زادروز ژان شاردن ، ایران‏شناس مشهور (1643م)

1392/9/5 ۰۹:۲۵

شوالیه ژان شاردن، سیاح و خاور‌شناس فرانسوی در تاریخ بیست و ششم نوامبر سال ۱۶۴۳ میلادی به‏دنیا آمد و پس از طی تحصیلات مقدماتی، مدتی به جواهرفروشی پرداخت. وی در سن بیست و یک سالگی عازم هندوستان شد. او زبان فارسی و ترکی را فراگرفت و پس از چندی به‏عنوان بازرگان سلطنتی، مقرب دربار صفویه شد. شاردن در مدت حضور در ایران که چندین سال به طول انجامید، مطالعات و مشاهدات خود را به قلم آورد.

شوالیه ژان شاردن، سیاح و خاور‌شناس فرانسوی در تاریخ بیست و ششم نوامبر سال ۱۶۴۳ میلادی به‏دنیا آمد و پس از طی تحصیلات مقدماتی، مدتی به جواهرفروشی پرداخت. وی در سن بیست و یک سالگی عازم هندوستان شد. او زبان فارسی و ترکی را فراگرفت و پس از چندی به‏عنوان بازرگان سلطنتی، مقرب دربار صفویه شد. شاردن در مدت حضور در ایران که چندین سال به طول انجامید، مطالعات و مشاهدات خود را به قلم آورد. او با تحقیقات دقیق و تتبعات علمی مخصوص خود، ایران و ایرانیان را برای اولین‏بار چنان‏که شاید و باید به جهانیان معرفی کرد و با ارائه شیوه نوین انتقادی و تاریخی خود، دانش ایران‏‌شناسی را در غرب بنیان نهاد. «سفرنامه شاردن» در ده جلد به تعریف و توصیف امپراتوری ایران، قوای مسلح، آداب و عادات مردم، علوم و صنایع، مذهب، اوضاع مدنی، سیاسی و نظامی و کتاب‏های معتبر ایرانیان و... اختصاص یافته است. از دیگر نکات مثبت این اثر، بررسی ادبیات و زبان فارسی و نیز امثال و حکم ایرانیان است. وی اولین کسی بود که کتابی در شرح ابنیه تخت جمشید انتشار داد. شاردن در توصیف نبوغ ایرانیان تصریح می‌‏نماید که استعداد و نبوغ ایرانیان بیش از هر رشته و فنی، در علوم مصروف گردیده و ایرانیان در قسمت علم کاملاً کامیاب شده‏اند. شاهد مثال وی نکاتی است که درباره ادبیات، ریاضیات، نجوم، هنر، صنایع ظریفه، تاریخ، جغرافیا و سایر علوم آورده است. شاردن با توجه به آشنایى به زبان عربی تصریح می‌‏نماید که اهالی مشرق‏زمین، عربی را غنی‏‌ترین و عالی‏‌ترین زبان و غیرقابل قیاس می‌‏دانند و شاردن خود نیز این ادعا را تأیید می‌‏نماید. کتاب‏های شاردن به‏تنهایى یک دوره جغرافیای تاریخی و یک مجموعه فرهنگی بی‏نظیر به‏شمار می‌‏آید. هم‏چنین ادوارد براون مستشرق معروف انگلیسی، شاردن را معتبر‌ترین مورخ عهد صفوی دانسته است. سیاحت‏نامه او را از پاره‏ای جهات با شاهنامه فردوسی مقایسه می‌‏نمایند که در آن از دلاوری‏های پهلوانان ایران داد سخن رفته است. شاردن علاوه بر جهانگردی و خاور‌شناسی، یکی از مشاهیر فلاسفه در عهد جدید نیز به‏شمار می‌‏رود و مورخین مشهور قرن هجدهم میلادی، در تدوین نظریات تاریخی و تهیه آثار علمی خود از عقاید فلسفی و اجتماعی شاردن مایه گرفته‏اند. شوالیه ژان شاردن سرانجام در پنجم ژانویه ۱۷۱۳م در سن هفتاد سالگی درگذشت.