گزارش مراسم بزرگداشت مرحوم دکتر زریاب خویی

1394/4/30 ۱۰:۱۷

قاسم مهرعلیزاده: مراسم بزرگداشت مرحوم دکتر زریاب خویی به خوبی و خوشی برگزار شد . هیچ مراسمی از این دست تا کنون مرا این قدر خشنود نساخته بود. تا به حال شنیده و دیده نشده ا ست که کسی برای خود و درهنگام زنده بودنش، بزرگداشت بگیرد ! واقعا تشکر می کنم از همهء کسانی که زحمت کشیدند و دست به دست هم دادند تا به نام دکتر زریاب ، برای من مراسم بزرگداشت گرفتند . شاید تعجب کنید که این چه حرف وچه ادعایی است .

بهرام مهرعلیزاده: مراسم بزرگداشت مرحوم دکتر زریاب خویی به خوبی و خوشی برگزار شد .

هیچ مراسمی از این دست تا کنون مرا این قدر خشنود نساخته بود.

  تا به حال  شنیده و دیده نشده ا ست  که کسی برای خود و درهنگام زنده بودنش، بزرگداشت بگیرد ! واقعا تشکر می کنم از همهء کسانی که زحمت کشیدند و دست به دست هم دادند تا به نام دکتر زریاب ، برای من مراسم بزرگداشت گرفتند . شاید تعجب کنید که این چه حرف وچه ادعایی است .  

اواخر فروردین ماه بود که جناب آقای انصاریان ( مدیرعامل مجمع خوییها ) اطلاع دادند که در روز شنبه (29/1/94 ) ساعت 5 بعد از ظهر برای تهیه مقدمات  برگزاری همایش بزرگداشت مرحوم دکتر زریاب خویی ، نشستی در حضور جناب آقای بجنوردی در مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی   تشکیل می شود ، بهتر است  من هم در آنجا باشم .

حضور جناب آقای دکتر سیوانی اصل ( فرماندار خوی ) و جناب آقای دکتر مرقاتی ( رئیس هیئت مدیره مجمع خوییها ) نشان از آن بود که این همایش با پشتوانه مالی این دو نهاد وهمکاری علمی و معنوی مرکز دائره المعارف برزگ اسلامی برگزار خواهد شد .

در آن نشست که از جوانب گوناگون بحث به میان آمد ، قرار شد هفته آخر خرداد ماه همایش در خوی برگزار شود.

فردای آن روز جناب آقای دکتر مرقاتی از من خواستند که با توجه  به لطفی که جناب آقای بجنوردی نسبت به من دارند وشناختی که من از استادان وآشنایی با اعضای هیئت علمی مرکز دارم ،  دبیری علمی همایش را بر عهده بگیرم .

از همان هنگام این حس در من پدید آمد که در واقع همایش برای بزرگداشت خود من است ، وگرنه دکتر زریاب چنان بزرگوار است که نیازی به این نوع بزرگداشتها ندارد .

خوشبختانه محیط مرکز دائره المعارف که خود مرحوم دکتر زریاب سالهای آخر عمر خود را در آنجا گذرانده وبا تالیف مقالات

  متعددی (29 مقاله ) آثار گرانبهایی از خود به یادگار نهاده اند ، استادان ودانشمندانی در خود دارد که بهتر  می توانند ابعاد شخصیتی و علمی وی را برای دیگران بنمایانند . 

ازحدود دو سال پیش برآن بودیم که ویژه نامه ای در مجله خوی نگار برای دکتر زریاب منتشر کنیم و بدین منظور جناب آقای اصلانی سردبیر آن مجله مصاحبه هایی با چند تن از همکاران آن مرحوم با همراهی من ، در این مرکز صورت داده بود   وبررسیهایی از آثار وی به عمل آورده بود یم.  

 در آغاز قرار بود روزهای پنجشنبه 21 و جمعه 22 خرداد ماه 1394 همایش در خوی برگزار شود ، اما پس از چندی از فرمانداری خوی اطلاع دادند چون آقای دکتر سیوانی اصل برنامه بازدید ازکشورارمنستان را دارند ، بهتر است همایش با یک روز تاخیرو پیش از حلول ماه مبارک رمضان برگزار شود .

در این مدت با راهنمایی جناب آقای متقی ( مدیرکل دفتر ریاست مرکز ) با چند تن از همکاران از جمله جناب آقای دکتر سجادی (معاونت علمی و پژوهشی مرکز ) تماسهایی حاصل شد . ایشان به سبب برنامه های کاری که از پیش تعیین شده بود ، از شرکت در همایش عذر خواستند و فهرستی شامل حدود ده  نفر را برای سخنرانی پیشنهاد دادند .

هنگامی که موضوع را با جناب آقای آذرنگ در میان گذاردم ،ایشان با روی باز ضمن یادآوری سختیهای کار ومسئولیت من پذیرفتند که در باره " زریاب ودانشنامه نگاری " برنامه سخنرانی داشته باشند .

مهم ترین مسئله در این هنگام این بود که از سخنرانان وشرکت کنندگان همایش چه کسی باید رسما  دعوت به عمل آورد ؟ مطابق صحبتهایی که شده بود ، تهیه بلیط هواپیما بر عهده مجمع خوییهای مقیم استان مرکز بود و فرمانداری خوی  نیز هزینه های اسکان ،تغذیه وپذیرایی را برعهده داشت .  

استادان و فرهیختگان مورد نظر برای دعوت به سخنرانی ، هر چند خود از دوستان و ارادتمندان دکتر زریاب بودند ،  اما لازم بود مراتب احترام و عزت آنان مراعات شود . باز هم جناب آقای متقی وسایل ارتباطی فراهم آوردند که از چند تن از آنان دعوت به عمل آید . اما مسائل و مشکلاتی همچون دوری راه و ناشناخته بودن  محیط فرهنگی خوی موجب می شد که اغلب عذرخواهی کنند .

درآغاز فهرستی از مدعوین تهیه کرده بودم که در صورت امکان برخی از آنان ، با توجه به اطلاعات خاصی که داشتند ، در سخنرانی نیز شرکت کنند :

01 جناب آقای بجنوردی

02جناب آقای دکتر موحد

03جناب آقای دکتر پورجوادی

04جناب آقای دکتر شفیعی کدکنی

05سرکار خانم دکتر آموزگار

06جناب آقای دکتر محقق داماد

07جناب آقای دکتر معصومی همدانی

08جناب آقای دهباشی

09جناب آقای مجیدی

010جناب آقای خاکی

011جناب آقای آل داود

012جناب آقای آذرنگ

013جناب آقای بهرامیان

014   جناب آقای محمد باقر زریاب ( برادر مرحوم دکتر زریاب )

015جناب آقای محمد امین زریاب ( فرزند مرحوم دکتر زریاب )

البته جناب آقای دکتر سجادی نیز قول داده بودند که در صورت امکان حضور داشته باشند .همچنین قرار بود از همسر مرحوم دکتر زریاب دعوت به عمل آید تا به نحوی از ایشان قدر دانی به عمل آید . اما به سبب بیماری ، ضمن تشکر عذر خواهی کردند.همچنان که جناب آقای محمد امین زریاب از شرکت در همایش عذر خواستند .

در بارهء نحوهء دعوت از استادان راههای گوناگونی پیش رو بود . اصولا چون همایش در خوی برگزار می شد و فرمانداری خوی مهماندار بود ، لازم می آمد که دعوت از سوی فرماندار باشد . از این رو جناب آقای دکتر سیوانی اصل طی نامه ای که به مرکز فکس کردند ،  به من وکالت دادند که از جانب ایشان بتوانم استادان و مهمانان را رسما دعوت کنم .

بهتر آن دیدم استادانی را که مقدور بود ، خود حضوری دعوتشان کنم وبرای آنهایی که در دسترس نبودند ، توسط افراد صاحب صلاحیت و با نفوذ مطلب را در میان بگذارم .

ضمنا بر آن شدیم که نمایشگاهی از آثار ( کتابهای ) دکتر زریاب را در محل جشن بزرگداشت ایجاد کنیم . در این باره با جناب آقای مجیدی ، رئیس کتابخانه و مدیر انتشارات مرکز صحبت کردم و ایشان باروی باز پذیرفتند که کنابهارا به امانت در اختیار همایش بگذارند . افزون بر آن با مشورت جناب آقای بجنوردی مسئولیت دعوت از جناب آقای دکتر شفیعی کدکنی برعهدهء آقای مجیدی گذارده شد . اما پس از پیگیریهای فراوان روشن شد که ایشان در مسافرت هستند . هچنان که دعوت از جناب آقای دکتر محقق داماد به نتیجه ای نرسید .

با آنکه برای دعوت از سرکار خانم دکتر آموزگار خود شخصا در غرفهء نمایشگاه کتاب حضور یافته و با ایشان صحبت کرده بودم ، اما لازم بود قول قطعی تری گرفته شود . این بود که بر آن شدم  روز سه شنبه 6/3/ 94 تا ساعت 5 بعد از ظهر  که جلسه ماهانهء هیئت علمی مرکز برگزار می شد ، برای دیدار با برخی از استادان منتظر بمانم ودعوت نامه را به حضورشان تقدیم کنم . بدین سان از سوی جناب آقای دکتر موحد و سرکار خانم دکتر آموزکار وجناب آقای دکتر معصومی همدانی خیالم راحت شد . اما به رغم کوشش آقای مجیدی ، دعوت از جناب آقای دکتر پورجوادی نتیجه بخش نشد .

همان روز ملاقاتی هم با جناب آقای دکتر علی اشرف صادقی دست داد که ایشان هم از پذیرفتن دعوت عذر خواستند .

گفتنی است که در این مدت چند جلسه با حضورآقایان دکتر مرقاتی و انصاریان تشکیل شد وآنان را در جریان کارها قرار دادم همچنان که با روابط عمومی فرمانداری خوی (جناب آقای یحیی زاده ) وجناب آقای دکتر حسن زاده (مدیر خانهء فرهنگ ودانش زریاب ) که از سوی فرماندارمحترم  خوی برای همکاری تعیین شده بودند ، مرتب در تماس بودم .

با توجه  به 3 نوبت پرواز هواپیما از تهران به خوی و برعکس ، ناچار بودیم برای رسیدن به خوی در روزجمعه 22 خرداد ماه  ،از برنا مهء پرواز تهران _ارومیه استفاده بکنیم . آنگاه ازآنجا باوسایلی که فرمانداری در اختیار می گذاشت ، مهمانان راهی خوی شوند که حدود 5/1 ساعت راه است . 

برای اسکان مهمانان هتل 3ستارهء زمرد در نظر گرفته شده بود .

روزچهارشنبه 20/3/94 ، دوروز پیش تر از دیگران راهی خوی شدم . می خواستم با امکانات موجود و برنامه های جشن از نزدیک آشنا شوم .

هنوزپایم به خوی نرسیده بود که پیامی از سوی آقای متقی در یافت کردم ، بدین مضمون : " جناب آقای بجنوردی بر اثر درد کمر از شرکت در همایش عذر خواستند " .

 پیش تر اطلاع یافته بودم که آقای بهرامیان بر اثر بیماری نزدیکان شان از شرکت در همایش باز مانده اند .البته در آخرین روزی که در تهران بودم ، ایشان محبت کردند متن سخنرانی احتمالی خود را به صورت دست نوشته تحویل دادند که بعدا در خوی نگار ( شماره 52 – 51) به چاپ رسید .

سرانجام ساعت 5 بعد از ظهر جمعه 22/3/94 فرارسید وخود را به جلو هتل زمرد رساندم . از سوی روابط عمومی فرمانداری ( جناب آقای عمرانی  ) ونیز جناب آقای دکتر حسن زاده ، برنامهء " خوی گردی "در نظر گرفته شده بود. پس از ملاقات با مهمانان وخوش آمد گویی ، همگی با وسایلی که در اختیار بود ، به محل شورای شهر ( فرمانداری سابق ) رفتیم وضمن بازدید ازمحل ساختمان که از یادگارهای معماری است ، برنامهء پذیرایی از مهمانان به عمل آمد . آنگاه روانهء تماشای مسجد مطلب خان شدیم که آنجا نیز از یادگارهای معماری (گویا دورهء ایلخانان که بعدا باز سازی شده بود ) ودر واقع تنها مسجد روباز (بدون گنبد ) ایران است . پس از آن روانه ءدیدار از خانهء کبیری شدیم . این خانه نمونهء جالب توجهی از خانه های دوران اواخر قاجاریه است که پنجره های آن که پیش تر "ارسی " نام داشت ، با شیشه های رنگی بسیار چشم نواز است .

کم کم به غروب آقتاب نزدیک می شدیم ، دیگر فرصتی برای دیدار از بازار کهن وتاریخی خوی، دروازه سنگی ، پل خاتون ونقاط دیگرکه هرکدام تاریخچه ای درخور توجه وعبرت با خود دارند ، باقی نمانده بود . این بود که راهی هتل زمرد شدیم تا مهمانان خود را برای دیدن "فیرورق" ، از نقاط ییلاقی وبسیار خوش آب و هوای خوی و نیز صرف شام آماده کنند.

با هماهنگی هایی که ازپیش به عمل آمده بود ، شهرداری فیرورق مهمانداری شام ان شب را بر عهده داشت که به خوبی از عهدهء این کارهم برآمد . فضای بسیار دل انگیزی که بر بالای تپه ای مشرف بر شهر خوی ، درمیان پارکی بسیار زیبا که محل تفرج خانواده های خویی در روز هاق جمعه و تعطیل است ، رستورانی با غرفه های کنار هم ، محل پذیرایی مهمانان بود . پاسی از شب گذشته برای استراحت و خواب مهمانان با هتل برگردانده شدند .

ساعت 9 صبح جمعه 23 خرداد ماه برای افتتاح همایش تعیین شده بود . با اینکه ظرفیت سالن اجتماعای فرمانداری خوی را 120 نفر اعلام کرده بودند ، اما بدون اغراق بیش از 150 نفر در سالن گردآمده بودند . افزون بر اینکه همهء صندلیها پر شده بود ،گروه چشمگیری از مردم خوی دور تا دور سالن را گرفته بودند و در حال ایستاده مراسم را نظاره می کردند .

آقای فرماندار هم که از مسافرت بازدید ارمنستان بازگشته بودند ، آمادهء افتتاح مراسم جشن و همایش بزرگداشت دکتر عباس زریاب خویی بودند .

همه چیز به روال عادی جریان داشت ، گویی بارها برای برگزاری این مراسم تمرین شده باشد .

حضور امام جمعهء خوی ( حجت الاسلام شکوری ) به همراه نمایندهء مردم خوی در مجلس شورای اسلامی (جناب آقای دکتر صدر حسینی ) به محیط سالن رسمیت بیشتری بخشیده بود . درآغازپس از مراسم پخش سرود وتلاوت آیاتی چند از قرآن مجید ، جناب آقای دکتر مرقاتی پیام وزیر محترم ارشاد اسلامی را قرائت کردند . آنگاه خود مسئولیت ادارهء همایش را بر عهده گرفتند و سخنرانان را به جایگاه فراخواندند .

از این لحظه به بعد مراسم همایش با نظم و ترتیب بسیار آبرومندانه ای پیش رفت وسخنرانان مطابق برنامه در بارهء موضوعاتی که از پیش مقرر شده بود ، بیاناتی ایراد کردند که همگی توجه حضار و دیگر مهمانان راشدیدا به خود جلب کرد .

برنامه چندان ادامه داشت که کم کم وقت ناهار فرارسید و به دعوت اولیای فرمانداری همهء حضار برای صرف ناهار به سالن مهمانسرای جهانگردی خوی دعوت شدند .

مهمانان پس از آن به هتل عودت داده شدند تا پس از استراحت برای شرکت در مثنوی خوانی که در کنار بارگاه شمس تبریزی برگزار می شد ، آماده شوند .

 از دیگر اقدامات ارزندهءفرمانداری خوی اهدای یک جعبه عسل و یک قوطی از آجیل خاص از محصولات خوی به مهمانان بود .

بامداد روز یکشنبه به خوبی خوشی عده ای از مهمانان از فرودگاه خوی راهی تهران شدند و با خود خاطرات خوبی به همراه داشتند .

تهران  11/4/1394