1394/4/7 ۱۰:۵۹
ماه مبارک رمضان در کنار لحظات زیبای دعا و نیایش آداب و رسوم خاصی دارد. مردم عرب خوزرستان نیز همچون اغلب اقوام ایران زمین آیین و مراسم خاص خود را در این ایام دارند که از گذشتگان برای امروزی‌ها و از امروزی‌ها برای نسل آینده به یادگار مانده است.
آیین گرگیعان
یکی از این مراسم که هرساله با فرا رسیدن نیمه ماه رمضان و در شب تولد کریم اهل بیت حضرت امام حسن مجتبی(ع) برگزار می‌شود جشن «گرگیعان» است.این جشن مختص کودکان است. در این شب و پس از افطار کودکان با پوشیدن لباس‌های محلی از جمله دشداشه برای پسران و عبا برای دختران به دسته‌های چند نفره تقسیم شده و در محله‌ها به راه می‌افتند. این کودکان در ضمن حرکت خود به محض رسیدن به در هر خانه جمله«گرگیعان و گرگیعان و اجینه و اجینه حل اکیس و انطینا »(ما آمدیم.کیسه را بازکن و شرینی بده) را خوانده و از صاحبخانه طلب شیرینی و عیدی می‌کنند.پس از گرفتن شیرینی از صاحبخانه نیز برای تشکر از وی جمله«گرگیعان و گرگیعان - ا... ایخلی اولیدکم» (خدا بچه‌هایتان را نگه دارد) را سر میدهند و سپس به سمت خانه بعدی می‌روند. این مراسم تا زمانی که کودکان در همه خانه‌های محله را زده و شیرینی بگیرند، ادامه می‌یابد. از سوی دیگر بزرگ‌ترها با علم به این مراسم کهن از شب قبل شیرینی یا عیدی بچه‌ها را آماده کرده تا آنها را با دست پر بدرقه کنند.مصادف شدن جشن گرگیعان با شب ولادت امام حسن مجتبی سبب شده است تا بسیاری از مردم ریشه این رسم قدیمی را به تولد امام حسن مجتبی (ع) و خوشحالی رسول خدا(ص) برای تولد نخستین نوه‌اش بدانند.
دید و بازدید
یکی دیگر از رسوم ویژه مردم عرب خوزستان در این ماه حضور همواره مهمان بر سر سفره افطار است.آنان سعی می‌کنند به علت ثواب بالای افطاردادن به روزه‌داران، همواره مهمانی بر سر سفره خود داشته باشند و درغیر این صورت سر سفره دیگری حضور یابند. به همین دلیل دید و بازدید در این ماه در استان خوزستان به اوج خود می‌رسد و مردم پس از افطار، اغلب در کنار آشنایان و بستگان حضور دارند.در این ماه اعضای خانواده خود را ملزم به صله رحم می‌دانند و شب‌ها با مهمانی‌رفتن، از احوال یکدیگر باخبر می‌شوند. همچنین در نخستین روز از ماه رمضان،کوچک‌ترهای خانواده به دیدن بزرگ‌ترها می‌روند و حلول این ماه را به آنها تبریک می‌گویند. زنان و دختران خانواده هم با تهیه انواع شیرینی محلی همانند لگیمات، شعریه، رنگینک، حلوای مسقطی و معسل به علاوه فرنی، حلیم و آش سفره افطار را آماده می‌کنند و به همراه آن آب‌داغ با نبات و چای به روزه داران تعارف می‌شود.
سرو قهوه همراه با روضه
برگزاری مراسم ۳۰ روزه روضه‌خوانی از دیگر آیین خاص اعراب خوزستان در این ماه است.در این روضه‌خوانی‌ها که پس از افطار برگزار می‌شود،اغلب با قهوه از مهمانان پذیرایی می‌شود. ناگفته نماند مردم عرب برای خوردن قهوه مراسم و قوانین و باورهای خاصی دارند.برای تهیه آن ابتدا قهوه را با وسیله‌ای دوشاخه به نام «مهماس» در ظرفی ریخته و تفت میدهند و آنگاه آن را در هاون آسیاب کرده و برای مراسم آماده می‌کنند. پس از آن در ظرفی بزرگ به نام «گم گم» که شبیه گلاب پاش‌های قدیمی است،آب ریخته و پس از جوش آمدن، قهوه آسیاب شده را اضافه کرده و از هل هم برای خوش طعم شدن آن استفاده می‌کنند.هنگامی که قهوه آماده سرو باشد آن را در ظرف کوچک‌تری به نام «دله» که شبیه «گم گم» است ریخته و سپس این مراسم آيینی با زیرکی و دانایی فرد توزیع‌کننده آن ادامه می‌یابد.این فرد دله را در دست چپ و فنجان مخصوص قهوه خوری که «فنیان» خوانده می‌شود را در دست راست گرفته،از سمت راست مجلس شروع به سرو قهوه می‌کنند. البته اگر در مجلس سید یا ریش سفیدی باشد پذیرایی ابتدا از وی آغاز می‌شود.
گل یا پوچ عربی
یکی دیگر از سنن مردم عرب خوزستان در این ماه برگزاری بازی با نام «محبس» است. «محبس» که به معنی انگشتر کوچک در زبان عربی است، مدلی از همان گل یا پوچ معروف است که به صورت گروهی و مثلا در بین دو گروه پنج تا 20 نفره انجام می‌شود.البته این بازی در استان خوزستان در سال‌های اخیر به دست فراموشی سپرده شده هر چند هنوز در برخی روستاها قدیمی‌ها بازی را انجام میدهند.
آیین‌های روز عید
عید فطر در نزد عرب‌های خوزستان جایگاه خاصی دارد، به طوری که بعضی مردم منطقه به آن،عید عرب‌ها می‌گویند. عرب‌های خوزستان دو روز مانده به عید را «ام‌الوسخ» به معنای روز«چرکین»می نامند و در آن به نظافت خانه پرداخته و آن را برای فرارسیدن عید و اکرام مهمان آماده می‌کنند. روز بعد را نیز«ام‌الحلس» می‌نامند که به معنای روز نظافت و رسیدگی شخصی است و در آن به ظاهر خود رسیدگی می‌کنند.در این ایام بازارفروش انواع شیرینی و آجیل و پوشاک بسیار رونق دارد. اعراب شب عید و هنگام اعلام رؤیت هلال ماه، در مساجد تکبیرگویان این عید را اعلام می‌کنند به طوری که صدای تکبیر فضای عرفانی را به وجود می‌آورد. آنان همچنین در روز عید و پس از اقامه نماز،ابتدا بر سر مزار بستگان خود حاضر می‌شوند. سپس برای تبریک عید به خانه همسایه‌های عزادار خود می‌روند و پس از آن نوبت به بزرگان محله می‌رسد.در روز عید فطر در خانه‌ها باز است و مردم با گفتن «یا ا...» و«عیدکم مبارک یا اهل البیت» برای دیدن یکدیگر وارد خانه همسایه‌ها می شوند.
روزنامه قانون
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید