱۳ هزار و ۱۸۸ مدرک در صدر قرار دارد. پس از آن گروه فنی و مهندسی با ۷۰ هزار و ۲۳۴ مدرک، گروه علوم پزشکی با ۶۴ هزار و ۳۹۸ مدرک و گروه علوم کشاورزی ۱۵ هزار و ۱۰۶ مدرک قرار دارند.
علوم پزشکی براساس نموداری که برای این حوزه‌ها ترسیم شده علوم پزشکی ۲۹ درصد از کل تولید علم کشور را به خود اختصاص داده است. علوم پایه 5/23 درصد، علوم اجتماعی و انسانی 3/19 درصد و فنی و مهندسی ۱۸ درصد از کل تولید علم را در این دو پایگاه کسب کرده‌اند. 1/10 درصد از کل تولید علم به علوم کشاورزی اختصاص یافته است.
علوم اجتماعی و انسانی نمودار بالا نشان می‌دهد گروه علوم پزشکی 4/38 درصد تولید علم در مجلات پایگاه ISI و 6/61 درصد تولید علم را در مجلات پایگاه ISC داشته است. گروه علوم پایه 3/83 درصد تولید علم در مجلات پایگاه ISI و 7/16 درصد تولید علم در مجلات پایگاه ISC و گروه فنی مهندسی 6/67 درصد تولید علم در مجلات پایگاه ISI و 4/32 درصد تولید علم در مجلات پایگاه ISC داشته است. گروه علوم کشاورزی 9/25 درصد تولید علم در مجلات پایگاه ISI و 1/74 درصد تولید علم در مجلات پایگاه ISC را به خود اختصاص داده است. وضعیت گروه علوم انسانی قابل توجه است. براساس نمودار 4/5 درصد تولید گروه علوم اجتماعی و انسانی در مجلات پایگاه ISI و 6/94 درصد تولید علم این گروه در مجلات پایگاه ISC بوده است. بررسی این آمارها نشان می‌دهد وضعیت تولید علم علوم انسانی در ایران در حیطه زبان فارسی مطلوب است و حدود یک سوم تولیدات علمی کشور را به خود اختصاص می‌دهد، اما نیاز است که در عرصه‌های بین‌المللی هم از سوی پژوهشگران تلاش بیشتری صورت گیرد تا ارجاعات و توجه بیشتری به این حوزه صورت گیرد.
منبع: فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید