آیا بی‌سواد شده‌ایم؟

1394/4/21 ۰۹:۵۲

فایل تصویری از یك مسابقه معلومات عمومی، دست به دست می‌چرخد و همه به ناآگاهی شركت‌كنندگان این مسابقه می‌خندند و اینكه نمی‌دانند عربستان همسایه دریای خزر ایران نیست یا گوشت ماده لازم برای بدن. همین فایل تصویری و ناآگاهی كافی شركت‌كنندگان و البته بحث‌هایی درباره بی‌سوادی كه در این دو روز رونق گرفته، بهانه‌ای برای یك‌خبر سه چهره‌ای شد كه می‌خوانید. فایل تصویری از یك مسابقه معلومات عمومی، دست به دست می‌چرخد و همه به ناآگاهی شركت‌كنندگان این مسابقه می‌خندند و اینكه نمی‌دانند عربستان همسایه دریای خزر ایران نیست یا گوشت ماده لازم برای بدن. همین فایل تصویری و ناآگاهی كافی شركت‌كنندگان و البته بحث‌هایی درباره بی‌سوادی كه در این دو روز رونق گرفته، بهانه‌ای برای یك‌خبر سه چهره‌ای شد كه می‌خوانید.

فایل تصویری از یك مسابقه معلومات عمومی، دست به دست می‌چرخد و همه به ناآگاهی شركت‌كنندگان این مسابقه می‌خندند و اینكه نمی‌دانند عربستان همسایه دریای خزر ایران نیست یا گوشت ماده لازم برای بدن. همین فایل تصویری و ناآگاهی كافی شركت‌كنندگان و البته بحث‌هایی درباره بی‌سوادی كه در این دو روز رونق گرفته، بهانه‌ای برای یك‌خبر سه چهره‌ای شد كه می‌خوانید.

 بی‌ارزشی مطالعه در جامعه / عزت‌الله دهقانی٭

آمار كسانی كه برای كسب علم و دانش كنكور می‌دهند و وارد دانشگاه‌ها می‌شوند، به هیچ‌وجه قابل مقایسه با سال‌های قبل از انقلاب نیست. دانشجویان سال به سال بیشتر‌می‌شوند و به همان میزان هم كتاب‌های درسی و دانشگاه‌ها افزایش پیدا می‌كند. با نگاهی به تعداد دانشجویان در دانشگاه‌ها می‌توان متوجه شد فراگیری علم در میان افراد جامعه نه تنها كاهش نداشته كه رو به افزایش هم است. از نظر تعداد دانشجویان، دانشگاه‌ها و كتاب‌های دانشگاهی، كشور ما نسبت كشورهای هم‌سطح خود جلوتر قراردارد و تقریبا می‌توان گفت هیچ كرسی خالی در دانشگاه‌های ایران وجود ندارد. خانواده‌ها نسبت به ادامه تحصیل فرزندان‌شان علاقه نشان می‌دهند و آنها را تشویق به ادامه تحصیل می‌كنند، رقابت ورود به دانشگاه‌های معتبر ایران هر سال بیشتر از سال قبل می‌شود، رقابتی كه علاقه به فراگیری علم را در میان نسل جوان نشان می‌دهد. این در حالی است كه جوانان پس از ورود به دانشگاه بی‌انگیزه و دلسرد می‌شوند، آنها مطالعه و كتاب خواندن را یكباره رها می‌كنند و حتی نسبت به حضور سركلاس‌های درسی‌شان هم سستی می‌كنند. این بی‌انگیزگی را می‌توان به دلیل افزایش نرخ بیكاری در ایران دانست. این آمار جوان‌ها را نسبت به مطالعه و سواداندوزی دلسرد می‌كند. هر فردی در دوره‌ای از زندگی‌اش به مطالعه و فراگیری علم علاقه نشان ‌می‌دهد اما حفظ و نگهداری این علاقه در میان آن فرد به جامعه بستگی دارد. اگر جامعه برای مطالعه افراد ارزش قایل باشد و مردم را به این سمت تشویق كند قطعا سرانه مطالعه كشور روز به روز افزایش خواهد داشت.

٭ استاددانشگاه و عضو سابق كمیسیون آموزش

ناامیدی به سواداندوزی / حسن انوشه٭

در آمارها می‌شنویم سرانه مطالعه و كتاب‌خوانی مردم پایین آمده، آمار كتابخوان‌ها در قدیم بیشتر از امروز بود و در این سال‌ها كمتر كسی پیدا می‌شود كه به مطالعه كتاب علاقه نشان دهد. كتاب خواندن با بالارفتن سطح سواد و معلومات جامعه رابطه مستقیم دارد. اگر چه سطح سواد با وسایل ارتباط جمعی مثل شبكه‌های اجتماعی و برنامه‌های تلویزیون هم بالا می‌رود، اما نمی‌توان اهمیت كتاب را نادیده گرفت. این بی‌سوادی عمومی در آسیب‌های اجتماعی هم تاثیر می‌گذارد؛ وقتی سواد و دانش اجتماع از یك سطحی پایین‌تر باشد به همان میزان اعتیاد و انحراف بالاتر می‌رود.

حتی در میان دانشجویان هم این بی‌علاقگی در مطالعه و فراگیری دانش وجود دارد. نمی‌توان امیدوار بود كه همه دانشجویانی كه از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند، با سواد بیرون بروند. در سال‌های اخیر دانشجویان نسبت به پژوهش و كسب دانش ناامید شده‌اند، آنها در اطرافیان خود كسانی را می‌بینند كه بدون تحصیلات و صرف وقت و انرژی به درآمد مالی رسیده‌اند، به همین دلیل از صرف زمان خود در مطالعه و پژوهش ناامید می‌شوند. بی‌علاقگی به مطالعه و فراگیری دانش را در میان دانشجویان به وضوح می‌توان دید.

اساتید دانشگاه هم وقت زیادی را صرف بالابردن انگیزه سواداندوزی دانشجویان نمی‌گذارند و از اساتیدی كه امروز در یك شهر و فردا در شهری دیگر تدریس می‌كنند، نمی‌توان انتظار داشت وقت زیادی را صرف پرورش دانشجویان كنند.

پایین ماندن سطح سواد و معلومات مردم در جوامع، آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی به همراه خواهد داشت. سطح سواد و دانش مردم در رشد و بالندگی فرهنگی جامعه اثر دارد. نمی‌توان از جامعه‌ای كم‌سواد یا بی‌سواد توقع داشت به پیشرفت و شكوفایی كشورش فكر كند. برای تشویق مردم به مطالعه و فراگیری دانش راه‌های زیادی وجود دارد. راه‌هایی كه باید مدیران آنها را باز كنند و برای سطح سرانه مطالعه و آگاهی و دانش مردم، برنامه‌ریزی كنند.

٭استاد ادبیات دانشگاه

 نرخ پایین سرانه مطالعه / اكبر قنبری٭

رابطه نرخ تیراژ كتاب با سطح سواد،سطح مطالعات مكتوب مردم جامعه پایین آمده است، این را می‌توان از روی تیراژ كتاب‌ها متوجه شد.

تیراژ كتاب به نسبت ٨ و ٩ سال قبل به‌شدت افت كرده و الان روی ١٠٠٠تا ٢٠٠٠ نسخه قرار دارد. نرخ تیراژ كتاب در هر كشوری سطح مطالعه و سواداندوزی مردم آن جامعه را نشان می‌دهد. تیراژ كتاب‌ها نشان می‌دهد مردم به سمت مطالعه كتاب علاقه كمتری نشان می‌دهند و این برای فرهنگ یك جامعه مضر است و تبعات نامطلوبی به‌دنبال دارد. جامعه‌ای كه مطالعات فرهنگی نداشته باشد نمی‌تواند در سطح كلان تصمیم‌گیری كند. رشد و شكوفایی هر ملتی با مطالعات و سواد آن ملت سنجیده می‌شود.

نمی‌توان انتظار داشت سطح سواد و مطالعه مردم جامعه پایین باشد اما آن جامعه در سطوح مختلف پیشرفت كند. پیشرفت فرهنگی، علمی و اجتماعی كشور به سواداندوزی و فراگیری دانش آن جامعه بستگی دارد. مردم برای اینكه به سمت مطالعه گرایش پیداكنند نیاز به تشویق دارند. مردم برای اینكه بتوانند در زمینه‌های مختلف صاحب نظر و اندیشه باشند باید سواد و دانش خود را ارتقا دهند.

امروزه در كشورهای پیشرفته مردم سطح سواد خود را روزبه‌روز افزایش می‌دهند كه بتوانند به درستی قدرت تجزیه و تحلیل مسائل كلی را داشته باشند. سطح سواد مردم درایجاد انگیزه پیشرفت آن كشور ارتباط مستقیم دارد.

٭ ناشر انتشارات نگاه معاصر

روزنامه اعتماد