دو روز قبل از كودتای 28 مرداد چه گذشت؟

1394/5/28 ۰۹:۳۱

دو روز قبل از كودتای 28 مرداد چه گذشت؟

در ابتداي روز شاه از بغداد طي بياناتي كه از ايستگاه‌هاي راديويي خارجي براي مردم ايران پخش شد اعلام كرد كه بر اساس اختيارات ويژه‌اي كه قانون اساسي به او داده است فرمان بركناري دكتر مصدق را صادر كرده و سرلشكر زاهدي را به جاي او منصوب كرده است. حاكم در تبعيد گفت كه هنوز كناره‌گيري نكرده و مطمئن است مردم ايران به او وفادار هستند.

 

دوشنبه؛ ٢٦ مرداد

در ابتداي روز شاه از بغداد طي بياناتي كه از ايستگاه‌هاي راديويي خارجي براي مردم ايران پخش شد اعلام كرد كه بر اساس اختيارات ويژه‌اي كه قانون اساسي به او داده است فرمان بركناري دكتر مصدق را صادر كرده و سرلشكر زاهدي را به جاي او منصوب كرده است. حاكم در تبعيد گفت كه هنوز كناره‌گيري نكرده و مطمئن است مردم ايران به او وفادار هستند.

ساعت ١٠:٣٠ صبح راديو از سرلشكر زاهدي خواست كه خود را تسليم مقامات كند. دكترمصدق نيز طي دستوري به ستاد ارتش خواستار ممانعت از فرار سرلشكر زاهدي شد.

ستاد ارتش!

مقتضي است به مامورين مربوطه اكيدا دستور فرماييد كه نهايت مراقبت را به عمل آورند كه از فرار سرلشكرش زاهدي جلوگيري شود چنان‌كه تسامحي شود موجب مسووليت خواهد شد.

نخست ‌وزير دكتر محمد مصدق

مردم در نقاط مختلف با شور و هيجان زايد‌الوصفي به مجسمه‌هاي رضاخان حمله‌ور شده و آنها را به زير مي‌كشيدند و براي نخستين بار در دوره پهلوي نماد ابهت اين خاندان فاسد و سرسپرده را شكستند. سرتيپ رياحي دستور داده بود از پايين كشيدن مجسمه‌هاي رضاشاه نيز ممانعت

به عمل نيايد. از سوي ديگر در عراق نيز جمعي ازعشاير لر كه به واسطه تخته قاپوكردن عشاير از ايران كوچ كرده بودند عليه شاه مفلوك تظاهرات به پا كردند. دكتر فاطمي نيز طي پيامي به مظفر اعلم سفير ايران در بغداد كه از هواداران دكتر مصدق بود او را از هرگونه مباشرت با شاه منع كرد.

از روز قبل ايستگاه سيا تلاش‌هاي فراواني كرد تا بيانيه‌اي از سوي زاهدي منتشر شود. مصاحبه‌اي جعلي نيزترتيب داده شده بود. در اين روز (٢٦ مرداد) ايستگاه سيا سعي مي‌كرد فرمان‌ها را در سطح گسترده و با پوشش مطبوعاتي مناسب منتشر كند.

ساعت ١٣:٢٥ دكتر فاطمي مصاحبه‌اي مطبوعاتي ترتيب داده و به موضوع فرار شاه پرداخت. دكتر فاطمي همچنين نامه ذليلانه اميني، كفيل وزارت دربار را كه از زندان براي وي نوشته بود قرائت كرد.

اوايل بعدازظهر هندرسن، سفير امريكا وارد تهران شد. هندرسن كه از ١٣ خرداد براي رايزني پيرامون كودتا به امريكا رفته بود مطابق نقشه سيا سفر خود را آنقدر طولاني كرد كه هنگام وقوع كودتا در ايران نپاشد. دكتر غلامحسين مصدق (فرزند دكتر مصدق) و دكتر عالمي، وزير كار از جانب دولت از هندرسن استقبال كردند.

شب هنگام شوراي جنگ با حضور روز ولت، كارول، سرلشكر زاهدي، اردشير زاهدي، سرلشكر گيلانشاه، برادران رشيديان (اسدالله، سيف‌الله، قدرت‌الله) و سرهنگ فرزانگان در مجموعه سفارت امريكا تشكيل شد. اين جلسه چهار ساعت به طول انجاميد، نتيجه جلسه اين شد كه بايد در ٢٨ مرداد اقداماتي صورت داد. در زمينه اقدام سياسي قرار شد يك تظاهرات بزرگ با دعوت از مردم و ارتش براي حمايت از شاه در روز چهارشنبه (٢٨ مرداد) برگزار شود.

در بعد نظامي نيز قرار شد سرهنگ فرزانگان براي جلب همكاري سرهنگ تيمور بختيار، فرمانده تيپ زرهي كرمانشاه و اردشير زاهدي براي جلب همكاري سرتيپ ضرغام فرمانده لشكراصفهان اعزام شوند.

 

سه شنبه؛ ٢٧ مرداد

ساعت ٧:٤٥ صبح شاه فراري به همراه همسرش با يك هواپيماي تجاري عادي متعلق به شركت هواپيماي انگليسي ماوراء بحار، بغداد را به مقصد رم ترك كرد. سفارت ايران در رم نيز حاضر به استقبال از شاه نشد.

از ميان روزنامه‌هاي صبح، «داد» فرمان انتصاب زاهدي و همچنين مصاحبه‌اي از او را چاپ كرد. روزنامه «شاهد» نيز نسخه‌اي از فرمان را چاپ كرد. روزنامه «شجاعت» ارگان حزب توده بيانيه اين حزب را با اين مضمون چاپ كرد.

اوايل صبح دولت طي اعلاميه‌اي كه از طريق راديو منتشر شد مبلغ يكصد هزار ريال را به عنوان پاداش براي دادن اطلاعات راجع به مخفيگاه سرلشكر زاهدي اختصاص داد.

ساعت ١٠:٣٠ سرتيپ رياحي طي ملاقاتي با افسران بلند پايه ارتش در سالن سخنراني مدرسه نظامي و ايراد نطق براي آنان قانون ضد شورش را براي آنها قرائت و تاكيد كرد كه بايد به دولت وفادار باشند. گويا اين اقدام رييس ستاد ارتش در واكنش به اعتصاب غذاي دانشجويان دانشكده افسري بود كه در اعتراض به حذف نام شاه در مراسم صبحگاهي اعتصاب كرده بودند.

ساعت شش بعدازظهر هندرسن سفير امريكا با دكتر مصدق ملاقات كرد.

عصر ٢٧ مرداد دكتر مصدق به فرمانداري نظامي دستور داد با تظاهرات توده‌اي‌ها مقابله شود و پس از آن نيز به سرتيپ رياحي امر كرد به حفظ امنيت در اطراف محوطه سفارت امريكا و دفتر اصل چهار بپردازد.

روزنامه اعتماد

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

برچسب ها

اخبار مرتبط

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: