مقبره الشعرای تبریز احیا می شود

1394/1/17 ۱۰:۰۰

پیمان پاکزاد در یکی دو دهه گذشته بخش اعظمی از مقبره الشعرای تبریز که محل دفن 400 نفر از شاعران، عارفان و ادیبان تاریخ کشورمان است و زبان و نماد مشترک فرهنگ و ادب ایرانیان محسوب می‌شود، به دلیل تخریب از بین رفته است. با این حال، اخیراً تلاش شده تا این مجموعه بزرگ فرهنگی جانی دوباره بگیرد.

پیمان پاکزاد در یکی دو دهه گذشته بخش اعظمی از مقبره الشعرای تبریز که محل دفن 400 نفر از شاعران، عارفان و ادیبان تاریخ کشورمان است و زبان و نماد مشترک فرهنگ و ادب ایرانیان محسوب می‌شود، به دلیل تخریب از بین رفته است. با این حال، اخیراً تلاش شده تا این مجموعه بزرگ فرهنگی جانی دوباره بگیرد.

مقبره الشعرای تبریز، حافظیه و سعدیه شیراز و فردوسی توس مشهد به عنوان شناسنامه‌های فرهنگی و ادبی ایران زمین، یادآور شاهکارهای ادبی و شعری شاعران بزرگ ادبیات ایران هستند که بازدید و دیدار از این مجموعه‌ها انسان را به اعماق احساسات لطیف شاعرانه و تاریخ غنی شعر و فرهنگ می‌برد.

تبریز از گذشته تا زمان معاصر خاستگاه بزرگان، مشاهیر و علما بوده که در برگ برگ تاریخ درخشان کشورمان ثبت شده و شهریار سخن ایران یکی از این بزرگان است که شهرت جهانی یافته است.

مجموعـــه فرهنگی تاریخی

مقبره الشعرا که شاعرانی از کشورهای مختلف منطقه از یک هزار سال پیش در آن سکونت داشتند ابتدا به حضیره الشعرا (مکان اقامت شاعران) شهرت داشت که با دفن آنان به مقبره الشعرا تغییر نام داد.

مقبره الشعرای تبریز که در جوار امامزاده سید حمزه(ع) در محله قدیمی سرخاب تبریز واقع شده، تلفیقی از هنر معماری سنتی و مدرن است که در بلندای این مجموعه فرهنگی و تاریخی خودنمایی می‌کند و همه ساله پذیرای یک میلیون گردشگر داخلی و خارجی است. در این مجموعه فرهنگی و تاریخی شاعران و عارفانی دفن شده‌اند که قدیمی‌ترین آنان «اسدی توسی» شاعر قرن چهارم هجری است.

به عقیده کارشناسان حوزه فرهنگی کشور مقبره الشعرای تبریز مجموعه‌ای از تاریخ ادبیات است که مرزهای جغرافیایی فرهنگی ایران را در می‌نوردد. مقبره استاد <شهریار> در وسط مجموعه تاریخی و فرهنگی مقبره الشعرا که 30 متر ارتفاع دارد، واقع شده است. بر اساس استنادات ادبی تذکره نویسان بنام ایرانی و خارجی، مقبره الشعرا محل دفن جمعی از شاعران، عارفان و ادیبان تاریخ ایران زمین بوده و برخی از بزرگان ادبیات فارسی و آذری از جمله <خاقانی شروانی>، <قطران تبریزی>، <شاپور نیشابوری>، <همام تبریزی> و <مانی شیرازی> و در این اواخر زنده یاد «سید محمد حسین شهریار» بزرگ‌ترین غزلسرا و شاعر معاصر ایران در آن آرمیده‌اند.

 طراحی بر مبنای معماری سنتی و جدید

«غلامرضا فرزانمهر» طراح مقبره الشعرای تبریز در این باره گفت: این طرح در سال 49 پس از شرکت در مسابقه طراحی این بنا برنده شد. اجرای این طرح از سال 51 با قراردادی بین ما و انجمن آثار ملی سابق شروع و تا سال 61 ادامه یافت و از این سال به بعد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجرای طرح را بر عهده گرفت. اما اخیراً مدیریت مقبره الشعرا بر اساس توافقنامه‌ای بر عهده شهرداری تبریز گذاشته شده است.

وی در خصوص انتخاب طرح بنای مقبره الشعرای تبریز خاطرنشان کرد: این طراحی با هدف ایجاد وحدت و تلفیق طرح بر مبنای معماری سنتی و مدرن انجام شد. در طراحی بنا همواره ایجاد حس ارتباط با بیننده و نو بودن طرح لحاظ شده تا با گذر زمان معماری آن جذابیت خود را از دست ندهد.

طراح مقبره الشعرا در مورد معماری و قوس‌های طراحی شده در بالای بنا اظهار داشت: این قوس‌ها نمادی از تلفیق معماری مدرن و سنتی است. برای اجرای این طرح ابتدا 5 لایه زمین کوبیده شد تا مقاومت زمین به حداقل 1/2 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع افزایش یابد. سازه این بنا اسکلت فلزی است و با قطعات پیش ساخته بتونی پوشش داده شده که لایه میانی آنها به‌وسیله بتون سبک پر شده است. اگر اجرای این طرح به‌درستی پیش می‌رفت، عمر این بنا تا 500 سال آینده پیش‌بینی شده بود.

 مقبره‌الشعرا، گنجینه شعر و ادب ایران اسلامی

«علی اکبر صفی پور» مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی نیز گفت: مقبره الشعرا که گنجینه شعر و ادب ایران اسلامی محسوب می‌شود هر سال پذیرای خیل عظیمی از میهمانان و گردشگران داخلی و خارجی است. این مجموعه فرهنگی تاریخی شیرازه کتاب پرمحتوا و افتخارآفرین شعر و ادب ایران زمین است و چون گنجینه‌ای، گوهرهای گرانبهای ادب این مرز و بوم را در سینه جای داده است.

وی افزود: زندگی و آثار شاعران، عارفان و ادیبان مدفون در این مجموعه، مبین تاریخ پرافتخار خطه آذربایجان به عنوان مهد و سرای بزرگان علم و ادب ایران زمین است. با اندک تأملی در آثار شاعرانی چون قطران و خاقانی در اعصار گذشته یا شهریار شعر ایران در دوران معاصر می‌توان دریافت که آذربایجان شرقی و تبریز در همه اعصار مهد حضور و ظهور بزرگانی بوده که در رشته‌های مختلف هنری و ادبی درخشیده و سبک آفرین بوده‌اند.

صفی‌پور مقبره الشعرای تبریز را تفرجگاه اندیشه گران و فرهیختگان برشمرد و گفت: مقبره الشعرا نه تنها یک محل گردشگری، بلکه تفرجگاهی معنوی و ادبی است و حضور در این مکان موجب تفکر در پیشینه غنی و ادبیات متعالی این مرز و بوم می‌شود.

وی از فضاسازی این مجموعه توسط شهرداری تبریز خبر داد و افزود: بر اساس توافقنامه بین اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی و شهرداری، مدیریت مقبره الشعرای تبریز به این مجموعه سپرده شده است.

 زیباسازی و ایجاد محیط جدید «صادق نجفی» شهردار تبریز نیز گفت: زیباسازی و ایجاد محیط جدید در اطراف محوطه مقبره الشعرا با ابتکارات خاص امسال به این مکان فرهنگی و ادبی حال و هوای خاصی خواهد داد.

روزنامه ایران