ژئوپارک قشم برای جهانی شدن برنامه مدیریتی ندارد

1394/8/5 ۱۱:۰۸

هیات شرکت‌کننده در کنفرانس ژئوپارک‌های اروپا در حالی آمادگی ایران برای بازگشت قشم به فهرست ژئوپارک‌های جهانی را اعلام کردند که کارشناسان جهانی معتقدند ژئوپارک‌ قشم هنوز برنامه مدیریتی ندارد.

هیات شرکت‌کننده در کنفرانس ژئوپارک‌های اروپا در حالی آمادگی ایران برای بازگشت قشم به فهرست ژئوپارک‌های جهانی را اعلام کردند که کارشناسان جهانی معتقدند ژئوپارک‌ قشم هنوز برنامه مدیریتی ندارد.

به گزارش خبرنگار مهر، ژئوپارک جهانی قشم اگرچه در سال ۹۱ از فهرست ژئوپارک‌های جهانی به دلیل کم کاری مدیران منطقه آزاد قشم حذف شد و دبیرخانه مناطق آزاد که ۷ منطقه گردشگری و آزاد را تحت نظرش دارد نتوانست کاری برای آن انجام دهد اما اکنون مدیر منطقه آزاد قشم با تشکیل کارگروهی قصد دارد  تا بهمن ماه فرصتی به خود و مدیرانش بدهد و بار دیگر شانس ژئوپارک قشم را برای جهانی شدن امتحان کند. منتها بعد از سه سال کارشناسان شبکه جهانی ژئوپارک ها اعلام کرده اند که ایران تا زمانی که برنامه مدیریتی برای قشم نداشته باشد، نمی تواند به فهرست برگردد.

ژئوپارک قشم دارای ده سایت ویژه است که از میان این سایت های گردشگری، دره ستارگان پرترددتر و بیشترین گردشگر را دارد به همین دلیل هر برنامه‌ای که قرار باشد برای کل ژئوسایت ها در نظر بگیرند یک بار آن را در این دره پیاده می کنند مانند نصب تابلوهایی هماهنگ با فضای منطقه که تا به حال چندین بار برای جلب رضایت کارشناسان ژئوپارک جهانی نصب شد و اکنون دوباره تصمیم گرفته شده تا از تابلوهای چوبی برای اطلاع رسانی در این دره استفاده شود.

بعد از گذشت سه سال اکنون مدیران منطقه آزاد قشم به این نتیجه رسیده اند که باید از مصالح بومی برای استراحت گاه و .... در سایت ها استفاده کنند و اگر الان گردشگری به این منطقه برود افراد را در حال انجام کار خواهد دید. اما هنوز این اقدامات تا مرحله قابل قبول فاصله دارد چرا که به عنوان مثال هنوز مسیر گردشگری برای گردشگران تعیین نشده است.

مدیران منطقه آزاد معتقدند که درحال آموزش به جامعه محلی هستند و در این راه از آموزش و درگیر کردن کودکان با ژئوپارک نیز دریغ نکرده اند به همین دلیل اگر گردشگری به دره ستارگان برود حتما آثاری از نقاشی های کودکان را خواهد دید که قرار است ضمیمه پرونده جهانی ژئوپارک قشم شود. برای آموزش جامعه محلی ساختمان نزدیک به دره ستارگان نیز در نظر گرفته شده تا همایشها یا جلسات آموزشی برای بازدیدکنندگان در آن محل برگزار شود. اما شاید توقع بازدیدکنندگان و یا حتی کارشناسان از روند کارها در مهمترین سایت ژئوپارک بیشتر از این باشد کما اینکه توقع خبرنگاران حوزه گردشگری زمانی که به دعوت سازمان منطقه آزاد قشم به این جزیره رفتند نیز از روند کار بیشتر بود. چون هنوز اقدامات انجام شده در دره ستارگان آماده و کامل نیست.

ژئوسایت دیگر جزیره قشم تنگه چاهکوه است که مدیران منطقه معتقدند جامعه محلی در این ژئوسایت برای ورود گردشگران آماده اند. در این میان خبرنگاران تنها راهنمای محلی روستای چاهکوه را دیدند که اتفاقا نحوه برخورد با گردشگران و ارائه اطلاعات درباره این ژئوسایت را به خوبی یاد گرفته بود اما رد دیگری از اقدامات انجام شده قابل لمس در آن مشاهده نمی شد.

سایت شیب دراز که محل تخم گذاری لاکپشت های پوزه عقابی است یکی دیگر از مناطق دیدنی متصل به ژئوپارک قشم است. این ژئوسایت نیز به مدد مدیران محیط زیست و انجمن های مردمی یکی از مهمترین ژئوسایت های جزیره قشم به شمار می آید.

شاید مشهور شدن این بخش از قشم را باید مدیون همین جوامع دانست و دغدغه آنها برای بازگشت هر ساله لاکپشت ها به ساحل روستای شیب دراز. با این حال در کنار این ژئوسایت اقدامات عمرانی درحال انجام است تا گردشگران نتوانند خودروهای خود را تا نزدیکی زیستگاه لاکپشت ها بیاورند.

جنگلهای حرا که گسترده ترین بخش آن در قشم است نیز جزو مهمترین بخش ژئوپارک به حساب می آید. مردم روستاهای نزدیک به آن مانند روستای سهیلی از سالهای گذشته برای ورود گردشگران به این جنگل قایق هایی را به آنها اجاره می دادند و چم و خم رفتار با گردشگران را تاحدودی می دانستند بی آنکه برایشان کلاسی برگزار شده باشد و یا آموزشی ببینند.

