نگاهی به کتاب «نیوتن فیلسوف»

1392/8/5 ۰۸:۲۶

کتاب «نیوتن فیلسوف» کتابی در حوزه تاریخ فلسفه است که به بررسی آثار و اندیشه‌های ریاضیدان و فیزیکدان پرآوازه تاریخ، آیزاک نیوتن، می‌پردازد. این کتاب در 30سال اخیر، اولین پژوهش به زبان انگلیسی درباره اندیشه‌های فلسفی نیوتن است. ن

کتاب «نیوتن فیلسوف» کتابی در حوزه تاریخ فلسفه است که به بررسی آثار و اندیشه‌های ریاضیدان و فیزیکدان پرآوازه تاریخ، آیزاک نیوتن، می‌پردازد. این کتاب در 30سال اخیر، اولین پژوهش به زبان انگلیسی درباره اندیشه‌های فلسفی نیوتن است. نیوتن نه‌تنها در اوایل دهه‌70قرن‌هفدهم تفسیرهای بسیاری در برابر فلسفه طبیعی دکارتی و فلسفه مکانیکی دوران خود تدوین کرد، بلکه موضوع‌های اصلی مباحث فلسفی قرن آینده را به تنهایی، چه برای مولفان و چه برای مخالفان خود، تعیین کرد. «آندرو جانیاک» استادیار بخش فلسفه دانشگاه دوک و ویراستار کتاب «نیوتن: نوشته‌های فلسفی» (2004) حدود یک دهه قبل زیر نظر «مایکل فریدمن» سرگرم تالیف کتابی درباره فلسفه نظری کانت بود که فریدمن پیشنهاد کرد به منظور آمادگی برای کار پژوهشی‌اش درباره مفهوم فضا نزد کانت، به اتفاق هم نامه‌های «گوتفرید ویلهلم لایب‌نیتس» و «ساموئل کلارک» را مطالعه کنند. در حین مطالعه نامه‌ها بود که در «آندرو جانیاک» شوقی برای دریافت اندیشه‌های نیوتن برانگیخته شد. جانیاک سرانجام پایان‌نامه‌اش را به سرپرستی فریدمن با عنوان نیوتن‌گرایی کانت نوشت. در این پایان‌نامه، فصل مربوط به نیوتن، ‌نخستین کوشش جانیاک برای تحلیل نکاتی است که در کتاب نیوتن فیلسوف به بحث کشیده است. نویسنده در بخشی از پیشگفتار خود بر کتاب می‌نویسد: «در سال‌های اخیر، اهل تحقیق بر اهمیت تعامل پیچ‌درپیچ فلسفه و علوم طبیعی، در دوره مدرن تاکید کرده‌اند. دیدگاه پژوهش حاضر نیز همین است و می‌کوشد آیزاک نیوتن را در یک بافت پرمایه فلسفی بنگرد تا وجوه تازه‌ای از او را آشکار کند. مدلل خواهیم ساخت که این رهیافت همان برداشتی است که نیوتن از خود داشته است. نیوتن، از میان خیل عظیم فیلسوفان طبیعی سده هفدهم، دکارت را متنفذترین پیشکسوت خود می‌دانست و هم‌سخنان اصلی هم‌عصر او گروهی از بلندپایگان فلسفی بودند: بزرگانی در شمار رابرت بویل، ساموئل کلارک، راجر کوتس و جان لاک در انگلستان و کریستین هویگنس و گوتفرید ویلهلم لایب‌نیتس در اروپا. موضوعات اصلی مباحث فلسفی قرن هجدهم را نیوتن، به تنهایی، خواه برای معارضان خود و خواه برای موافقان، تعیین می‌کرد.» در این کتاب با چهره‌ای متفاوت از نیوتن به‌عنوان یک فیلسوف طبیعی مواجه می‌شویم؛ فیلسوفی که با وجود بسیاری از فیلسوفان هم‌عصر خود، دستگاه فلسفی منحصربه‌فردی برای خود نداشت اما عمده فعالیت‌های او به درگیری‌های نظری با دکارت و لایب‌‌نیتس مربوط بود. حاصل عمر نیوتن ارایه طرحی بدیع از طبیعت و جایگاه آدمی در آن و ارتباط جهان و خدا بود.