یحیی یثربی : یکی از کارهای ضروری ما تحول در فلسفه است

1392/9/2 ۱۰:۵۲

یحیی یثربی استاد باز نشسته و پژوهشگر حوزه فلسفه گفت: فلسفه آن مدیر باتدبیری است که تمام رشته های علوم در اختیارش قرار می گیرند و همه آنها را به خدمت می گیرد و به جهان نگاهی فراگیر دارد.دکتر سید یحیی یثربی در مورد اینکه فلسفه چگونه می تواند به تشکیل چنین جوامعی کمک کند گفت: فلسفه همیشه راهگشا بوده و در همه زمینه ها دست انسان را گرفته و این نگاه فراگیر داشتن از مختصات فلسفه است. علم جنبه خاصی را در نظر می گیرد اما فلسفه همه جانبه نگاه می کند.

دبا : یحیی یثربی استاد باز نشسته  و پژوهشگر حوزه فلسفه گفت: فلسفه آن مدیر باتدبیری است که تمام رشته های علوم در اختیارش قرار می گیرند و همه آنها را به خدمت می گیرد و به جهان نگاهی فراگیر دارد.دکتر سید یحیی یثربی در مورد اینکه فلسفه چگونه می تواند به تشکیل چنین جوامعی کمک کند گفت: فلسفه همیشه راهگشا بوده و در همه زمینه ها دست انسان را گرفته و این نگاه فراگیر داشتن از مختصات فلسفه است. علم جنبه خاصی را در نظر می گیرد اما فلسفه همه جانبه نگاه می کند.

این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه اظهارداشت: آنچه مسلم است آینده بشر، آینده انسانهای آگاه است. انسانهایی که از نظر ذهنی توسعه یافته اند و از نظر علوم انسانی روز به روز تحول پیدا می کنند. در محدوده زمانی یعنی مثلاً یک قرن بعد انسانها را در شرایطی خواهید یافت که انگار در یک خانه و نه حتی در یک دهکده کنار هم نشسته اند. آنقدر دنیا کوجک می شود و ارتباطات قویتر و رابطه ها مأنوس تر و بیشتر می شود که گویی در یک خانه کنار هم نشسته ایم.

وی تأکید کرد: برای زندگی در چنین جامعه ای دو چیز لازم است. یکی تشخیص رویکردها و نیازهای اصلی و دیگری حذف عوامل جدایی افکن و دشمنی انگیز یعنی حذف عواملی که جدایی و دشمنی می افکنند که اینها را باید از بین خودشان بردارند. برای مثال اروپا در گذشته دائم در جنگ بود ولی پس از اتحاد حتی یک گلوله به هم شلیک نکرده اند. این مسئله در اثر رشد علوم انسانی و اینکه رویکردها و نیازهای اصلی خود را تشخیص می دهند و به ملیت خود به گونه ای افراطی اهمیت نمی دهند بود. زیرا همه آنها یک رویکرد و یک نیاز مشترک دارند.

این استاد بازنشسته فلسفه و عرفان اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی عنوان کرد: جهان اسلام اگر بتواند تحولی در توسعه ذهنی و علوم انسانی ایجاد کند به چنین حالتی می تواند برسد که البته این مسئله مشکل اصلی جامعه ماست. بنابراین در دنیای آینده انسان نیازهای مشترکش را به راحتی تشخیص می دهد.

این نویسنده و محقق تصریح کرد: حقیقت چهره های گوناگونش را که در اثر تحریف و انحراف پیدا کرده است آرام آرام کنار می گذارد و همه دور یک مسئله و حقیقت گرد می آیند و به جای اینکه هر دین و مذهبی سنگری علیه ادیان و مذاهب دیگر باشد دست به دست هم می دهند و به دنبال حقیقتی می گردند که همه عاشق آن هستند.

این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه یادآورشد: نگاه فلسفی به آینده به این شکل و طیف است. اما فلسفه فعلی ما متأسفانه در این باره نه بحثی دارد و نه استعداد این کار را دارد. یکی از ضرورت های ما دست زدن به تحول در فلسفه است. باید به مناسبت روز جهانی فلسفه به جامعه خودم ندا بدهم که فلسفه راهگشا است. می خواهم فلسفه به روز و کارآمدی داشته باشیم و در سطح جهان بتوانیم حرف بزنیم. با عقل اول و عقل دوم و هیولا و صورت نمی شود وارد جهان امروز شد و با آنها بحث کرد.