اما اکنون مدیران مناطق آزاد می خواهند تا در این منطقه اصولی تر با صنعت گردشگری برخورد شود، یکی از اقداماتشان این است که اجازه ندهند که خودروها تا نزدیکی جنگل راه پیدا کنند. در این میان اعضای شورای روستای سهیلی قول همکاری با مدیران ژئوپارک را داده اند.

آشناسازی جامعه محلی یکی از مهمترین اقدامات مدیران ژئوپارک قشم است که تلاشها برای این آشناسازی با وجود گذشت سه سال هنوز احساس می شود به مدت زمان بیشتری نیاز دارد. با این حال از نشانه ها و المان های ژئوپارک در میادین و گذرگاه‌های نزدیک به هر ژئوسایت استفاده شده تا حداقل مردم با واژه ژئوپارک آشنا شوند اما واقعا چقدر جامعه محلی قشم با اهمیت ژئوپارک این جزیره که در خاورمیانه رتبه برتر را دارد آشنا هستند و چقدر جذب گردشگر از طریق آن را در زندگی خود مهم می دانند؟ آیا آنان به درآمد ناشی از ورود گردشگر و حفاظت از سایت های ژئوپارک واقفند و این ژئوپارک توانسته تا حدی مسیر زندگی آنها را تغییر دهد؟ اینها سوالاتی است که باید مدیران منطقه آزاد قشم و ژئوپارک به آن پاسخ دهند و نظر کارشناسان جهانی را جلب کنند.

مدتی پیش هیات چهارنفره ای از سوی منطقه آزاد قشم به سیزدهمین کنفرانس ژئوپارک‌های اروپا در فنلاند فرستاده شدند تا با ارائه مقالاتی درباره ژئوپارک و اکوتوریسم اعلام کنند که ایران دوباره آمادگی دارد تا پرونده ژئوپارک را در اجلاس بهمن ماه ارائه کند. آنها در این کنفرانس با وجود اینکه آمادگی ایران را اعلام کردند پاسخ شنیدند که تا وقتی ایران برنامه مدیریتی با تاکید بر گردشگری و جامعه محلی برای ژئوپارک نداشته باشد نمی تواند در فهرست ژئوپارک های جهانی وارد شود، البته باید در این راه ارتباطی با ژئوپارک های دیگر جهان برقرار کند و مشاورهای بین المللی داشته باشد.

در سه سال اخیر سازمان منطقه آزاد قشم هنوز نتوانسته برای ژئوپارک برنامه مدیریتی داشته باشد شاید یکی از عمده دلایل آن رفت و آمد مدیران به قشم، درگیر شدن آنها با پرونده های فساد مالی و سلیقه ای عمل کردن مدیران در ژئوپارک بوده باشد. ژئوپارک قشم نیز به واسطه تغییر مدیریت ها در سطح منطقه از تعویض گاه و بیگاه مدیرانش در امان نماند. اکنون حمیدرضا مومنی مدیرعامل فعلی منطقه آزاد قشم معتقد است که باید کار را اساسی انجام داد او حمیدرضا محسن پور را به عنوان سرپرست ژئوپارک قشم انتخاب کرده تا بتواند سر و سامانی به این وضعیت بدهد.

محسن پور نیز سعی دارد تا توان خود را در این حوزه نشان دهد به همین دلیل طرح هایی دارد که از جمله آنها می‌توان به استفاده از قایق‌های چوبی به جای فایبرگلاس در جنگل های حرا اشاره کرد تا متناسب با محیط زیست این محدوده باشد و یا جلوگیری از فروش صدف های دریایی و جایگزین کردن یک گونه پرورش یافته دیگر به جای آنها. محسن پور فهرستی از برنامه های خود را  تهیه کرده که یکی از آنها اختصاص ۸ بیلبورد به تبلیغ و معرفی ژئوپارک در قشم است و یا نصب کیوسک های اطلاع رسانی در مبادی ورودی قشم و مراکز تجاری.

او همچنین می خواهد تا میزبان همایش های مرتبط با حفاظت از غارها و ژئوپارک باشد و برنامه هایی برای آموزش جوامع محلی و میزبانی از گردشگران اجرا کند.

ولی او معتقد است که «هدف از همه این کارها عضویت جهانی نیست بلکه توسعه پایدار مد نظرمان است. ما نمی خواهیم عجله ای رفتار کنیم. این کار خطاست.»

 بودجه در اختیار قرار گرفته برای ژئوپارک  ۵۰۰ میلیون تومان است و مدیرعامل منطقه آزاد قشم از آن به عنوان تنخواه یاد می کند به این معنا که «خرج کنند هر کجا کم آمد دوباره بودجه می دهیم ما ژئوپارک را لنگ بودجه نمی گذاریم. پادگانی عمل می کنیم» مومنی این صحبت ها را به خبرنگاران گردشگری قشم طی نشستی گفت و اعلام کرد که تا بهمن ماه به خودش و مدیرانش وقت داده تا اصلاحات انجام شود. او معتقد است که «برای ثبت جهانی ژئوپارک، انجام اصلاحات و اجرای برنامه‌ها و زیرساخت‌ها کاسه گدایی دست نمی‌گیرم و از این و آن کمک طلب نمی‌کنم.»

اکنون مومنی یک کارگروه ویژه برای ژئوپارک تشکیل داده و خود بر آن ریاست می کند شاید باید دوباره به زمان بندی مدیران در قشم، پرزنت بین المللی ژئوپارک در فنلاند و تشکیل کارگروه ویژه در صدر مدیریت منطقه آزاد امیدوار بود باید منتظر ماند و دید که پادگانی عمل کردن این مدیرعامل چقدر می تواند انتظارات کارشناسان ژئوپارک های جهان را درژئوپارک قشم برآورده کند.

سایر تصاویر