1394/7/8 ۰۹:۲۴
معاونت بین‌الملل سازمان تدوین کتب علوم انسانی در دانشگاه‌ها (سمت) در سومین نشست از سلسله نشست‌های ایران‌شناسی با رویکرد شناخت مردم سایر کشورها از ایرانیان و ایران حال حاضر میزبان خانم پروفسور هیسائه ناکانیشی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه دوشیشا از کشور ژاپن بود. خانم ناکانیشی مؤلف کتاب «اسلام و مدرنیته: نمونه ایران معاصر» تاکنون فعالیت‌ها، کتاب‌ها و مقاله‌های فراوانی در خصوص ایران بویژه دوران بعد از انقلاب اسلامی و نقش زنان در جامعه ایرانی به رشته تحریر درآورده است. او سخنرانی خود را دراین نشست در سه بخش با نگاه تاریخی، نگاه روابط دیپلماتیک و نگاه کلی به وضعیت اجتماعی موجود انجام دادند. آنچه می خوانیداهم مطالب مطرح شده دراین همایش است:
گزارشی از سفر <هیسائه ناکانیشی> ایرانشناس ژاپنی به تهران
زهرا قراگوزلو فرهاد: معاونت بین‌الملل سازمان تدوین کتب علوم انسانی در دانشگاه‌ها (سمت) در سومین نشست از سلسله نشست‌های ایران‌شناسی با رویکرد شناخت مردم سایر کشورها از ایرانیان و ایران حال حاضر میزبان خانم پروفسور هیسائه ناکانیشی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه دوشیشا از کشور ژاپن بود. خانم ناکانیشی مؤلف کتاب «اسلام و مدرنیته: نمونه ایران معاصر» تاکنون فعالیت‌ها، کتاب‌ها و مقاله‌های فراوانی در خصوص ایران بویژه دوران بعد از انقلاب اسلامی و نقش زنان در جامعه ایرانی به رشته تحریر درآورده است. او سخنرانی خود را دراین نشست در سه بخش با نگاه تاریخی، نگاه روابط دیپلماتیک و نگاه کلی به وضعیت اجتماعی موجود انجام دادند. آنچه می خوانیداهم مطالب مطرح شده دراین همایش است:
نخستین سفر من به ایران به سال 1990 (1369ش) بازمیگردد زمانی که مدت کمی از رحلت امام خمینی(ره) گذشته بود و از پایان جنگ ایران و عراق نیز زمان زیادی نگذشته بود. امروزه پس از گذشت 25 سال از آن روزها پیشرفت و توسعه زیادی در ایران شاهد هستیم.
تاریخ موازی ایران و ژاپن در دو بخش مدرنیزه شدن و انقلاب فرهنگی قابل توجه است. ایران و ژاپن مدرنیزاسیون را همزمان با هم (همزمانی دوران نوسازی امیرکبیر در ایران و انقلاب میجی در ژاپن درسال 1868) آغاز کردند. ایران و ژاپن انقلاب فرهنگی را با دیپلماسی نرم و به صورت موازی با یکدیگر دنبال و اغلب روی فرهنگ و سیاست متمرکز شدند.
ایران یا پرشیا
مردم عادی ژاپن ایران را بیشتر به نام پرشیا می‌شناسند و دلیل آن وجود جاده ابریشم و ورود کالاهای ایرانی از طریق جاده ابریشم به چین و از آنجا به ژاپن بود. برای نمونه می‌توان به دو کالای ایرانی ظرف شیشه‌ای و نوعی ساز ایرانی اشاره کرد که در موزه بزرگ شوسو در نارای ژاپن نگهداری می‌شود.
من اهل شهر کیوتو ژاپن هستم شهری که همانند شهر اصفهان دارای قدمت فرهنگی و تاریخی است. در این شهر جشنواره‌های فرهنگی بسیاری برگزار می‌شود و از فرش ایرانی که در قرن 16 و 17 به ژاپن وارد شده است استفاده می‌شود.
روابط دیپلماتیک ایران و ژاپن
نخستین ارتباط دیپلماتیک پرشیا (ایران) و ژاپن در سال 1878 به دیدار سفیر ژاپن (انوموتو) با ناصرالدین‌شاه در مسکو و در زمان سفر ناصرالدین شاه به اروپا از مسیر سن‌پترزبورگ باز می‌گردد. پس از آن در دیدار سفیر کشور ژاپن در سال 1880، ناصرالدین شاه اعلام می‌کند که کشور ایران و ژاپن هر دو در قاره آسیا قرار دارند و امپراتور ژاپن مورد علاقه وی است.
در سال 1939 همزمان با مراسم ازدواج شاهزاده ایرانی، امپراتور ژاپن هواپیمایی با نام «نسیم» به عنوان هدیه و با هدف ارتقای صنعت هواپیمایی به ایران ارسال کرد.
جنگ جهانی دوم باعث جدایی ژاپن و ایران می‌شود. اما در دوره دکتر مصدق و تحریم نفت ایران ازسوی غرب، دولت ژاپن کشتی‌های نفتی خود را به ایران ارسال و نفت ایران را به کشور ژاپن وارد کرد. در سال 1957 نیز دفاتر سیاسی در دوکشور افتتاح شد.
روابط اقتصادی ایران و ژاپن
تا سال 2012 ایران دومین کشور صادرکننده نفت به ژاپن بود. از سال 2012 به دلیل تحریم‌های وضع‌شده علیه ایران ژاپن خرید نفت خود از ایران را به سطح 5 درصد کاهش می‌دهد ولی بعد از رفع تحریم‌ها درصدد افزایش میزان خرید نفت از ایران است.
روابط فرهنگی ایران و ژاپن
بعد از انقلاب و در سال 1979 حدود 200 دانشجوی ایرانی در دانشگاه‌های ژاپن تحصیل کردند. ایرانی‌های بسیاری نیز در جهت تبادل تکنولوژی به ژاپن آمدند. آقای دکتر سیدرسول موسوی ازجمله این افراد هستند.
مردم ژاپن از بانوان ایرانی تصاویر خوبی دارند و این شناخت بیشتر به واسطه فیلمهای ایرانی شکل گرفته است. ازجمله این تصاویر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. نقش برجسته زنان مقاوم ایرانی در جامعه و انقلاب اسلامی (فیلم‌هایی چون سارا - جدایی نادر از سیمین)
[خانم ناکانیشی در کتاب خود با نام «اسلام و مدرنیته: نمونه ایران معاصر» نظریه‌ای دارند که براساس آن معتقدند جمهوری اسلامی ایران فرصتی در اختیار زنان قرار داده تا نگاه به آنان براساس هویت انسانی باشد نه جنسیت و همین امر دلیلی بر حضور فعالانه و برجسته آنان در صحنه جامعه و انقلاب اسلامی است.]
2. اهمیت بالای خانواده و فرهنگ و افراد مسن (فیلم خانه دوست کجاست؟)
مردم ایران به دلیل غنای فرهنگی اهمیت فوق‌العاده‌ای برای خانواده قائل هستند و همین امر موجب مشابهت فرهنگی مردم ایران و ژاپن است. مشابهت فرهنگی مذکور یکی از تفاوت‌های فرهنگی مردم ایران و ژاپن با جامعه غربی است.
3. کشوری با ساختارها، نهادها و بنیادهای دموکراتیک (فیلم جدایی نادر از سیمین). کشور ایران در مقایسه با کشورهای منطقه دارای ساختاری دموکراتیک است. وجود نهادها و بنیادهای دموکراتیک به سابقه فرهنگی این مردم بازمیگردد.
4. احترام به ارزش‌های انسانی و اخلاقی (فیلم‌هایی چون حنا - سیب)
دیدگاه شخصی بنده نسبت به ایران و ایرانیان درچند محور قابل طبقه‌بندی است:
1. مردم ایران نیز همانند مردم ژاپن احساسات خود را به صورت غیر مستقیم بیان می‌کنند.
در شش سالی که مشغول تحصیلات دکتری در امریکا بودم متوجه تفاوت فرهنگ امریکایی با فرهنگ ایرانی و ژاپنی شدم. به طور مثال ایرانی‌ها و ژاپنی‌ها زمانی که به خانه وارد می‌شوند کفش خود را درمی‌آورند دلیل آن اهمیت بالایی است که برای محیط خانه، خانواده و انسان‌ها قائل هستند.
2. ایران ازجمله کشورهای مشهور و پیشرفته در زمینه فرهنگ است. ایرانی‌ها حس و ذوق فرهنگی بالایی دارند که می‌توان نمونه‌های آن را در معماری، فرش، ظروف شیشه‌ای و گل‌های مصنوعی دید.
3. ثبات سیاسی کشور ایران. دولت ایران دولتی قدرتمند است و کنترل خوبی بر جامعه دارد. مردم نیز آگاهی سیاسی بالایی دارند و خود را بخوبی با اتفاقات جامعه وفق می‌دهند.
4. ایران سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی بسیار خوبی دارد. به لحاظ همین سرمایه انسانی، مردم ایران در دنیا از نظر تحصیلکردگی در درجه اول هستند. از نظر سرمایه اجتماعی نیز مردم ایران بسیار قوی هستند، حتی قبل از وجود اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، مردم ایران توانایی انتقال مطالب را بواسطه نقل کردن به دورترین جاها داشتند.
5. رفاه اجتماعی در ایران. ایران کشوری است که توانسته موضوع رفاه اجتماعی را بخوبی مدیریت کند. براساس سفرهای متعدد به شهرهای مختلف ایران و مدت زمانی که در ایران زندگی کرده‌ام (10 ماه) این امر را دریافتم. در مقایسه با کشور امریکا و ژاپن به نظر من ایران تنها کشوری است که توانسته رفاه اجتماعی را مدیریت کند.
6. کشور تعارض‌ها. بعد از انقلاب اسلامی غرب تصور می‌کرد ایران پسرفت خواهد کرد ولی مشارکت فعال زنان در حوزه آموزش و پرورش و اشتغال بخوبی مشاهده می‌شود. از زمان انقلاب تا حال حاضر تحریم‌های بسیاری علیه ایران وضع شده بود با وجود این شما کالاهای بسیار پیشرفته، می‌بینید.
با توجه به تحولات جهان عرب از جمله بهار عربی، شاهدیم که ایران در این شرایط بالاترین ثبات را دارد.
درخصوص مسأله هسته‌ای باید گفت با وجود اینکه تحریم‌ها از سوی امریکا وضع شده بود ولی در زمان مذاکره، میزان و سطح مذاکرات انجام‌شده ایران و امریکا قابل مقایسه با مذاکرات امریکا با هیچ کشور دیگری نیست.
مردم ایران مردمی صبور، مقاوم و با ادب. با وجود مشکلاتی چون جنگ و مسائل ناشی از آن و موضوع هسته‌ای و تحریم‌های اقتصادی، مردم ایران بسیار مقاوم، صبور و باادب هستند و جامعه همچنان آرام و باثبات است. این امر را می‌توان در برخورد مؤدبانه ایرانی‌ها با افراد خارجی بخوبی مشاهده کرد.
بنده معتقدم باوجود رفع تحریم‌ها، مردم و دولت ایران شش ماه آینده بسیار سختی را پیش‌رو خواهند داشت که قطعاً این بار نیز این مرحله سخت را با صبر و شکیبایی بخوبی پشت سر خواهند گذاشت و جامعه آرامش خود را حفظ خواهد کرد.
حتی کشور ژاپن نیز از سوی امریکا تحت فشار است با این حال مردم ژاپن نیز مانند ایرانی‌ها صبور هستند و خود را با واقعیت‌ها وفق می‌دهند.
8. ایران در حال تبدیل شدن به یک قدرت پرنفوذ در خاورمیانه است. دلیل این دستاورد پایبند بودن به دموکراسی ثابتی از زمان امیرکبیر تا حال حاضر است. آنچه امروزه ایران به دست آورده است تنها حاصل انقلاب نیست بلکه حاصل قانونمندی و قانون‌گرایی است. در مقایسه با کشورهای منطقه بخوبی شاهدیم دیگر کشورهای خاورمیانه این بنیادهای دموکراتیک را ندارند.
امروزه و در شرایطی که دنیا به سوی جهانی شدن پیش می‌رود و انسان را به سوی مادی‌گرایی هدایت می‌کند بیش از هر زمان دیگر نیاز است به ارزش‌ها و کرامت‌های انسانی اهمیت بدهیم.در فرهنگ ژاپنی تلاش بر این است تا هر فرد را فارغ از عقاید شخصی و دینی بشناسند و هرگز افراد به دلیل عقایدشان طرد نمی‌شوند. این امر را می‌توان بخوبی در رفتار مردم ژاپن با مسلمانان حاضر در کشور ژاپن مشاهده کرد.
باتوجه به این ویژگی‌ها واشتراکات به‌نظر می‌رسد که ما باید اولاٌ روابط فرهنگی دو کشور ایران و ژاپن را گسترش دهیم و تقویت کنیم،و ثانیاً در شرایطی که جهان به سوی جهانشمولی و جهانی شدن پیش می‌رود؛ این روابط با تأکید بر ارزش‌های اجتماعی به عنوان میراث جهانی گسترش یابد.
روزنامه ایران
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید