انتشار اسناد كودتای ۲۸ مرداد در کتاب «سیا در ایران»

 این مرکز در چهارمین روز از دهه مبارک فجر کتاب «سیا در ایران» ترجمه نعمت‌الله عاملی را منتشر کرد، که حاوی اسناد كودتای ۲۸ مرداد است كه متن اصلی آن توسط دكتر دونالد ویلبر نگارش یافته و با ویرایش كریستوفر پتریك توسط انتشارات «امریكن فری پرس» منتشر شده است.

گزارش اصلی سیا شامل ۱۰ فصل، پنج ضمیمه و یك چكیده است كه ویراستار سه ضمیمه كوتاه دیگر با عناوین «برادران رشیدیان، نزاع بر سرِ نفت ایران و مداخله‌ی بریتانیا در ایران» را برای ارائه‌ اطلاعات بیشتر به مخاطبان به متن افزوده است. مطالعه اسناد این كتاب جزئیات تكان‌دهنده‌ای از جنایات سازمان‌های جاسوسی انگلستان و آمریكا در طراحی و اجرای كودتای ننگین ۲۸ مرداد را برملا می‌سازد.

در قسمت هایی از مقدمه این کتاب چنین می خوانیم:

دوره‌ ملی‌شدن صنعت نفت و متعاقب آن كودتای آمریكایی ـ انگلیسی ۲۸ مرداد، یكی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین دوران تاریخ معاصر ایران به شمار می‌آید. این كودتا نه تنها ثمره‌ سال‌ها تلاش و مجاهدت ملت ایران برای كسب آزادی و استقلال را از بین برد، بلكه چشم‌انداز آینده‌ ایران را نیز تا چند دهه تیره و تار ساخت.

دولت بریتانیا كه تا نیمه قرن بیستم حاكمیت تقریباً مطلقی بر منابع نفتی ایران داشت ناگهان با بیداری و فریاد اعتراض ملت ایران مواجه شد كه ثمره این بیداری و مجاهدت در تصویب قانون ملی‌شدن صنعت نفت تجلی یافت. این قانون كه پایانی بر انحصار نفتی انگلیس در ایران به شمار می‌رفت شوك سنگینی به دولت بریتانیا وارد كرد. آنها حاضر به پذیرش شرایط جدید نبودند و با تأكید بر تداوم اجرای قرارداد ۱۹۳۳، تلاش‌های دیپلماتیك خود را آغاز كردند كه البته این تلاش‌ها نیز راه به جایی نبرد.

با شكست تلاش‌های دیپلماتیك، آنها به این نتیجه رسیدند كه برای دستیابی مجدد به منابع نفتی ایران راهی جز براندازی دولت مصدق نیست. از سوی دیگر، آمریكا نیز كه از انحصار نفتی انگلیس در ایران ناخرسند بود، به بهانه‌ خطرِ به قدرت رسیدن كمونیست‌ها و سقوط ایران در پرده‌ آهنین، اما اساساً به طمعِ به دست آوردن سهمی از نفت ایران با دولت بریتانیا همراه شد و هر دو به این نتیجه رسیدند كه بقاء دولت وقت ایران به مصلحت نیست و باید برای این منظور دست به اقدامی مشترك و قاطع بزنند.

نتیجه‌ مذاكرات نمایندگان سرویس‌های جاسوسی آمریكا و انگلیس، طراحی عملیاتی به نام عملیات آژاكس بود كه طی آن سیا و سرویس اطلاعات مخفی انگلیس با همكاری عواملِ داخلیِ خود در ایران توانستند دولت قانونی مصدق را ساقط کرده و سرلشگر زاهدی را كه عامل بیگانه بود به قدرت برسانند.

«سیا در ایران» در شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و ۲۱۲ صفحه و به قیمت ۵ هزار و ۵۰۰ تومان روانه بازار نشر شده است.

مهر