پالمیرا، ویرانه‌ طلایی صحرا

1394/3/18 ۰۹:۴۰

شهر ویرانه پالمیرا بر میانه صحرای سوریه نشسته است. این شهر یک زمانی توسط درخت‌های خرما محاصره شده بود و برای قرن‌ها توقفگاه کاروان‌ها در مسیر جاده ابریشم بود. این شهر مرکز ثروت و تجارت بود. به مرور دوران طلایی به پایان رسید و این شهر زیر ریگ و خاک شد. بعدها این منطقه حفاری شد و ویرانه‌های این شهر در سال 1980 در فهرست میراث جهانی جای گرفت. پالمیرا یا تدمر را اشکانیان در زمان حکومت وسیع خود که تا صحرای شامات گسترده شده بود بنا کردند ولی خیلی زود به دلیل حمله‌های رومیان این شهر از خاک ایران جدا شد و در اختیار رومیان قرار گرفت.

شهر ویرانه پالمیرا بر میانه صحرای سوریه نشسته است. این شهر یک زمانی توسط درخت‌های خرما محاصره شده بود و برای قرن‌ها توقفگاه کاروان‌ها در مسیر جاده ابریشم بود. این شهر مرکز ثروت و تجارت بود. به مرور دوران طلایی به پایان رسید و این شهر زیر ریگ و خاک شد. بعدها این منطقه حفاری شد و ویرانه‌های این شهر در سال 1980 در فهرست میراث جهانی جای گرفت.  پالمیرا یا تدمر را اشکانیان در زمان حکومت وسیع خود که تا صحرای شامات گسترده شده بود بنا کردند ولی خیلی زود به دلیل حمله‌های رومیان این شهر از خاک ایران جدا شد و در اختیار رومیان قرار گرفت. بعد از آن این شهر پایتخت ملکه زنوبیا ملکه سوریه وملکه شرق شد. تدمر شهری زیبا با ستون‌های طلایی رنگ است که یکی از مهم‌ترین ایستگاه‌های تجارتی بین آسیا و اروپا در نیمه دوم قرن اول قبل از میلاد بوده‌است. این شهر زیبا در سال ۲۷۴ میلادی توسط اورلیانوس، امپراتور روم درجنگی خونین ویران شد. این شهر در کتاب‌های وقایع‌نگاری عبری به عنوان یک شهر کویری معرفی شده که توسط سلیمان نبی بنا نهاده شده‌است. وقتی سلوکیان در سال ۳۲۳ پیش از میلاد کنترل سوریه را در دست گرفتند، شهر به حال خودش رها شد و بنابراین مستقل شد. در قرن اول پس از میلاد این شهر به عنوان یک کاروانسرای بزرگ مطرح شد. در سال ۴۱ پس از میلاد، رومی‌ها به فرماندهی مارک آنتونی تلاش کردند که شهر را تصرف کنند اما تلاش‌شان بی‌نتیجه ماند چرا که ساکنان پالمیرا به سمت دیگر فرات فرار کردند. پالمیرایی‌ها از حمله رومی‌ها باخبر شده و بنابراین چاره اندیشی کرده بودند. این مسئله نشان می‌دهد که در آن زمان پالمیرا اقامتگاه عشایر بوده‌است و عشایر به سرعت می‌توانستند لوازم خود را جمع‌آوری کرده و کوچ کنند. در زمان حکومت تیبریوس (از ۱۴ تا ۳۷)، پالمیرا بخشی از ایالت رومی سوریه شد. این شهر به عنوان پل ارتباطی بین پارس (ایران باستان)، هند، چین و امپراتوری روم رونق پیدا کرد. در سال ۱۲۹، آدریان از شهر دیدن کرد و آنقدر از شهر خوشش آمد که آن را منطقه آزاد اعلام کرد و نام آن را به «پالمیرا آدریانا» تغییر داد.

با تصرف دجله و فرات توسط ساسانیان در سال ۲۱۲، رونق تجاری پالمیرا رو به زوال رفت. سپتیمیوس اوداناتوس یکی از شاهزادگان پالمیرا، توسط والرین به عنوان استاندار استان سوریه منصوب شد. پس از آنکه ساسانیان والرین را دستگیر کرده و وی را به قتل رساندند، اوداناتوس برای گرفتن انتقام خون والرین دو بار به شهر تیسفون (نزدیکی بغداد امروزی) حمله کرد. ماکینوس، برادر زاده اوداناتوس، وی را به قتل رساند و همسر اوداناتوس سپتیمیا زنوبیا قدرت را بدست گرفت و پالمیرا را به نیابت از پسرش وابالاتوس اداره کرد. زنوبیا به کمک کاسیوس دیونیسوس لانگینوس علیه امپراتوری روم شورش کرد و بصره و سرزمین‌های غربی تا سرزمین مصر را به تصرف درآورد. سپس وی تلاش کرد تا با لشکرکشی به شمال انتاکیه را به تصرف درآورد. در سال ۲۷۲، اورلیان امپراتور روم وی را دستگیر کرد و وی را به روم بازگرداند. اورلیان او را به زنجیر کشید و وی را در شهر گرداند و سپس به روستایی به نام تیوولی/ ایتالیا تبعید کرد. وی در این شهر به فعالیت‌های ضد رومی خود ادامه داد. شورش در پالمیرا امپراتوری روم را به شدت به زحمت انداخته بود و بنابراین آنها تصمیم گرفتند که این شهر را به یک پایگاه نظامی تبدیل کنند. دیوکلتیان شهر را تا اسکله گسترش داد و به دور آن دیوار کشید تا از حمله ساسانیان درامان بماند. در دوران امپراتوری بیزانس تعدادی کلیسا در شهر ساخته شد، اما اغلب نقاط شهر به ویرانه تبدیل شد. از مهم‌ترین بناهای شهر معبد بعل، شاه‌راه عظیم با ستون‌های بلند سربه‌فلک کشیده، آگور، و دروازه بزرگ معروف به قوس‌النصر است. این شهر به عنوان یک کاروانسرا برای افرادی که از صحرای سوریه عبور می‌کرده‌اند بسیار با اهمیت بوده و به همین دلیل «عروس کویر» خوانده می‌شده‌است. تدمر به معنای «درخت نخل» است. در سده یکم میلادی مردم شهر پالمیرا یک معبد بزرگ به شیوه رومی‌ها برای خدای بعل ساختند. این شهر تبدیل به مرکز زندگی دینی در پالمیرا شد که برای یک مدت زمانی شاهد امپراتوری رومی زیر رهبری تیبریوس بود. پرستگاه بزرگ بعل به همه جهت‌ها ساخته شده است.  ردیف ستون‌های عالی شهر پالمیرا که در قرن دوم ساخته شده بودند بیش از یک کیلومتر امتداد دارد. زمانی ادویه‌جات غذا، عطریات، سنگ‌های قیمتی و دیگر جواهر و گنج‌ها از زیر ستون‌های مجلل همین جاده می‌گذشتند. طاق ورودی آن به پیشواز امپراتور روم هادریانوس ساخته شده بود. ساختمان چهاربرجه پالمیرا در یک چهارراهی ساخته شده بود. ستون‌های ظریف آن از سنگ خارای سرخ رنگ ساخته شده بود که از معدن سنگ اسوان مصر آورده شده بود. امروزه تنها یکی از این ستون‌ها اصلی است و دیگر ستون‌ها شبیه سازی شده اند. در سال ۲۰۰۵ یک تیم لهستانی که در حال کاوش در معبد لات بود یک مجسمه سنگی بالدار بسیار ظریف مربوط به الهه پیروزی نایک پالمیرا را کشف کردند.

روزنامه قانون