وی تأکید کرد: این همه هزینه در زمینه ایجاد تحول در علوم انسانی و نظریه پردازی می کنیم کسی نمی پرسد آیا یک قدم به جلو برداشته ایم یا نه؟ 

این استاد بازنشسته فلسفه و عرفان اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی در پایان بیان داشت: من در مقابل تز حاکم که می گوید فلسفه مرده است و در برابر حرف کانت که می گوید فلسفه اعتبار خود را از دست داده و یک "بی بی" بی اختیار شده و در گوشه ای افتاده می گویم هنوز هم فلسفه زنده است و زنده خواهد ماند. این هم شعار نیست زیرا فلسفه "بی بی" بی اختیار نیست فلسفه آن مدیر باتدبیری است که تمام رشته های علوم در اختیار او قرار می گیرند  و همه اینها را به خدمت می گیرد و به جهان نگرش فراگیر می کند.

یحیی یثربی، استاد بازنشسته فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی و مؤلف در حوزه‌های فلسفه و معارف اسلامی درباره نامه سرگشاده خود برای سیاست‌گذاران که همز‌مان با روز جهانی فلسفه منتشر کرده و در اختیار رسانه‌ها قرار داده است،  گفـت: سیاستگذاران  علمی و فرهنگی کشور کمتر به راهکارهایی که ما ارائه می‌کنیم توجه و التفات دارند.

وی با اشاره به اینکه تحول در علوم انسانی نتیجه تحول در فلسفه است، تصریح کرد: به نظر من راهکاری که برخی از دوستان برای تحول در علوم انسانی مطرح کرده‌اند، راه به جایی نمی‌برد و برای تحول بنیادین در علوم انسانی و حتی علوم دیگر، باید ابتدا فلسفه متحول شود و با این منطق، معرفت‌شناسی و روش تفکر فلسفی راکد راه به جایی نمی‌بریم و باید قبول کنیم که با فیزیک ارسطو نمی‌توان به مقابله با صنعت عصر حاضر رفت!

یثربی هم‌زمان با روز جهانی فلسفه دغدغه‌های خود را درباره وضعیت علمی و فرهنگی کشور در قالب یک نامه کشور منتشر کرده و در اختیار رسانه‌ها قرار داده است که متن آن بدین شرح است:

1. بی‌تردید تحول علوم‌انسانی و حتی تحول علوم تجربی و تحول تمدن بشری، مدیون تحول فلسفه است. این فلسفه بود که در قرون وسطی، چراغ روشنی برافروخت! با ترجمه آثار ابن رشد و ابن سینا، متفکران مغرب زمین، از اسارت تخیل و احساسات آزاد شده و به عقلانیت و خردورزی روی آورده‌اند. همین تحول راه را بر تمدن جدید و پیشرفت علوم تجربی و انسانی بازکرد. گواه این ادعا، تاریخ‌های علم و تمدن است که به وسیله محققان برجسته نوشته شده‌اند.

2. علوم انسانی در جامعه ما چنان بی‌اثر است که گویی مرده است. بدون شک، در علوم تجربی، با غرب هماهنگ هستیم و تا حدودی با آنان پیش می‌رویم اما در علوم انسانی، قرن‌هاست که از حرکت، بازایستاده‌ایم و با روزگار خود هماهنگ نیستند.

3. تحول در علوم انسانی جز با تحول در منطق، معرفت‌شناسی و روش تفکر فلسفی امکان ندارد.

4. با این که روزگار ما روزگار توسعه و تحول است، عملاً ما در جا می‌زنیم و نمی‌توانیم حرکت کنیم.

5. حرکت تحول‌آفرین، نیازمند نقد و نظریه‌پردازی است. مادامی که ما به نقد میدان ندهیم، نظریه‌پردازی نخواهیم داشت، بلکه با بودجه و امکانات خود بازی خواهیم کرد.

6. نقد و نظریه‌پردازی به دو صورت امکان دارد. یکی حاشیه‌ای و دیگری بنیادی. نقد و نظریه پردازی حاشیه‌ای تحول آفرین نبوده و نخواهد بود. به فیزیک ارسطو در مدت بیست قرن، هزاران نقد حاشیه‌ای زدند و حاشیه نوشتند. اما در چهارچوب همان فیزیک باقی ماندند. فیزیک وقتی تحول یافت که نقدها بنیادی شدند. بنابراین با این موضوع آگاهانه برخورد کنید که نقدها و نظریه‌پردازی امروز ما همگی حاشیه‌ای هستند و لذا، راه به جایی نخواهند برد و تحولی ایجاد نخواهند کرد.

در پایان برای توضیح بیشتر و پیشنهاد روش درست و علمی لازم، آمادگی دارم مسؤلان در هرجا که بفرمایند، حاضر شوم، از جلسه شورای فرهنگی گرفته تا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا شورای مدیریت حوزه علمیه قم.