گفتمان جهان بدون خشونت و افراط‌گرايي

1394/9/30 ۱۰:۲۹

گفتمان جهان بدون خشونت و افراط‌گرايي

کشور اسلووني با مساحتي حدود 20250 کيلومترمربع و جمعيت دو ميليون نفر، در جنوب مرکزي اروپا قرار دارد و با کشورهاي اتريش، ايتاليا، کرواسي و مجارستان همسايه مي‌باشد. اين کشور در سال 1991 خود را از يوگسلاوي جدا نمود. پايتخت و بزرگترين شهرش لوبليانا است که جمعيتي حدود 350 هزار نفر دارد. زبان رسمي اين کشور اسلوانيايي است؛ اما تقريباً تمامي افراد تحصيل‌کرده آن به زبان انگليسي آشنايي کامل داشته و به راحتي به آن تکلم مي‌کنند. حدود 84% از مردم اسلووني مسيحي کاتوليک مي‌باشند.



نشست ديني سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي با اسلووني، 25-23 آذر1393


اشاره: کشور اسلووني با مساحتي حدود 20250 کيلومترمربع و جمعيت دو ميليون نفر، در جنوب مرکزي اروپا قرار دارد و با کشورهاي اتريش، ايتاليا، کرواسي و مجارستان همسايه مي‌باشد. اين کشور در سال 1991 خود را از يوگسلاوي جدا نمود. پايتخت و بزرگترين شهرش لوبليانا است که جمعيتي حدود 350 هزار نفر دارد. زبان رسمي اين کشور اسلوانيايي است؛ اما تقريباً تمامي افراد تحصيل‌کرده آن به زبان انگليسي آشنايي کامل داشته و به راحتي به آن تکلم مي‌کنند. حدود 84% از مردم اسلووني مسيحي کاتوليک مي‌باشند.

اولين گفتگوي ديني مرکز گفتگوي اديان با اسلووني سال 1387 در لوبليانا برگزار شد كه به دنبال پيگيريهاي مجددي كه از سال گذشته آغاز شد، زمينه برگزاري دور دوم گفتگوي ديني در كشورمان فراهم گرديد. البته سفارت ايران در اسلووني نيز مركز گفتگوي اديان و تمدنهاي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي را در احياي گفتگوي ديني با اسلووني ياري كرد و زمينه حضور دبيركل كنفرانس اسقفان اسلووني و اساتيد دانشگاه لوبليانا اين نشست با حضور هيأتي از دانشكده الهيات دانشگاه لوبليانا و با عنوان اصلي «گفتمان جهان بدون خشونت و افراط‌گرايي» روزهاي 25ـ23 آذرماه در تهران و قم برگزار شد.

جلسه با تلاوت آياتي از قرآن مجيد و قرائت بخشهايي از نامه مقام معظم رهبري خطاب به جوانان غربي و با حضور دكتر ابوذر ابراهيمي تركمان، آيت‌الله تسخيري (مشاور مقام معظم رهبري در امور جهان اسلام)، آيت‌الله دكتر سيدمصطفي محقق داماد (رئيس گروه اسلام فرهنگستان علوم)، حجت‌الاسلام دكترعبدالحسين خسروپناه (رئيس مؤسسه حکمت و فلسفه ايران)، دكتر علي محمد حلمي (رئيس مركز گفتگوي اديان و تمدنها)، حجت‌الاسلام دكترمحسن الويري (دانشيار دانشگاه باقرالعلوم) و خانم رستم‌آبادي (مسئول گفتگوي اسلام و مسيحيت كاتوليك مركز گفتگوي اديان و تمدنها) و انديشمنداني از ايران و همچنين دكتر تادي استرخوتس (دبيرکل کنفرانس اسقفان سوئيس)، دكتر بويان ژالتس (دانشيار و پژوهشگر ارشد در دانشکده الهيات)، دكتر ويکوو استراخونيک (دانشيار دانشکده ‌الهيات)، دكترماري يوژه اوسردکار (استاديار دانشکده‌ الهيات) و پروفسور لنارت اشکوف (رئيس مؤسسه مطالعات فلسفي دانشگاه پريمورسکا و استاد دانشکده ‌الهيات دانشگاه لوبليانا و پيروان اديان در ايران) افتتاح شد.

مسئوليت مؤمنان

خوشامد دكتر علي محمد حلمي

مركز گفتگوي اديان از سال 1373 اولين دور گفتگوهاي خود با كليساها (از جمله كليساي ارتدوكس يونان و روسيه، ارامنه ارتدوكس، كليساي كاتوليك واتيكان و اتريش، آشوريان، كنفرانس اسقفان سوئيس و فيليپين، شوراي جهاني كليساها) را برگزار كرد. گفتگو با اديان و آيينهاي شرقي نيز مورد توجه ما بوده و انجام شده است. ما در خلال اين گفتگوها به نظرات مشترك در زمينه اصلي‌ترين مشكلاتي كه جامعه جهاني با آن روبروست، دست يافته‌ايم و معتقديم اين گفتگوها زمينه امنيت و مصلحت بين آحاد جوامع را فراهم خواهد آورد.

امروز مسئوليت مؤمنان اين است که بي‌عدالتي و ظلم را در تمام اشکالش محکوم نموده، عدالت را در کل جهان اشاعه دهند. اسلام و مسيحيت و ديگر اديان توحيدي توانايي انگيزه دادن به مردم براي پياده نمودن عدالت و صلح را دارند. لذا براي اعتلا بخشيدن به اشاعه عدالت، از طريق گفتگو همکاري‌هاي خود را با پيروان اديان ادامه مي‌دهيم. اميدواريم سخنان انديشمندان و متفكران مسلمان و مسيحي راهگشا باشد و بتوانيم در جهت مقابله با خشونت و افراط گرايي كه در مناطق مختلف جهان هر لحظه در حال رخ دادن است، به جمع‌بندي و راهكارهاي عملياتي مشتركي برسيم.

صلح از اصول مهم قرآن

آيت‌الله محمدعلي تسخيري

تعامل مسالمت‌آميز از اصول مهم قرآن کريم است. خداوند در آيه 24 سوره سبأ گفتگوي منطقي، سالم و انساني را مورد تأكيد قرارداده است. مهمترين اساس اخلاقي انسان در سوره اعراف آمده است، آيه 199 اعراف پايه تعامل اخلاقي «خُذ العَفو» و آيه 29 سوره اعراف يک اعلاميه جهاني ارائه داده شده از سوي خداست. صلح و رفع منازعات از اصول مهم قرآن است، هر گونه طغيان و تجاوز به حقوق ديگران در آموزه‌هاي دين اسلام منع شده است. اسلام بر برابري و برادري انساني تأكيد دارد. امام علي(ع) در نهج‌البلاغه مردم را به دو دسته «برادر ديني» و «همنوع در آفرينش» تقسيم کرده‌اند.

معيارهاي دوگانه

دكتر ابوذر ابراهيمي تركمان

(رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي)

متأسفانه در عصر كنوني خشونتهاي سازمان يافته فراگير شده است و تمام جهان را با نگراني مواجه كرده است. اين خشونتها بر پايه جهالت مدرن شكل گرفته است و هر لحظه شاهد وقوع صحنه و رويدادي خشونت‌‌آميز و افراط‌گرايانه‌در منطقه‌اي از جهان هستيم. امروز نيز كشورهاي غربي صحنه‌اي از خشونت را تجربه كردند. خشونت تلخ و آزاردهنده است و قابل تصور نيست كسي از محبت و انسانيت بهره‌اي برده باشد و از ديدن اين صحنه‌ها متأثر نشود. اين خشونتها با مديريت و حمايت برخي قدرتهاي بزرگ و به انواع و شيوه‌هاي گوناگون در حال رخ دادن است. حتي اگر معتقد باشيم غرب در پيدايش خشونت نقشي نداشته است، به يقين نمي‌توان نقش غرب را در گسترش خشونت نفي كرد. آيا صحنه‌اي از كشته شدن انسانها هست كه در كنارش اسلحه‌هاي ساخت غرب نباشد؟ معيارهاي دوگانة حاكم بر سياست غرب در قبال تروريسم، ضمن فراهم آوردن اشكال متعدد تروريسم، تا بدانجا پيش رفته است كه تروريسم در يك جا و يك موقعيت تروريسم خوب و در يك جا و موقعيت ديگر تروريسم بد خطاب مي‌شود! دستهايي كه حقوق بشر را نوشته‌اند، به امضاي تجويز رفتارهاي خشونت بار نيز اقدام كرده‌اند!

از ديدگاه اسلام تفاوتي نمي‌كند فردي كه مورد خشونت واقع مي‌شود، چه مليت و زبان و فرهنگي دارد، همين كه انسان است، مورد خشونت قرار گرفتنش مورد تأييد نيست. حتي خشونت و آزار و اذيت نسبت به حيوانات نيز مورد تأييد اسلام نيست. اسلام در رفتارهاي فردي و اجتماعي و مراودات معمولي از خشونت نهي كرده است. سفارش اسلام به اصلاح ذات‌البين، رعايت اخلاق خانواده، سفارش همسايگان، احترام به حقوق اقليت‌هاي مذهبي، حفظ كرامت انسان و پرهيز از هر گونه خشونت غيرمنطقي در روابط اجتماعي است.

اديان مشتركات و اتفاق نظرهاي متعدد در موضوعات بسياري دارند. تلاش براي مودت، صلح و دوستي، توجه به نيازمندان همه از ارزشهاي مشترك اسلام و مسيحيت است؛ لذا پيروان اديان مي‌توانند درباره تروريسم كه هر لحظه در مناطق مختلف جهان در حال گسترش است، به واسطه ارزشهاي مشتركي كه دارند، با يكديگر همفكري و چاره‌انديشي نمايند. ما مي‌توانيم گفتگوها را به سمت اتفاق عملي براي حركت به سمت توجه به ارزشهاي ديني و اخلاقي، صلح وعدالت و مودت سوق دهيم. مهمترين تأثير ورود اديان به عرصه گفتگوي ديني، مي‌تواند اتخاذ مواضع مشترك در برابر تفكر خشونت‌طلبانه باشد‌.

 

دوستي را جايگزين خشونت كنيم

آيت‌الله دكتر سيد مصطفي محقق‌داماد

پديده خشونت عمري به درازاي عمر انسان دارد. متون مقدس اديان ابراهيمي تاريخ پيدايش نخستين خشونت را به زمان خلقت آدم و زندگي او بر روي زمين و درگيري دو تن از فرزندان او نسبت مي‌دهند. صرف نظر از نمادين يا راستين بودن اين رويداد، نشان‌دهندة اين نكته است كه خشونت و پرخاشگري همزاد انسان است. نكته ديگري كه در اين داستان برجستگي دارد، اين است كه هم استعداد خشونت‌ورزي و هم نيروي خشونت‌پرهيزي هر دو در نهاد انسان از بدو آفرينش به وديعه گزارده شده است. قابيل كه آزمندانه و حسدورزانه برادرش را به مرگ تهديد مي‌كند و نهال زندگي‌اش را از گستره هستي بر مي‌كند، نماد استعداد خشونت‌ورزي است؛ ولي در مقابل هابيل كه مداراجويانه از كاربرد منطق زور دوري مي‌گزيند، نمود ظرفيت خشونت پرهيزي وي مي‌باشد.

با نگاهي به تاريخ نوين و كهن، نمونه‌هاي عيني فراواني را براي هر دو استعداد انسان درمي‌يابيم؛ از يك سو انساني را مي‌يابيم كه خصلت‌هاي مداراجويانه و مهرورزي را درپيش گرفته و از سوي ديگر افرادي را مي‌بينيم كه مانند حيوانات درنده پنجه در روي ديگران افكنده و از هيچ خشونتي فروگذار نمي‌كنند. درخور يادآوري است كه پيدايش گفتمان خشونت‌پرهيزي در ادبيات حقوق بشر و ناروا اعلام شدن هر گونه تبعيض عليه انسانها هيچ گاه به معناي تسلط انسان مدرن بر خشونت‌ورزي و پرخاشگري نيست، بلكه عصر نوين پرخاش و خشونت كه با دو جنگ جهاني اول و دوم آغاز شد، ادامه دارد.

نكته قابل تأمل اين است كه گفتمان خشونت‌پرهيزي براي نخستين بار در تاريخ حيات انسان بر پايه‌هاي نظري مستحكمي بنا شده است و به نگرش عقلاني بدل گشته است. آنچه خلاف انتظار و جاي تأسف است، اينكه در قرن معاصر انگيزه‌هاي ديني مورد خشونت قرار گرفته است؛ ما پيروان اديان به خصوص اديان الهي و ابراهيمي بايد با بازنگري و مطالعه در تاريخ جوامع ديني يك سؤال را براي خويش مطرح كنيم و بدان پاسخ دهيم كه: اگر اديان براي آرامش انسانها هستند، چه بايد كرد كه به جاي خشونت‌آميزي، دوستي را جايگزين آن كنيم؟ تمام خشونت‌گران ديني در سايه جهل به سر مي‌برند و اين گونه خشونت‌ها را براي رضايت خدا و ورود به بهشت مي‌دانند؛ آن خدايي كه من مي‌شناسم، هرگز كساني را كه زندگي دنيايي ديگران را جهنم مي‌سازند، به بهشت راه نخواهد داد و بوي بهشت به مشام آنان نخواهد رسيد.

اسلام‌گرايي و اسلام هراسي

دكتر بويان ژالتس

در قسمت اول مقاله «موانع موجود بر سر راه گفتگو و همزيستي مسالمت‌آميز: اسلام‌گرايي و اسلام‌هراسي» توضيح داده مي‌شود که گفتگو يک مسئله مهم و حياتي براي ايجاد صلح در جهان است. و سپس شرايط و عوامل اصلي اين گفتکو بررسي قرار مي‌شود. اسلام‌گرايي و اسلام‌هراسي دو عامل مانع ترويج گفتگو در دنياي مدرن هستند. منظور از اسلام‌گرايي، در بخش دوم مقاله توصيف مي‌شود كه شامل رهبراني مانند: محمد بن عبدالوهاب، سيدقطب، بن لادن و ظواهري مي‌شود و سازمانهايي مانند القاعده، داعش و غيره. در قسمت سوم نويسنده مفهوم اسلام‌هراسي و عناصر و ويژگيهاي اصلي آن را تحليل مي‌کند و سپس ريشه‌هاي اسلام‌هراسي را مورد بررسي قرار مي‌دهد. در قسمت آخر نويسنده برخي از ادعاها و ايده‌ها را ذکر مي‌کند.

 

الگوي خانواده ديني و خشونت‌گريزي

دکتر محسن الويري

خانواده به عنوان کوچکترين و مهمترين واحد اجتماعي همواره مورد توجه اديان و دانشهاي مختلف بشري بوده است. در دهه‌هاي اخير هم مسأله خشونت به عنوان يکي از کژرفتارهاي بشري و روش رهايي از آن انديشمندان علوم اجتماعي و انساني را به خود مشغول کرده است. خانواده همانند يک قالب است که روح و محتواي خود را مي‌تواند از تجربيات شخصي، قوانين و رويه‌هاي اجتماعي و يا آموزه‌هاي وحياني بگيرد. چنين به نظر مي‌‌رسد که اگر نهاد خانواده بر اساس آموزه‌هاي ديني سامان يابد زمينه‌هاي خشونت‌گرايي در اعضاي خانواده از بين مي‌رود و شهرونداني خشونت‌گريز تربيت خواهند شد.

براي اثبات اين فرضيه با استفاده از روش تحليل محتواي کيفي و استخراج واژه‌هاي خانواده و اعضاي آن (والدين، پدر و مادر، برادر و خواهر و فرزندان) در قرآن و واژه‌هاي همنشين آنها معلوم مي‌شود که نگاه قرآن به خانواده تا چه اندازه با مفاهيم اخلاقي مانند خداگونگي، پاکي، پرواپيشگي، آرامش، مهرباني، نيکوکاري، عبادت، دوري جستن از مفسدان، اصلاح‌گري، آمرزش‌خواهي و نيکوکاري آميخته و همراه است.

از سوي ديگر قرآن با بيان گزاره‌هاي مرتبط با نقش خانوادگي پيامبران و بندگان برگزيده خود مانند حضرات نوح، ابراهيم، يقعوب، يوسف، موسي، هارون، مادر و خواهر حضرت موسي، لقمان، مريم، عيسي و حضرت محمد ـ که درود خدا بر همة آنها باد ـ به عنوان پدر، مادر، برادر، خواهر و فرزند کوشيده است نمونه‌هاي عيني تربيت‌يافتگي و خشونت‌گريزي در محيط خانواده را براي مخاطبان خود ترسيم کند.

ضمن ارج نهادن به کوششهاي علمي جامعه‌شناختي و روان‌شناختي و حقوقي جهان معاصر براي رها ساختن بشر از خشونت، به اين جمع‌بندي مي‌رسيم که اگر مبلغان مذهبي اديان مختلف، الگوي خانوادة ديني خشونت‌گريز را با تکيه بر نمونه‌هاي تاريخي معرفي‌شده در دين خود براي بشر معرفي کنند و آثار علمي، ادبي و هنري مانند نشست علمي، رمان، داستان کوتاه، فيلم، قطعات موسيقي، نماهنگ و طرحهاي گرافيک بر اساس آن پديد آيد گامهايي بلندتر براي خشونت‌زدايي برداشته خواهد شد.

ادامه دارد

منبع : اطلاعات

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

اخبار مرتبط

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: