حلقه مردان بزرگ حول نگین فرهنگ

1393/12/9 ۱۰:۰۳

مراسم معرفی برگزیدگان «کتاب سال توسعه» و «جایزه ادبی مهتاب میرزایی» عصر سه‌شنبه 5 اسفند در مرکز فرهنگی شهر کتاب و با حضور چهره‌هایی چون عزت‌الله فولادوند، حسین معصومی همدانی، ضیاء موحد، مصطفی ملکیان، محمدعلی موحد، گلی امامی و هرمز همایون‌پور برگزار شد. در برنامه کتاب سال توسعه که با همکاری مؤسسه شهر کتاب و مجله نگاه نو تشکیل شده بود، ابتدا «مهدی فیروزان»، مدیرعامل مؤسسه شهر کتاب در اهمیت توسعه فرهنگی گفت:

  حمیدرضا محمدی: مراسم معرفی برگزیدگان «کتاب سال توسعه» و «جایزه ادبی مهتاب میرزایی» عصر سه‌شنبه 5 اسفند در مرکز فرهنگی شهر کتاب و با حضور چهره‌هایی چون عزت‌الله فولادوند، حسین معصومی همدانی، ضیاء موحد، مصطفی ملکیان، محمدعلی موحد، گلی امامی و هرمز همایون‌پور برگزار شد. در برنامه کتاب سال توسعه که با همکاری مؤسسه شهر کتاب و مجله نگاه نو تشکیل شده بود، ابتدا «مهدی فیروزان»، مدیرعامل مؤسسه شهر کتاب در اهمیت توسعه فرهنگی گفت: بدون شک توسعه فرهنگی از زیرساخت‌های توسعه است و باید توسعه را مرهون یا حتی همزمان با توسعه فرهنگی بدانیم. وی در ادامه درباره این سیاست در شهر کتاب به عنوان یک سوپر مارکت فرهنگی برای همه نیازهای علمی، سنی و طبقاتی اظهار داشت: در شهر کتاب، تعریف توسعه در گرو یادگیری است که با نفس انسانی همراه باشد. در واقع یادگیری عبارت است از هر روز بر قدرت گمانه زنی خویش افزودن که کتابفروشی‌ها، تسهیل گر امر یادگیری هستند. علاوه بر مجله و سایت، جوایز مطرح است که به نوعی بیان رویکرد شماست که پیش از این جوایز فتح‌الله مجتبایی در حوزه کتاب ادیان، رضا داوری اردکانی در حوزه کتاب فلسفه و لاک پشت پرنده در حوزه کتاب کودک و نوجوان مطرح بوده است.

در ادامه «بایزید مردوخی»، استاد توسعه اقتصادی و از داوران این جایزه هم در سخنان کوتاهی از توسعه سخن گفت که نمی‌تواند تنها اقتصادی باشد: توسعه بدون فرهنگ سرانجامی نخواهد داشت. اما با این حال و با وجود نهضت‌هایی که شکل گرفته‌اند، مسأله عدالت اجتماعی همیشه مطرح بوده است. بنابراین تنها نباید به رشد اقتصادی توجه کرد، چراکه لازم است برای پیشرفت، توسعه جدی گرفته شود. وی در ادامه کتاب‌های «تحلیل عوامل تأثیرگذار بر عملکرد میان مدت اقتصاد ایران» نوشته مسعود نیلی و همکاران (اتاق بازرگانی تهران)، «افسانه توسعه: اقتصادهای ناکارآمد قرن بیستم» اثر اسوالدو دِ ریورو ترجمه محمود عبدالله‌زاده (نشر اختران)، «عقلانیت نابه روال؛ نگاه اقتصادی نامتعارف به پدیده‌های متعارف» اثر استیون لندزبرگ ترجمه مشترک محسن رنانی و اصلان قودجانی (نشر علم) و «سرمایه در قرن بیست و یکم» اثر توماس پیکتی ترجمه دیگری از این دو نفر (انتشارات نقد فرهنگ) را به عنوان آثار راه یافته به مرحله نهایی معرفی کرد که جایزه به «سرمایه در قرن بیست و یکم» تعلق گرفت.

سپس «علی میرزایی»، مدیر فصلنامه نگاه نو و متولی جایزه سالانه مهتاب میرزایی، در سخنانی و پس از پخش یک فیلم کوتاه، یاد «روشن وزیری»، مترجم فقید را گرامی داشت که در طول 21 سال همکاری با نگاه نو (از مرداد 1371 تا اسفند 1392)، 56 اثر برای این مجله به رشته تحریر درآورد و حتی در سال 1389، به عنوان بهترین مترجم، جایزه مهتاب میرزایی را هم به خانه برد.

در پایان هم نوبت معرفی برگزیدگان مهتاب میرزایی در سال 1392 شد؛ «علیرضا اکبری» جوان‌ترین همکار مجله نگاه نو، «عزت‌الله فولادوند» بهترین ترجمه به انتخاب خوانندگان و «مصطفی ملکیان» بهترین مقاله تألیفی به انتخاب خوانندگان شدند.

فولادوند در سخنانی که از سر دردمندی بود به گرامی نداشتن فرهیختگان در جامعه اشاره داشت و گفت: باید سپاس گفت جمله کسانی را که با‌وجود همه رنج‌ها و محرومیت‌ها و تنگناها و گاه و بی‌گاه ناسپاسی‌ها هنوز برای ترقی و تعالی دانش و فرهنگ در این سرزمین کهن استوار ایستاده‌اند. سرزمینی یگان که سخندانان و دانشمندانی همچون فردوسی، سعدی‌، حافظ‌، مولوی‌، رازی و ابن سینا به جهان تقدیم کرده است و 11 سده پیش که غرب به تعبیر خود غربیان در اعصار تاریک به سر می‌برد، فرزانه‌ای همچون رودکی داشت که به همین زبان عزیز فارسی نوشت: «دانش اندر دل چراغ روشن است...».

او با بیان اینکه بی‌جهت نبود که فیلسوف بزرگ آلمانی - هگل - نوشت تاریخ به معنی درست با امپراتوری ایرانی آغاز می‌شود، ادامه داد: اما در طول این سرنوشت دراز با کمال تأسف کم نبوده‌اند دوره‌هایی که ما نیز محروم از چراغ دانش به ظلمت جهل فرو غلتیده‌ایم، قدر و اعتبار از دانشوران و هنرمندان‌مان سلب کرده‌ایم و به آنان بی‌حرمتی روا داشته‌ایم. پیشینیان بزرگ‌مان را قدر نشناخته‌ایم و خوار پنداشته‌ایم و هم‌روزگاران گرانقدرمان را آزرده‌ایم.

فولادوند اظهار کرد: من همواره بر این اعتقاد بوده‌ام و هرگز از آن انصراف نپذیرفته‌ام که هر شوربختی که دامنگیر این آب و خاک شده از بی‌دانشی بوده است. این مترجم در ادامه بیان کرد: یکی از گرانبهاترین تجربه‌های اعصار گذشته و نیز اکنون شاید این است که در عرصه اندیشه‌ها قلم از شمشیر به فرجام برنده‌تر است.

فولادوند همچنین گفت: از اندیشه نباید هراسید‌، پس بیایید اندیشه‌وران و اهل قلم و هنرمندان را که خادمان راستین آدمیان‌اند ارج بنهیم تا به میدان بیایند و متاع خویش به بازار بیاورند و مطمئن باشیم که اگر کالای بی‌ارزش عرضه کردند خود باید زیان آن را تحمل کنند.

مصطفی ملکیان هم در سخنان خود از اهمیت مجله نگاه نو گفت که نه تنها به هیچ گروه و دسته‌ای وابسته نیست، بلکه می‌کوشد وزانت و نفاست خود را هم حفظ کند تا شایسته و شاینده بماند.

اما در بخش دیگری از این مراسم، «محمدعلی موحد» و «حسین معصومی همدانی» هم کوتاه سخن گفتند. موحد با اشاره به سخنان فیروزان درباره کوچک بودن محل برگزاری این مراسم به خاطرات برتراند راسل رجوع کرد؛ آنگاه که ناصرالدین شاه در سفر به اروپا، هنگام گشت و‌گذار و بارش ناگهانی باران، به خانه‌ای که از قضا، منزل پدری راسل بود پناه آورده بودند در پاسخ او که گفته بود خانه مان کوچک است، پاسخ آورده بود: «خانه اگر کوچک است؛ مرد بزرگ است.» معصومی همدانی هم درباره نگاه نو گفت: این مجله تلاش می‌کند مطالبش به زبان فارسی ریشه دار و گویایی نوشته شود. دیگر آنکه خود را رقیب نشریاتی که گویی خود را ملزم می‌دانند آخرین خبرها را با بیشترین سرعت و ریزترین حروف منتشر سازند، نمی‌داند و به دنبال فضاهای مطمئن‌تری به جهت ثبات و آرامش است.

روزنامه ایران