غزالی، گوهری برخاسته از مهد فرهنگ و تمدن ایران زمین

1394/9/7 ۱۱:۳۳

«ابو حامد محمد غزالی» از دانشمندان بزرگ اسلامی و نگین مفاخر توس است که در ایران و شهر توس دیده به جهان گشود و برغم این که زندگی او دوره های مختلف و متفاوتی داشته که هر کدام قابل بحث و بررسی مجزا هستند ، آن طور که باید به آن پرداخته نشده است.

مشهد- ایرنا- «ابو حامد محمد غزالی» از دانشمندان بزرگ اسلامی و نگین مفاخر توس است که در ایران و شهر توس دیده به جهان گشود و برغم این که زندگی او دوره های مختلف و متفاوتی داشته که هر کدام قابل بحث و بررسی مجزا هستند ، آن طور که باید به آن پرداخته نشده است.

محمد غزالی فیلسوف، متکلم و فقیه ایرانی در سدهٔ پنجم هجری است که تمام زندگی خود را صرف تحصیل علوم دینی و شرعی و نیز تزکیه و اصلاح خویش و دیگران نمود و در زمینه های مختلف علمی، کلامی، فقهی و اخلاقی تالیفات و تصنیفات بسیار زیادی به جامعه بشری هدیه کرد .

از آنجا که معرفی شخصیت های نامدار علمی و فرهنگی و کنکاش در زندگی آنان نقش مهمی در اعتلا و اغنای فرهنگی دارد ولی به اذعان برخی پژوهشگران این امر در دیار کهن خراسان که مهد پرورش نامدارترین شخصیت های تاریخی است ، مورد غفلت واقع شده است .

با توجه به اینکه معرفی مفاخر برجسته استان و سرزمین توس نقش مهمی در آماده سازی مشهد برای سال 2017 به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام را دارد ، لذا اداره کل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی بر آن شده است که جلساتی دوره ای برای شناخت و معرفی چهره های نامی برگزارکند .

در این راستا نخستین همایش علمی فرهنگی نام آوران توس با موضوع شناخت امام محمد غزالی در محل موزه بزرگ خراسان با حضور تارخ پژوها ، چهره های فرهنگی و اساتید دانشگاه برگزار شد .

*غزالی نگین مفاخر توس

عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این همایش با بیان اینکه غزالی پس از فردوسی ارزنده ترین نگین توس و خطه خراسان است ، گفت : غزالی از ارزنده ترین چهرهای ماندگار این سرزمین است و باید با بیداری از خواب غفلت و پرداختن به معرفی این چهره علمی و عرفانی زمینه را برای پرورش و رشد غزالی ها در کهن دیار فرهنگی فراهم کرد.

محمد جعفر یاحقی تصریح کرد : بزرگان توس هریک در رشته ای سرآمد بوده اند و دنیایی را در تصرف خود داشتند لذا این شخصیت ها باید به بهترین نحو معرفی شوند.

وی ادامه داد : چنانچه فیلم سازان در خصوص شناسایی و معرفی این مفاخر در قالب آثار نمایشی درست عمل نکنند غربی ها به این مهم خواهند پرداخت همانگونه که در مشهد خیابان هایی به نام غزالی و شیخ طوسی یافت نمی شود ولی در سایر کشورها فراوان مجموعه هایی با عنوان نام آوران توس وجود دارد.

وی با بیان اینکه توس تنها شهر اسلامی است که به این تعداد مفاخر دارد ، افزود : در توس به وفور شحصیت های سرشناس رشد کرده و در سایر بلاد افتخارآفرینی کرده اند.

مدیر قطب علمی فردوسی شناسی و ادبیات خراسان دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد : کارهای زیادی در خصوص معرفی چهره های نامدار توس باید انجام شود و نباید بگذاریم جهانیان در این زمینه گوی سبقت را از ما ببرند .

یاحقی افزود : اگر در این زمینه غفلت کنیم غربیان با استفاده از این غفلت مستندها و آثار ارزشمندی در خصوص چهره های نامدار ایرانی با توجه به دید و نگاه خود خواهند ساخت.

*ارائه واحدهای درسی غزالی شناسی در دانشگاه های اروپا

استاد مطالعات مذهبی دانشگاه ویرجینیا ( ایالت متحده آمریکا) نیز در این همایش گفت : امام محمد غزالی از مهمترین دانشمندان ایرانی در عرصه جهانی است .

پروفسور ' ساشا دینا ' افزود : غزالی جزو مفاخر ایران زمین است ولی در شرایط فعلی در عرصه های بین المللی غزالی را عرب نما معرفی می کنند .

وی تصریح کرد : غزالی در خاک ایران متولد شده ، رشد یافته و باید ایرانی باقی بماند و نباید این مفاخر با غفلت از فرهنگ این سرزمین ربوده شوند.

وی ادامه داد : تاریخ خراسان مرحله مهمی را سپری می کند چراکه غزالی نه تنها یک شخصیت متعلق به خراسان و ایران است بلکه مورخان و محققان اروپایی وی را یک شخصیت جهانی می دانند.

پروفسور دینا با بیان اینکه جهان ادیان به دنبال عرفان است، ادامه داد : جهان امروز به دنبال کسی است که این معنویت را تدریس و تبلیغ کند .

وی ادامه داد : دانشگاه فردوسی به واسطه واقع شدن در مهد پرورش عرفا و دانشمندان می تواند با پرداختن به معرفی مفاخر علمی و عرفانی این سرزمین نظیر امام محمد غزالی در سطح جهان پیشتاز باشد.

این استاد دانشگاه افزود : آنگونه که زندگی معنوی انسان را احیاء می کند، ملی گرایی نمی تواند انسان را احیا کند .

پروفسور دینا اظهار کرد : معنویت ، داروی رسیدن به آرامش در دنیای آشفته مدرنیته است و غزالی اولین شخصیتی می باشدکه بیوگرافی عقلانی خود را به نگارش درآورد و از راه عقل ، شک خود را با دعا و ذکر رفع کرد .

وی تاکید کرد : باید به نحو مطلوب این دانشمند بزرگ ایرانی متعلق به سرزمین توس و خراسان را در جهان معرفی کرد .

* شناسایی بیش از 500 نام آور در سرزمین توس

تاریخ پژوه مشهدی و مسئول امور فرهنگی آرامگاه فردوسی نیز در ادامه با اشاره به اینکه بیش از 500 نفر نام آور بزرگ در دیار توس شناسایی شده است ، افزود : 24 نفر از این تعداد شهرت ملی و 10 تن نظیرفردوسی توسی ، خواجه نصیر توسی ، شیخ توسی ، خواجه نظام الملک توسی و امام محمد غزالی شهرت فراملی دارند .

مهدی سیدی با بیان اینکه تا کنون در زمینه معرفی این بزرگان کم کاری شده است ، تصریح کرد : متاسفانه چهره های نامی خراسان به طور شایسته معرفی نشده اند .

سیدی ادامه داد : امام محمد غزالی نیز به عنوان یکی از نام آورترین چهره ای این دیار چنانچه به جا معرفی شود تحول شگرفی در فرهنگ دیار خراسان شکل می گیرد.

وی با اشاره به انتخاب مشهد از سوی آیسسکو به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال 2017 افزود : معرفی شخصیت علمی فرهنگی امام محمد غزالی در این سال یکی از مهمترین اقداماتی است که باید انجام شود .

وی گفت : از آنجا که کلانشهر مشهد شهری چند مدیریتی است و هر دستگاهی جداگانه برای آمادگی مشهد در سال 2017 طرح و برنامه جدا ارائه می دهد ، ممکن است خیلی از برنامه های فرهنگی مهم نظیر معرفی و شناسایی مفاخر این دیار کهن مورد غفلت واقع شود.

* برای معرفی توس و مفاخر خراسان گام های اساسی باید برداشت

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی نیز در این همایش گفت : سرزمین توس و خراسان، مهد تاریخ و تمدن است که این امر رسالت ما را در حوزه های فرهنگی بیشتر می کند.

حسین زارع صفت افزود : محمدغزالی احیاگر دانش ، متفکر بزرگ و معلم دلسوز توسی است که درکنار دیگر مفاخر بزرگ توس باید به شکل خوب معرفی شود.

وی ادامه داد : باید برای معرفی توس و مفاخر این خطه گام های اساسی برداشت که برگزاری جلسات هفتگی می تواند در این زمینه کارساز باشد .

زارع صفت افزود : امام محمد غزالی خدمات فراوانی در طول عمر خود ارائه و تالیفات بسیار زیادی داشته به گونه ای که به گفته خود این شخصیت ،73 کتاب نوشته و 370 کتاب و جزوه نیز به این شخصیت نسبت داده شده است.

وی با تاکید بر تشکیل دبیرخانه دائمی برای معرفی نامداران خراسانی تصریح کرد : متخصصان و صاحب نظران می توانند با برگزاری این گونه همایش ها به معرفی شخصیت های بزرگ و مفاخر توس و خراسان بپردازند.

محمد غزالی به سال 450 هجری قمری در توس از اعمال خراسان دیده به جهان گشود ودر سال 478 هجری قمری به دیار باقی شتافت .

تحصیلات غزالی تنها فقه نبود، او در علم اختلاف مذاهب، جدل، منطق و فلسفه هم دانش اندوخت .

منبع: ایرنا