چاپ اول مجاز، دوم ممنوع، سوم مستحب!

1394/2/16 ۱۱:۰۱

مراسم افتتاحیه بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی كتاب تهران با یك ساعت تاخیر، صبح سه‌شنبه ١٥ اردیبهشت‌ماه با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس‌جمهور، عبدالحمید بن‌منصور الحسنی وزیر اطلاع‌رسانی عمان كه كشورش میهمان ویژه نمایشگاه امسال است و علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برپا شد. در نمایشگاه كتاب امسال حدود ٢٤٥٠ ناشر داخلی در ٢١٦٠ غرفه شركت كرده‌اند و حدود ٣٠٠ هزار كتاب داخلی و ١٦٥ هزار عنوان كتاب خارجی در نمایشگاه عرضه می‌شود. در افتتاحیه این مراسم روحانی با اشاره به اینكه اگر ما بگوییم انس، افتخار، فرهنگ، ادب و شعر و دیپلماسی فرهنگی ما بر عهده كتاب است سخنی به گزاف نگفته‌ایم در ادامه به جدال بین كتاب كاغذی و دنیای دیجیتال اشاره كرد و گفت كه در این جدال این كتاب كاغذی است كه روز به روز مغلوب و مغلوب‌تر می‌شود. او با این وجود بر این باور است كه هیچ چیز جای كتاب را نخواهد گرفت‎ و ‫كتاب مانده است و می‌ماند و پایدار خواهد ماند‎.

گلایه‌های روحانی از مشكلات نظارت و نشر در مراسم گشایش نمایشگاه كتاب

جنتی وعده تغییر مكان نمایشگاه را داد

مراسم افتتاحیه بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی كتاب تهران با یك ساعت تاخیر، صبح سه‌شنبه ١٥ اردیبهشت‌ماه با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس‌جمهور، عبدالحمید بن‌منصور الحسنی وزیر اطلاع‌رسانی عمان كه كشورش میهمان ویژه نمایشگاه امسال است و علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برپا شد. در نمایشگاه كتاب امسال حدود ٢٤٥٠ ناشر داخلی در ٢١٦٠ غرفه شركت كرده‌اند و حدود ٣٠٠ هزار كتاب داخلی و ١٦٥ هزار عنوان كتاب خارجی در نمایشگاه عرضه می‌شود. در افتتاحیه این مراسم روحانی با اشاره به اینكه اگر ما بگوییم انس، افتخار، فرهنگ، ادب و شعر و دیپلماسی فرهنگی ما بر عهده كتاب است سخنی به گزاف نگفته‌ایم در ادامه به جدال بین كتاب كاغذی و دنیای دیجیتال اشاره كرد و گفت كه در این جدال این كتاب كاغذی است كه روز به روز مغلوب و مغلوب‌تر می‌شود. او با این وجود بر این باور است كه هیچ چیز جای كتاب را نخواهد گرفت‎ و ‫كتاب مانده است و می‌ماند و پایدار خواهد ماند‎. روحانی در ادامه با تاكید بر اینكه كتاب یك مجموعه از مولف، مترجم، ویراستار و حروفچین، چاپخانه و توزیع و نشر است، گفت كه دولت در زمینه سخت‌افزاری احساس وظیفه می‌كند و در زمینه نرم‌افزاری هم ما باید كار را سهل و سهل‌تر كنیم. البته او تاكید دارد كه در این زمینه باید به فرهنگ دینی و چارچوب امنیت و منافع ملی توجه به هویت اسلامی و ملی و دینی توجه داشته باشیم. رییس‌جمهور از ابتدای دولت دهم درباره برداشتن سختگیری‌هایی كه در حوزه نشر وجود دارد، سخن گفته بود. او در این مراسم دوباره به این موضوع اشاره كرده و گفت كه نمی‌توان دروازه‌ها را آنچنان باز كرد كه هر خرافه یا سخن افراطی‌ای به نام كتاب یا دین و انقلاب در مخاطبان كتاب قرار بگیرد و از سوی دیگر نیز نمی‌توان آنچنان سختگیرانه عمل كرد كه برای مولف و ناشر زحمت ایجاد كرد. او تاكید كرد كه اصول ما برای نشر باید كاملا شفاف، روشن و كوتاه باشد و اگر بنا شد نظارت‌ها سلیقه‌ای شود، چنان می‌شود كه چاپ اول مجاز و چاپ دوم ممنوع و چاپ سوم مستحب می‌شود چون سلیقه‌ای است و هر كسی به سلیقه‌ای عمل می‌كند و خدا نكند كه روزی اینگونه موضوعات جناحی شود و منافع شخص و جناح مد نظر قرار گیرد. روحانی در بخش دیگری از صحبت‌هایش ضمن اشاره به اینكه در سال گذشته سه میلیون نفر بازدید‌كننده نمایشگاه بین‌المللی تهران داشته‌ایم اما باید كتابفروشی‌های كشور نیز پررونق باشد و كتابخانه‌های عمومی پرمراجعه‌كننده داشته باشیم، اضافه كرد: «اگر كتابخانه ما خلوت باشد و اگر ناشران ما در انتظار مشتری ساعت‌ها چشم به ورودی مغازه بدوزند، پیداست ما هنوز مشكل داریم، پیداست در جامعه ما هنوز آشتی كامل و دوستی كامل با كتاب تحقق پیدا نكرده و هم دولت هم ناشران هم مردم و هم جوانان همه باید این‌بار مسوولیت را بپذیریم كه كتاب را باید رونق دهیم، راهی وجود ندارد مگر آنكه كتاب خریدن و كتابخوانی وارد سبك زندگی ما شود‎ ‫تا این‌چنین نشده است ما نمی‌توانیم این مشكل را حل كنیم.»در ادامه این سخنان روحانی به قیمت كتاب پرداخت و عامل كاهش كتابخوانی را فراتر از قیمت كتاب دانست و گفت: «گاهی آمار و ارقام به ما می‌گوید فلان كتاب آنقدر نشر یافته است‎ و مجانی به همه جا فرستاده شده تا آمار بالا را ببرد‎ ‫اما چند نفر آن را خوانده‌اند؟ ‫چه مقدار تاثیرگذار بوده است این كتاب؟‎ آثار كتاب را در جامعه باید مشاهده كنیم‎، ‫آثار كتاب را در اخلاق اجتماعی باید مشاهده كنیم‎، ‫آثار كتاب را در رقابت‌های سالم یا خدای ناكرده ناسالم بین احزاب و گروه‌ها باید مشاهده كنیم.»رییس‌جمهور در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینكه چرا در مكان‌های عمومی و وسایل نقلیه شهری و غیرشهری شاهد این نیستیم كه كسی در حال مطالعه كتاب است در حالی كه امروز در كشورهای غربی و شرقی شاهد این فرهنگ هستیم، گفت: «نخستین نكته ایمان به كتاب است. باید معتقد شویم كه كتاب باید وارد زندگی ما شود. وقتی به جای ادكلن كتاب به دوستت هدیه كردی و او با یك نگاه گفت ممنون كه یعنی یك چیز بهتر می‌آورد‎ی معنایش این است كه ما هنوز به كتاب نزدیك نشدیم‎.»او یكی از رسالت‌های مهم را تشویق جوان و نوجوان به خواندن كتاب دانست و تاكید كرد كه تا در مدارس ما زنگ كتابخوانی احیا نشود و تا نوجوانان و جوانان ما در دبستان و دبیرستان با كتاب صمیمی نشوند معضل كتابخوانی حل نخواهد شد. روحانی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به اینكه امروز در منطقه كشتار و ترور و انفجار و نابودی آثار تمدنی قرن‌ها روبه‌روست و نباید دنیا به معضل منطقه ما لبخند بزند، گفت: فلان كشور امریكایی یا اروپایی به اینكه سلاح بیشتر به این یا آن بفروشد افتخار و ‫منطقه را ناامن كنند و به كشورهای یكدیگر‎ افتخار می‌كنند میلیاردها دلار یا یورو سلاح را به این كشورها فروخته‌اند و می‌فروشند‎، ‫نكند از ناامنی منطقه بعضی خوشحالند اینچنین می‌خواهیم صنعت را در دنیا  رونق دهیم؟‎ ‫اشتغال كارگر در فلان كارخانه اسلحه‌سازی با كشتار مردم در بغداد و دمشق و صنعا؟‎ ‫مردم باید كشته شوند؟ آثار تمدنی باید ویران شود؟ به ظاهر ائتلاف علیه تروریسم هم تشكیل شود اما واقعیت چیست؟ چرا از بمباران مردم بی‌گناه حمایت می‌كنید؟ ما شیعه و سنی و ترك و فارس و عرب و بلوچ و تركمن قرن‌ها با هم زندگی كردیم نه جنگی و نه اختلافی داشتیم در همین بازار تهران یا بغداد یا دمشق مغازه مسیحی و یهودی و مسلمان كنار هم بود‎ه و ‫صبح‌ها به هم سلام می‌كردند و شب‌ها با روی خوش با هم خداحافظی می‌كردند؛ پس چرا اختلاف درست كردید؟ چرا كشتار به پا كردید؟

افزایش ٢٠ درصدی عرضه كتاب

پس از سخنرانی رییس‌جمهور، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی علی جنتی ضمن اشاره به اینكه نمایشگاه كتاب با تلاش مولفان، مترجمان و فعالان صنعت نشر فراهم شده است، گفت: «نمایشگاه كتاب تهران پس از ٢٨ دوره اكنون تبدیل به یك رویداد بزرگ فرهنگی شده و دولت در این دوره از همه امكانات خود برای پررنگ‌تر شدن آن بهره گرفته است.»در این دوره بیش از ٧٠ نهاد و موسسه در برگزاری نمایشگاه كتاب، وزارت فرهنگ را یاری دادند. در دوره ٢٨ نمایشگاه كتاب عناوین كتاب‌های عرضه شده ٢٠ درصد افزایش داده شده و همچنین ٥٠ درصد كتاب‌های خارجی غیرتكراری و متعلق به سال‌های ٢٠١٣ به بعد است. جنتی با اشاره به این نكته كه نمایشگاه كتاب تهران در حال حاضر تبدیل به فروشگاهی بزرگ شده كه هر ساله به وسعت و حجم آن افزوده شده است، ادامه داد: «وزارت ارشاد براین باور است كه كتاب در درجه اول باید در كتابفروشی عرضه شود و نمایشگاه برای عرضه كتاب‌های چاپ اول باشد. در این راستا در این دوره نمایشگاه كتاب نقش دیپلماسی فرهنگی برجسته شده و كشور عمان به عنوان مهمان ویژه حضور دارد. همچنین پنج تن از روسای نمایشگاه‌های بین‌المللی كتاب و تنی چند از وزیران فرهنگ و اطلاع‌رسانی كشورهای مختلف در آن حضور دارند.»وزیر ارشاد ضمن تاكید بر اینكه افتخار بزرگی برای اهل كتاب است كه آثار خود را در مصلی كه عبادتگاه است، عرضه كنند اما حجم بالای ناشران شركت‌كننده و كتاب‌های عرضه شده مناسب با این مكان نیست، گفت: «امیدوارم در بخش‌های دولت بتوانیم هرچه سریع‌تر نمایشگاه را به مكان مناسب‌تری منتقل كنیم.»جنتی در پایان از آغاز بازنگری در كاركرد نمایشگاه كتاب تهران در دولت خبر داد و گفت: «وزارت ارشاد بازاندیشی در چگونگی نمایشگاه كتاب را شروع كرده است. در این میان واگذاری بخش‌هایی از نمایشگاه‌ها به تشكل‌های نشر از جمله كارهای اولیه است.»او اظهار امیدواری كرد كه در سال آینده با چشم گیرتر شدن فعالیت‌های استان‌ها و اقلیت‌های مذهبی بتوانیم عدالت فرهنگی كه یكی از اهداف مهم ما در حوزه وزارت ارشاد است را بیشتر متبلور‌ سازیم.

روزنامه اعتماد