1394/9/7 ۰۹:۳۰
ولادیمیر مینورسکی که بود و چه کرد؟ او چه جایگاهی در میان شرق‌شناسان و ایران‌شناسان دنیا داشت و در کدام زمینه‌ها پژوهش کرد؟ اسناد به‌جا مانده از زندگی او، چه می‌گویند؟ چرا امروز دیگر بین ایران‌شناسان، دانشمندی مثل وی ظهور نمی‌کند؟ آیا براستی عصر غول‌ها در این عرصه نیز به پایان رسیده است؟ اینها بخشی از پرسش‌هایی بود که سخنرانان نشست هفتگی مرکز فرهنگی شهر کتاب کوشیدند به آنها پاسخ دهند. نشست این هفته به کتاب «رهاورد مینورسکی» اختصاص داشت که اثری است از گودرز رشتیانی.
در ابتدای نشست علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی شهر کتاب گفت: مینورسکی در کنار بارتولد و برتلس، از بزرگ‌ترین شرق‌شناسان روسیه است. او هویتی عجیب داشت؛ چراکه توانست در کنار شرق‌شناسی، سیاستمداری برجسته نیز باشد. از او بیش از ۲۰۰ کتاب و مقاله ارزشمند به یادگار مانده است و از مهم‌ترین کارهایش می‌توان به ترجمه و تصحیح حدودالعالم اشاره کرد که به تأیید محمد قزوینی و تقی‌زاده از شاهکارهای عالم تحقیق محسوب می‌شود. پژوهش‌های مینورسکی در حوزه ادبیات، شامل شاهنامه، ویس و رامین، عمرخیام، بابا طاهر و خاقانی نیز زبانزد اهل تحقیق است. مجتبی مینوی، مینورسکی را مصداق درویش خرسندی دانسته است که حافظ می‌گوید.
محمدخانی یادآور شد: پژوهش مینورسکی پیرامون اهل حق که حدود یک قرن قبل انجام شده و از نخستین آثار اوست، همچنان بهترین منبع برای شناخت این گروه محسوب می‌شود. نکته قابل ذکر دیگر اینکه مینورسکی زبان‌های روسی، فرانسوی، انگلیسی، ایتالیایی، آلمانی، لاتینی، یونانی، عربی، فارسی، ترکی، ارمنی و کردی را بخوبی می‌دانست و می‌توانست در اغلب این زبان‌ها مقاله بنویسد. کاوه بیات، پژوهشگر در زمینه مطالعات تاریخی، نیز گفت «مینورسکی یکی از چهره‌های برجسته جهان شرق‌شناسی است؛ دوره‌ای از شرق‌شناسی که وجود مجموعه‌ای از دانشمندان جامع‌الاطراف، یکی از ویژگی‌های اصلی آن بود. او ازجمله ایران‌شناسانی است که حقش در ایران تاحدودی ادا شده است و تعدادی از مهم‌ترین آثارش به فارسی ترجمه و منتشر شده‌اند. در سال‌های پیش از انقلاب نیز ارج‌نامه‌ای برای وی منتشر و گزیده مقاله‌هایش تجدید چاپ شده است.»
بیات در ادامه با بیان اینکه «من به‌عنوان پژوهشگر تاریخ ایران در سال‌های مقارن با جنگ اول جهانی، میل دارم به اسناد و گزارش‌هایی از مینورسکی بپردازم که مربوط به دوران خدمت او در وزارت امور خارجه روسیه تزاری است.» افزود: این اسناد و گزارش‌ها احتمالاً بنا به مقتضیات شغلی مینورسکی در مقام یکی از کارکنان تشکیلات دیپلماتیک روسیه در ایران، احتمالاً بیشتر سیاسی است تا علمی.
بیات در ادامه تصریح کرد: بخش مهمی از دوران خدمت مینورسکی در وزارت خارجه روسیه در فاصله سال‌های ۱۹۰۳ تا ۱۹۱۹-۱۹۱۸ در ایران سپری شد. در سال‌های ۱۹۰۴ تا ۱۹۰۸ در مأموریت به آذربایجان و کردستان عرصه شکل‌گیری یکی از نخستین پژوهش‌های او در مورد اهل حق و توجهی عمیق و ریشه‌دار به سرگذشت دیگر طوایف و جا‌‌های این حوزه در سال‌های بعد فراهم شد. در سال ۱۹۱۱ که پس از یک سفر نسبتاً کوتاه به ترکستان روس، بخش دیگری از جهان ایرانی، مجدداً به ایران آمد. مأموریت مهم نمایندگی دولت روسیه در کمیسیون چهارجانبه‌ای که در فاصله سال‌های ۱۹۱۳ تا ۱۹۱۵ با حضور نمایندگانی از بریتانیا، عثمانی و ایران برای تحدید حدود مرزهای غربی ایران تشکیل شد؛ مأموریتی که باعث شد مینورسکی بتواند باریکه مرزی مورد بحث را از فاو در جنوب تا کوه آرارات در شمال زیر پا گذاشته و جدا از کمک به تحدید حدود این مرز پرمناقشه، از عرصه اصلی بسیاری از علائق تحقیقاتی‌اش آگاهی دست اولی کسب کند. دوره بعدی خدمات دیپلماتیک مینورسکی با پیشامد جنگ اول جهانی و توسعه دامنه آن به خاک ایران قوام یافت یعنی در خلال سال‌های ۱۹۱۵ تا ۱۹۱۹-۱۹۱۸ که بیشتر در تهران گذشت.
منبع: روزنامه ایران
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید