1393/12/12 ۱۲:۲۷
صبح روز دوشنبه یازدهم اسفندماه كتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران شور و حال خاصی داشت، همه آمده بودند تا ضمن شركت در سالگرد هفتاد وهفتمین سال تاسیس كتابخانه ملی و یازدهمین سالگرد افتتاح ساختمان جدید كتابخانه ملی از مقام فرهنگی و علمی مادر كتابداری نوین ایران پوران دخت سلطانی تجلیل كنند. بانویی كه با عشق عمرش را پای كتاب و كتابداری و گسترش فرهنگ كتابخوانی گذاشته است.
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و كتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، در ابتدای مراسم هفتاد و هفتمین سالگرد تاسیس كتابخانه ملی؛ غلامرضا امیرخانی معاون كتابخانه ملی با یادی از همكار تازه درگذشته خانم شهلا عیوض زده به ذكر خاطره ای از دورانی كه در آرشیو ملی مشغول پژوهش بوده پرداخت و گفت: در این دوران من مشغول پژوهش بر روی اسناد دوره تاریخی خاصی بودم كه به سندی برخوردم كه در این سند گروهی از متخصصین آلمانی كه احتمالا با دولت نازی مشكل داشتند برای درخواست كار با مسئولین ایرانی نامه نگاری كرده بودند كه در میان اسامی با نام فردی مواجه شدم كه شغل اش كتابداری بود، برای من بسیار جالب بود و پس از بررسی متوجه شدم كه این فرد هیچ وقت برای كار راهی ایران نمی شود و بعدها در كتابخانه كنگره مشغول به كار می شود.
او افزود: من برای كسب اطلاعات درباره این كتابدار آلمانی با مسئولان كتابخانه كنگره نامه نگاری كردم و درخواست كردم كه اطلاعاتی درباره او در اختیارم بگذارند كه این نامه با استقبال خوبی روبرو شد و مسولان كتابخانه كنگره ضمن این كه اسنادی درباره این فرد در اختیارم گذاشتند از من برای تحقیق درباره یكی از همكاران قدیمی شان كه اتفاقا سمت مهمی هم نداشتند قدردانی كردند. این برخورد شایسته برای من درس بزرگی بود كه قدردان پیشینیان خود باشیم.
او در ادامه گفت: این مراسم فرصت مغتنمی است كه از مقام تعدادی از افرادی كه در ساخت و تجهیز ساختمان فعلی كتابخانه ملی نقش داشتند تقدیر كنیم. بنا باشكوهی كه میراث عظیمی از فرهنگ ایرانی و اسلامی را در خود جای داده است.
وی در ادامه با اشاره به مقام علمی و فرهنگی پوری سلطانی گفت: پوری سلطانی نیاز به تعریف و تمجید ندارد. در هر كتابخانه ایران سر بزنید حتما ردپایی از پوری سلطانی بنیانگذار كتابداری فنی ایران می بینید.
امیرخانی در ادامه سخنانش با اشاره به ترجمه كتاب "هنر عشق ورزیدن" نوشته "اریك فروم" گفت: پوری سلطانی بانویی است كه در زندگی شخصی نماد عشق است، او همچنین نماد عشق ورزیدن به كتاب و كتابخوانی است.
در ادامه این مراسم سید رضا صالحی امیری رئیس سازمان اسناد و كتابخانه ملی در سخنان كوتاهی گفت: امروز بسیار خرسندم كه میزبان چهره های به نامی از فرهنگ، هنر، روحانیت و مرجعیت در كتابخانه ملی هستم. چهره هایی كه هر یك به تنهایی استوانه ای برای بقای فرهنگی این نظام و كشور هستند. باید قدردان این بزرگان باشیم بزرگانی كه هر یك در تداوم تبار تاریخی ما سهم دارند.
او با اشاره به دیداری كه در نخستین روزهای ریاستش در كتابخانه ملی با پوری سلطانی داشته است گفت: پوری سلطانی نیاز به تجلیل ما ندارد ولی ما با تجلیل از مقام او احساس شعف و غرور می كنیم. بزرگانی چون حائری كه امروز در جمع ما هستند نیز از سرمایه های معنوی ما به شمار می روند.
صالحی امیری با اشاره به برنامه سازمان اسناد و كتابخانه ملی برای تجلیل از مقام بزرگان این مرز و بوم گفت: با برگزاری از مقام استاد عبدالله انوار نخستین گام برای تجلیل از چهره های برجسته فرهنگ، هنر و علم برداشته شد. امیدواریم بزودی در كتابخانه ملی شاهد برگزاری مراسم بزرگذاشت برای سایر بزرگان باشیم و با ساخت تندیس آنها فرصت جدیدی را برای تجلیل پیوسته آن ها بوجود بیاوریم.
رئیس سازمان اسناد و كتابخانه ملی در ادامه بیت مرجعیت مرعشی را از افتخارات ملی به شمار آورد و گفت: امروز فرصت مغتنمی است كه از مقام اندیشمند بزرگ مرعشی نجفی تجلیل كنیم. مرعشی نجفی عمرش را وقف كتاب و كتابداری كرده است.
او در پایان سخنانش گفت: ما باید به یاد داشته باشیم كه از یاد بزرگان خود غافل نشویم چون فراموشی موجب خشك شدن ریشه های ما می شود. صالحی امیری در بخش پایانی سخنانش از مقام روسای پیشین كتابخانه ملی دكتر بجنوردی، محمد رجبی، علی اكبر اشعری و سید محمد خاتمی تجلیل كرد.
در پایان این بخش از مهندس علی عبدالعلی زاده، مهندس محسن میر حیدر، مهندس منوچهر ملكیانی فرد، بهزاد شاهرودی، مهندس عبدالرشید توتون چیان، علی خورشیدی پور، دكتر زهرا شادمان، مهندس علی میرزایی قمی، احترام كیانمهر،...و آقای سپهری نیا و تقدیر شد و لوح تقدیر به آنها اهدا شد.
كامران فانی: آشنایی با پوری سلطانی بزرگترین رویداد زندگی من است
در بخش دوم این مراسم كامران فانی با بیان این مطلب كه مایه مباهات و افتخار اوست كه در مراسم بزرگداشت پوری سلطانی سخن می گوید، گفت: آشنایی با پوری سلطانی بزرگترین رویداد زندگی من است. من این بخت را داشتم كه سالیان دراز از همكاران نزدیك پوری سلطانی بودم و این نزدیكی بهانه ای نمی شود كه من بخواهم از سجایای اخلاقی و انسانی او سخن بگویم من در این مراسم قصد دارم تنها از او به عنوان بانوی كتابدار یاد كنم.
او با بیان این مطلب كه پوری سلطانی شناخته شده ترین كتابدار ایران است، یادآور شد: پوری سلطانی با حضور مستمر و 50 ساله خود در عرصه كتابداری نقش بسزایی در گسترش كتابداری علمی در ایران داشته است و امروز از او به عنوان مادر كتابداری نوین ایران یاد می شود. در واقع سرگذشت كتابداری نوین ایران با سرگذشت پوری سلطانی گره خورده است.
این كتابدار پیشكسوت در ادامه با اشاره مختصر به تاریخ تاسیس كتابداری نوین در ایران گفت: سال 1347 سالی مهم در كتابداری نوین ایران به شمار می رود. در این سال گروه كتابداری دانشگاه تهران تاسیس شد و پس از تاسیس این رشته نوظهور انجمن كتابدران ایران راه اندازی شد.
او افزود: با این كه همه جا عنوان می شود كه كتابخانه ملی در ایران سابقه 77 ساله دارد اما چنین نیست. عمر كتابخانه ملی در ایران كوتاهتر است.
او تاسیس مرکز خدمات کتابداری را یکی دیگر از اتفاقات مهم این حوزه در ایران نامید و گفت: بدین ترتیب میراث مکتوب ما بدون کتاب و کتابدار نمی‌توانست سامان بگیرد و واقعیت این است که ما پیش از این زمان، اساسا چیزی به نام کتابداری نداشتیم.
این استاد پیشکسوت رشته کتابداری ادامه داد: قبل از تاسیس کتابخانه ملی ما تقریبا چیزی به نام کتابداری نداشتیم و آن اوایل هم که کتابخانه ملی تاسیس شد، تقریبا نقش کتابخانه عمومی را بازی می‌کرد
فانی گفت: زمانی که من وارد دانشکده کتابداری شدم، بعد از چند سال تألیف و تدوین کتاب‌های اصلی حوزه کتابداری آغاز شد. آن زمان تعداد افراد تحصیلکرده کتابداری بسیار اندک بود ولی الان شاید تعداد کتابدارهای دکتر ما به بیش از هزار نفر هم برسد.
این استاد عرصه کتابداری در ادامه با اشاره به زندگی پر فراز و نشیب پوری سلطانی، همچنین از ایرج افشار که به گفته او پلی بین کتابداری سنتی و نوین بود، یاد کرد.
او گفت: گنجینه یک کتابخانه تا زمانی که فهرست‌نویسی نشده باشد، فرقی با انبار ندارد و واقعیت این است که در مقطعی از تاریخ كتابدران ما انبار دار بودند.
فانی ادامه داد: ما در سال ۱۳۵۷ که حوزه کار تغییر کرد، نیاز به یک کتابخانه ملی را شدیدا احساس می‌کردیم و وقتی که کتابخانه ملی تاسیس شد، دوره کاری جدید خانم سلطانی هم آغاز شد. او اکنون یک اسطوره است و هیچ رشته‌ای هم بی‌نیاز از وجود اسطوره‌ها نیست. پوری سلطانی حق بزرگی بر گردن كتابداری نوین ایران دارد و باید تمام اهالی علم و فرهنگ قدردان زحمات او باشند.
نوش‌آفرین انصاری استاد دانشگاه و از کتابداران پیشکسوت از دیگران سخنرانان این مراسم بود او با تقدیر از توران میرهادی و پوری سلطانی که به گفته او خدمات زیادی در عرصه فرهنگ ایران زمین کرده‌اند، گفت: پوری سلطانی و توران میرهادی از زنان تاثیرگذار مقطعی از تاریخ ایران هستند كه با وجود مشكلات زندگی شخصی خود خدمات ارزشمندی از خود به جای گذاشته اند و سهم بسزایی در فعالیت های مشاركتی داشته و دارند.
او در ادامه با نقل خاطره ای از پوری سلطانی گفت: زمانی که قرار شد مرکز خدمات کتابداری بیاید و دست لرزان کتابخانه ملی را بگیرد و این نهاد مهم را استوار کند، دوستان ما از ساختمان رستم گیو به ساختمان ۳۰ تیر منتقل شدند. همه روپوش کار پوشیده بودند و برخی با ماسک و برخی با جارو شروع به خاک‌گیری قفسه‌های خاک گرفته ساختمان سی تیر کردند و آن زمان خانم سلطانی، رهبر این اتفاق بزرگ بود.
انصاری افزود: من همان روز دعا کردم که ایران قدر خانم سلطانی را بشناسد، البته قدری دیر شناخت. من مطمئن هستم که جوانان با شناخت شخصیت پوری سلطانی، درس‌های زیادی از او خواهند آموخت.
در ادامه این مراسم همچنین حجت‌الاسلام بنایی، معاون استاندار قم و مسئول مجمع قم‌‌پژوهی با تجلیل از خدمات حجت‌الاسلام مرعشی نجفی، رئیس کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، وجود چنین کتابخانه عظیمی را ناشی از بلند نظری آیت‌الله مرعشی نجفی و زحمات فوق‌العاده او دانست.
او گفت: حجت الاسلام مرعشی نجفی با تشخیص نیاز درست و به جا و نیز اقدام به موقع در جلوگیری از به تاراج رفتن مخازن شیعی موجب شکل‌گیری این گنجینه عظیم شدند.
در ادامه حجت‌الاسلام محمود مرعشی نجفی، رئیس کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی با نقل خاطره‌ای از پدرش، زمانی که در عراق بوده است گفت: آن زمان از کنسولگری انگلستان در عراق می‌آمدند و نسخ خطی نفیس و نادر مربوط به فرهنگ اسلامی و شیعی را خریداری می‌کردند. پدرم می‌گفت که برای من این سئوال پیش آمد که این ها که مسیحی‌اند. چرا آثار ایرانی و شیعی را خریداری می كنند.
او ادامه داد: پدرم خیلی زود به غرض اصلی این افراد پی برد و اقدام به گردآوری این آثار كرد، او یک وعده غذای خود را حذف کردند و در یک واحد برنج‌کوبی شب ها مشغول به کار شد و همه دستمزد خود را صرف خرید این ذخایر کردند. شب‌ها هم به من طریقه شناسایی نسخ خطی را می‌آموختند و من در حال حاضر حدود ۵۰ سال است که در این زمینه فعالیت می‌کنم.
حجت‌الاسلام مرعشی ادامه داد: در حال حاضر بالغ بر ۴۲ هزار نسخه خطی که بعضی از آن ها منحصر به فرد هم هستند، در کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی نگهداری می‌شود. چند سال پیش پروفسور رشدی راشد که در پاریس تدریس می‌کند، بی‌خبر آمد به قم و گفت که نسخه‌ای از یکی از کتاب‌های کندی، فیلسوف معروف را می‌خواهد که ۴۰ سال است دنبال آن می‌گردد. من گفتم و کتاب را برایش آوردند و او آنقدر از این اتفاق خوشحال شد که گفت من پس از ۴۰ سال کتابم را باید در این گوشه دنیا و در این کنج پیدا کنم، بسیار از این اتفاق خوشحالم. این باعث شد که او طی دو ماه این کتاب را ترجمه کند.
در پایان این بخش، از جشن نامه حجت الاسلام مرعشی نجفی رونمایی شد و در ادامه سید محمد كاظم حافظیان خلاصه ای از بیانیه انجمن كتابدران را برای مراسم بزرگداشت پوری سلطانی قرائت كرد. در این بیانیه آمده است: پوری سلطانی به مهر بانوی كتابداری ایران مشهور شده است او سهم بسزایی در كتابداری نوین ایران دارد و با تربیت شاگردان و خلق آثار ارزشمند سهم بسزایی در گسترش رشته كتابداری نوین ایران داشته است.
در ادامه این مراسم لوح تقدیر و هدایایی به رسم یادبود از سوی سازمان اسناد و كتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و خانه كتاب به پوری سلطانی اهدا شد و از سردیس پوری سلطانی رونمایی شد.
در پایان مراسم بزرگداشت پوری سلطانی، این پیشکسوت عرصه کتابداری در سخنانی از روئسای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران حجت الاسلام محمد خاتمی، علی اكبر اشعری، موسوی بجنوردی و دكتر صالحی امیری که لوح تقدیر او را امضاء كرده اند تقدیر كرد و گفت: هر یك از این امضا ها نوری امیدی در وجود من دمیده است.
کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید