گزارش نشست نقد و بررسي کتاب «تعاليم کليساي کاتوليک» هادي مشهدي

1393/11/13 ۰۷:۱۸

گزارش نشست نقد و بررسي کتاب «تعاليم کليساي کاتوليک» هادي مشهدي

اشاره: تقریب بین مذاهب و گفتگو میان ادیان از جمله مباحثی است که امروز در محافل علمی و دینی در شکلی بسیار گسترده مطرح است. بسیاری از محققان، پژوهشگران و مؤلفان صاحب‌نظر در حوزة ادیان دیدگاهها و نظرگاههای خود را دربارة نحله‌ها، مذاهب و رویکرد مختلف دینی در قالب کتب و مقالات بیان می‌کنند. انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب قم یکی از مراکز فعال در این حوزه است. یکی از تازه‌ترین آثار این مرکز نشر «تعالیم کلیسای کاتولیک» نام دارد. این کتاب به دستور پاپ ژان پل دوم و زیر نظر کاردینال یوزف راتزینگر در اصل به زبان فرانسه نوشته شده و در سال ۱۹۹۲ منتشر شده است. تعالیم کلیسای کاتولیک عصارة میراث مکتوب سنت کلیسایی به شمار می‌رود و در آن علاوه بر کتاب مقدس، به منابع متعددی ارجاع داده شده است.



 


اشاره: تقریب بین مذاهب و گفتگو میان ادیان از جمله مباحثی است که امروز در محافل علمی و دینی در شکلی بسیار گسترده مطرح است. بسیاری از محققان، پژوهشگران و مؤلفان صاحب‌نظر در حوزة ادیان دیدگاهها و نظرگاههای خود را دربارة نحله‌ها، مذاهب و رویکرد مختلف دینی در قالب کتب و مقالات بیان می‌کنند. انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب قم یکی از مراکز فعال در این حوزه است. یکی از تازه‌ترین آثار این مرکز نشر «تعالیم کلیسای کاتولیک» نام دارد. این کتاب به دستور پاپ ژان پل دوم و زیر نظر کاردینال یوزف راتزینگر در اصل به زبان فرانسه نوشته شده و در سال ۱۹۹۲ منتشر شده است. تعالیم کلیسای کاتولیک عصارة میراث مکتوب سنت کلیسایی به شمار می‌رود و در آن علاوه بر کتاب مقدس، به منابع متعددی ارجاع داده شده است.

این اثر ‌چنان که از نامش برمی‌آید، کتاب مرجع کلیسای کاتولیک در زمینه‌تعلیم مسائل اعتقادی و آیینهای عبادی و اخلاقی است. کتاب یادشده متن رسمی تعلیمی کلیسایی با تکیه بر کتاب مقدس، سنت کلیسا، آباء، نظریه‌پردازان کلیسا و مرجعیت تعلیمی کلیسا است. احمدرضا مفتاح، حسین سلیمانی و حسن قنبری مترجمان این اثر به زبان فارسی هستند. کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک، هفتم بهمن‌ماه در مرکز فرهنگی شهر کتاب نقد و بررسی شد. در این نشست، لئو بوکاردی (سفیر واتیکان در ایران) و حجت‌الاسلام ابوالحسن نواب (رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب) و مترجمان حضور داشتند.

علی‌اصغر محمدخانی (معاون فرهنگی شهر کتاب) انتشار این کتاب را زمینه‌ساز گفتگوی مناسب‌تری میان اسلام و مسیحیت دانست و تصریح کرد:

ما خوشحالیم که هم در ایران و هم در کشورهای غربی، بسیاری از صاحب‌نظران و پژوهشگران به دنبال گفتمان بین‌الادیانی هستند و در فضایی عالمانه و مصلحانه با یکدیگر گفتگو می‌کنند. در عصری که افراط‌گرایی و دین‌زدایی در دو سو رو به گسترش است، وظیفه داریم که خردگرایی، صلح‌طلبی، اعتدال‌گرایی را به عنوان پیام واقعی ادیان گسترش دهیم.

 

کتابهایی که جهل‌زدایی می‌کنند

لئو بوکاردی، در ابتدای مباحث خود برخی ویژگیهای ترجمه را برشمرد. وی تصریح کرد: رونمایی ترجمة فارسی کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک در روز ۱۲ ژانویه سال‌جاری در دانشگاه گریگوریانای رم با حضور صاحب‌نظران و دانشمندان ایرانی و رئیس دانشگاه و نمایندگانی از واتیکان انجام شد؛ با وجود مطالبی که پژوهشگران برجسته دربارة این کتاب گفته‌اند من به عنوان سفیر واتیکان چه چیزی می‌توانم اضافه کنم؟ ابتدا از مترجمان این اثر که طی ۱۲ سال کار پیوسته و جدی برای ترجمة آن تلاش کردند، سپاسگزاری می‌کنم. این ترجمه دقیق و جدید نه تنها از لحاظ ساختار زبانی، بلکه از جهت ارائة ویژگیها و انتقال درون‌مایه بسیار موفق است و من به شما اطمینان می‌دهم که چنین کاری به هیچ روی ساده نیست.

چنین مشهور است که هیچ ترجمه‌ای نمی‌تواند عیناً تطابقی با متن اصلی داشته باشد، اما در این مورد گواهی می‌دهم که اصول تعالیم کلیسای کاتولیک با دقت هر چه تمام‌تر در لفظ و معنا به‌خوبی ترجمه شده است و هیچ نیازی به اصلاح و تصحیح مجدد ندارد. من با افتخار به مترجمان، ناشر و ویراستار این اثر به دلیل چاپ نفیس، روان بودن و قیمت مناسب از ده، نمرة ده می‌دهم!

بوکاردی در شرح برخی کارکردها و کاربردهای کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک گفت:‌ با این کتاب چه می‌توان کرد؟ آیا فقط برای کتابخانه است؟ نه! این از بین بردن همة این تلاشهاست. این اثر منبع ارزشمندی برای ارجاع، تحقیق، گفتگو و مفاهمه است و برای کسانی که در گفتگوی ادیان نقش دارند، ضروری است. چند روز پیش مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، از جوانان جهان خواست که دربارة اسلام بیاموزند. من نیز از جوانان ایرانی دعوت می‌کنم که دربارة تعالیم کلیسای کاتولیک مطالعه و تحقیق کنند.

برخورداری از دانش متقابل یکی از مقدمات گفتگوست. ما نمی‌توانیم با کسانی که نمی‌شناسیم، گفتگو کنیم. این کتاب فرصت خوبی برای متدینان، معلمان و دانشجویان مسلمان و مسیحی فراهم می‌آورد تا دربارة باور قلبی مسیحی و تعصبات رایج بیشتر بدانند و بر تعصباتی که به عقلانیت انسان توهین می‌‌کنند، غلبه نمایند؛ چرا که این تعصبات سطحی، بی‌اساس و نادرست‌اند. این ترجمه می‌تواند جهشی کیفی در روابط اسلام و کاتولیک ایجاد کند و گفتگوی صمیمانه‌تری میان ایران و واتیکان را شکل دهد.

نخستین دیدار من در خارج از تهران از دانشگاه ادیان و مذاهب قم بود؛ من به‌عنوان سفیر واتیکان برای رونمایی این کتاب توسط کاردینال ژان لوئی توران (رئیس شورای گفتگوهای بینامذهبی)، به این دانشگاه رفته بودم؛ بنابراین چنین می‌توانم بگویم که به ‌عنوان سفیر با این کتاب و رونمایی آنکه نقشی خاضعانه در آن داشتم، خدماتم را آغاز کردم.

ترجمة این کار دوازده سال به طول انجامید. نکتة مهمی که نمی‌توان از آن چشم پوشید ضرورت سختکوشی، پشتکار، تعهد و میل به تعالی برای انجام این کار است. سخت علاقه‌مندم تک‌تک کسانی را که برای تفهیم این اثر نقشی داشته‌اند، گرامی بدارم. شاید این سؤال مطرح باشد که آیا با وجود اینکه کاتولیک‌ها در ایران تنها چندهزار نفرند، چنین ترجمه‌ای ارزش دارد؟ پاسخ من چنین است که بی‌شک این کتاب برای مسیحیان معدودی که به زبان فارسی سخن می‌گویند، مفید است و علاوه بر ‌آن بیش از میلیونها نفری که فارسی می‌دانند، می‌توانند از این کتاب برای یادگیری تعالیم کلیسای کاتولیک بهره ببرند. به خاطر داشته باشیم که گفتگو تنها میان مذاهب اتفاق نمی‌‌افتد، بلکه گفتگو میان پیروان این مذاهب است. جهل بزرگترین مانع برای انجام گفتگو، فهم متقابل و احترام متقابل است. این کتاب برای رفع این موانع، راهگشاست.

‌چگونه افکار ارسطو و افلاطون در اروپا شناخته شدند؟ در قرون وسطی ما چگونه فلسفة یونان را شناخته‌ایم؟ چگونه سنت توماس آکویناس توانست جامع علم الهیات را شکل ببخشد؟ همة اینها مدیون و مرهون ترجمة آثار فیلسوفان یونانی توسط دانشمندان مسلمان است. آلفونس دهم در تولدو مهمترین مدرسة ترجمة آثار عربی و یونانی به لاتین را پایه‌گذاری کرد. امروزه ما از طریق اینترنت به بسیاری از آثار ترجمه‌شده دسترسی داریم. مترجمان قرون وسطی در شکل‌گیری تمدن اروپایی نقش مهمی داشتند. تمدن، معرفت و گفتگویی است که مجال احترام متقابل و پذیرش و تفاوت را پدید می‌آورد. جهان امروز ما، چند مذهبی، چند قومیتی و چند فرهنگی است. بنابراین ضروری است که هر فرد، جهانی شدن را بیاموزد و از دیدگاههای محدود و جهان کوچک خود به درآید؛ زیرا جهان از افق دید محدود، گسترده‌تر است.

 

مختصات کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک

تعلیم مذهبی چیست؟ واژة Catechism (تعلیم مذهبی) از ریشة یونانی Katexeo به معنای آموزش شفاهی می‌آید. کاتشیسم ارائة فشرده‌ای از آیین است که به صورت پرسش و پاسخ سعی در آموزش کودکان و بزرگسالان مسیحی دارد و به آنها هفت طریق مناسک مسیحی را در کاتشیس یا آموزه‌های مذهبی تعلیم می‌دهد. تمامی فرآیند آموزش مسیحیت بر پایة چهار اصل است: تعلیم مذهبی، معلم مذهبی، نوآموز مذهبی و آموزه‌های مذهبی. باید در نظر داشت که معلم مذهبی لزوماً کشیش نیست، بلکه فردی آشنا با تعالیم مذهبی است که برای این کار آموزش دیده است.

کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک، تعالیم مرسوم در کلیسای کاتولیک است؛ اما تنها طریق تعلیماتی که در دست داریم، نیست. یکی از مهمترین این تعلیمات، «تعالیم رمی» مشهور به تعالیم انجمن تورنتو در سال ۱۵۶۶ بود که نه به قصد استفادة عموم، بلکه به‌عنوان یک مرجع عمومی برای اسقفها و کشیش‌ها استفاده می‌شد. یک مجموعه تعالیم معروف دیگر، «تعالیم پاپ پیوس دهم» است. «تعالیم بالتیمور» مجموعة دیگر است که در آمریکا تا سال ۱۹۶۰ در مدارس استفاده می‌شد. پس از آن، انجمن واتیکان کتاب مشهور تعالیم ژرمنی را منتشر کرد. این کتاب نخستین تعالیم قابل فهم برای جامعة امروزی بود که بسیار پرفروش شد. پس از آن، کتاب تعالیم کاتولیک آمریکا برای بزرگسالان در سال ۲۰۰۶ منتشر شد. این کتاب متن مرجع موثقی برای آموزش نظریه کاتولیک به‌ویژه‌برای آماده‌سازی تعالیم محلی است. متن مهم دیگر تعالیم کاتولیک فیلیپینو است که به شیوة فرهنگ‌سازی برای مردم فیلیپینو انتشار یافت.

 

چرایی وجود تعالیم متعدد مسیحی

داشتن تعالیم مختلف آیا به معنای داشتن حقایق متفاوت است؟ یا اینکه باورهای کاتولیک در بافت‌فرهنگی کشورها متفاوت است؟ آیا آنچه در ایتالیا صدق می‌کند، در آلمان یا آفریقا هم صادق است؟ آیا ایمان امری نسبی است؟ البته که نه؛ مهم آن است که در فرهنگهای مختلف نفوذ کنیم و پیام را در بافت‌خاص تاریخی و فرهنگی ابلاغ نماییم. درک مفاهیم (متون مقدس) و خود کلیسا به صورت یک بار و برای همیشه صورت نمی‌گیرد. شورای دوم واتیکان در گرامیداشت ۵۰ سالگی خود گونة جدیدی از فهم مطالب دینی ارائه داد؛ همان زمان که پاپ ژان ۲۳ خواستار مدرنیسم در کلیسا شد که البته منظور او آیین جدید نبود، بلکه زبان جدید و رویکرد نوینی از آموزها اراده کرد.

در سال ۱۹۶۵ پس از جمع‌بندی شورای واتیکان، آنچه را که ما آخرین شاهد (Last Documents) می‌نامیم به چاپ رسید و «رمزگان قانون بزرگان» (Code Of Canon Law) در ۲۵ ژانویه ۱۹۸۳ و تعالیم کلیسای کاتولیک در سال ۱۹۹۲ منتشر شد. این دو کتاب مهم، معرفی و توصیف زندگی مسیحیان را از دو بعد در بر دارد: مقررات چیست؟ و چه قوانینی بر اجزای جامعة کلیسا حاکم است؟ چه چیزی را باید مسیحیان باور کنند و چه چیزی در کردار ایمانی روزمره و رایج آنها وجود دارد؟ راست‌دینی (ارتدوکسی) و درست رفتاری (ارتوپراکسیس)، اعتقادات و اخلاقیات و تعالیم مذهبی که در چهار قسمت دسته‌بندی شده‌اند: ۱. اعتراف به ایمان اعتقادات ۲. بزرگداشت عرفان مسیحیت شعائر و مناسک ۳. زندگی مسیح ده فرمان ۴. ادعیة مسیحیان.

کاردینال جوزف راتسینگر گفت:‌ پس از فروپاشی باورها، مشکل بشر مشکل اخلاقی بشر به شکلی کاملاً نوین در بافت امروز مطرح شده است: چه باید کرد؟ زندگی چگونه عادلانه می‌شود؟ چه چیزی به ما و به تمامی جهان می‌تواند آینده‌ای ارائه دهد که ارزش زیستن دارد؟ از آنجایی‌که تعالیم مذهبی با این پرسشها در ارتباط است، این کتاب فراتر از آنکه مطلقاً نوشتاری از الهیات یا حلقه‌های کلیسایی باشد، مورد توجه و علاقه بسیاری از مردم قرار می گیرد.

 

گفتگو و رنج بشری

حجت‌الاسلام والمسلمين نواب در سخنان خود، رویکردها و نظرگاههای غالب در دانشگاه‌ادیان و مذاهب را برشمرد و اظهار داشت:‌

تأکید بر محوریت گفتگو و پژوهش و تمرکز بر تحصیلات تکمیلی سه رویکرد اصلی دانشگاه ادیان و مذاهب است. هیأت ‌علمی قبل از تأسیس دانشگاه تشکیل شد؛ اعضای آن از فضلای حوزه بودند، از آن پس تعالیم دانشگاهی را فرا گرفتند و از هر دو دریا بهره بردند. دانشگاه ادیان غیر دولتی و مستقل است، چرا که تحولات دولتها می‌تواند این دانشگاه را آسیب‌پذیر کند؛ از این‌روی دانشگاه ادیان و مذاهب بر مدار آزادمنشی، استقلال، حریت و تکیه بر تمام معیارهای آزاداندیشی کار خود را پی می‌گیرد. این دانشگاه در زمینة ادیان گفتگومحور و در زمینة مذاهب تقریب‌محور است.

رشتة ادیان و عرفان پیش از این در ایران بوده است، ولی تنها کلیات را در بر داشته است؛ اما در دانشگاه ادیان و مذاهب، ریشه‌ها و جزئیات مدنظر است؛ برای مثال در حوزة ادیان ابراهیمی، مسیحیت کاتولیک، مسیحیت ارتودوکس، مسیحیت پروتستان و مذاهب و ادیان متعدد دیگر تدریس می‌شود. دانشگاه ادیان و مذاهب با رویکردهای خود در حوزه‌های متعدد از جمله ترجمة متون مختلف دینی در پی این است که فضای تحمل را گسترش دهد؛ ما در این کار موفق بوده‌ایم. از آنجا که به تصور ما همة تغییرات باید از قم آغاز شود، محل دانشگاه را در قم قرار دادیم؛ تأثیرات این رویکرد امروز مشهود است؛ انجمن ادیان و مذاهب نیز در قم تشکیل شده است و رفته‌‌رفته تمام مدارس و حوزه‌های علمیه، ادیان مختلف را تدریس می‌کنند؛ حرکت ما در همة جوانب تاثیرگذار بوده است.

ما در دانشگاه ادیان صدها گفتگو را در گونه‌های مختلف آغاز کرده‌ایم؛ به دنبال این رویکرد رهبران ادیان و مذاهب مختلف در این دانشگاه تردد می‌کنند؛ گفتگوهایی با کلیساهای متعدد صورت گرفته است و به دنبال آن هیأتهای بسیاری از این کلیساها به دانشگاه ادیان و مذاهب می‌آیند و گفتگو می‌کنند؛ در مقابل دانشجویان ما نیز به آنجا می‌روند و این روند ادامه می‌یابد؛ این امر طی سه سال گذشته با برنامه‌ریزی‌های مدون صورت گرفته و ادامه داشته است. گونه‌های دیگری از گفتگو با دانشگاههای مختلف جهان صورت می‌گیرد؛ اخیرا فرصتهای مطالعاتی برای شیعه‌شناسی و اسلام شناسی فراهم شده است.

فهم و درک متقابل ادیان از یکدیگر ضرورت دارد.‌ این رویکرد بدون هیچ‌گونه تعصبی صورت گرفته است؛ آن‌چنان که ما در آغاز کار کتابی دربارة اسماعیلیه تألیف کردیم که رهبران این فرقة مذهبی آن را اولین کتابی خواندند که به کوشش پژوهشگران حوزة علمیه قم به‌ شیوه‌ای آکادمیک نوشته است. دانشگاه ادیان و مذاهب همواره بر علمی بودن شیوه‌ها در تمام مراحل تأکید داشته است و محلی برای گفتگو باقی می‌ماند.

به دنبال این رویکرد تاکنون ۲۵۰ اثر دربارة ادیان و مذاهب مختلف ترجمه شده است و این مسیر همچنان فعالانه ادامه خواهد داشت. همچنین در اين دانشگاه معاون پژوهش و مرکز پژوهش وجود دارد. چندین مجلة پژوهشی به کوشش این معاونت چاپ و منتشر می‌شود که از آن جمله می‌توان به اولین مجلة انگلیسی‌زبان علمی و پژوهشی دربارة دین اشاره کرد. ۶۰۰ دانشجو در مقطع دکتری و ۱۵۰۰ دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد در رشته‌های متعدد و متنوع این دانشگاه تحصیل می‌کنند.

رشته‌های مجازی نیز اخیراً در اين دانشگاه فعال شده‌اند. امیدواریم تلاشهای این دانشگاه گامی باشد برای نفرت‌زدایی در برابر نفرت‌آفرینی داعش و چون آن‌؛ امیدواریم در مقابل این امواج بتوانیم موج محبت‌گرایی را منتشر کنیم و این راه را ادامه دهیم؛ امیدواریم اقدامات کوچک دانشگاه ادیان قدمی باشد در راه اصلاح انسانیت و گام برداشتن در راه صلح و آسایش انسانها و نزدیک شدن ادیان به یکدیگر. ما گفتگو نمی‌کنیم تا تنها گفتگو کرده باشیم، گفتگو می‌کنیم تا در وضع بشریت بهبود حاصل و رنج انسانها کاسته شود.

 

مسیر دراز جوامع و کیفرهای جایگزین

سلیمانی به اجمال مراحل ترجمة کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک را تشریح کرد و اظهار داشت:

ترجمة این اثر به همراه مقابله‌ها، بازبینی‌ها، هماهنگ‌سازی اصطلاحات و واژگان و جعل واژگان و اصطلاحاتی که در فارسی معادل نداشتند، دوازده سال طول کشید؛ حال آنکه کار ترجمه به تنهایی در زمانی طولانی صورت نگرفت. پیشنهاد ترجمة آن در سالهای ابتدایی فعالیت دانشگاه ادیان ارائه شد. از آن پس من و دیگر همکارانم به فراخور علاقه ترجمة بخشی از آن را عهده‌دار شدیم. من از آنجا که به حقوق و مباحث اخلاقی علاقه داشتم، بخش سوم را بر عهده گرفتم. مباحث الهیاتی و شعائر به کوشش دوستان دیگر ترجمه شد. ترجمة کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک به دلایل بسیار کاری دشوار بود و دقت مضاعف می‌طلبید؛ از آن‌جمله می‌توان به روند گزینش و جعل معادلها و ضرورت یکدستی متون ترجمه اشاره کرد.

 

برخی ویژگیهای کتاب

کسان بسیاری در دانشگاه ادیان و هم بسیاری از صاحب‌نظران مسیحی این ترجمه را مقابله و نکاتی که باید گوشزد کردند تا در نهایت این کتاب منتشر شد. تعالیم کلیسای کاتولیک را کلیسای کاتولیک خود منتشر کرده است که به انگیزة ما برای ترجمه بدل شد؛ از این‌روی این اثر می‌تواند نزد علاقه‌مندان مبنایی برای شناخت باشد؛ آن‌چنان که بتوان ادیان را آن‌گونه شناخت که ارباب آنها معرفی می‌کنند، نه بر اساس مشهورات و دیدگاههایی که سالها عاری از مبانی علمی جریان داشته است. با توجه به این دلایل ترجمة این اثر را دنبال کردیم و باور داریم که چنین رویکردهایی می‌توانند جهان را از خشونت و بدبینی و جنگ عاری و تهی کنند. امیدواریم اقدامات مشابه در معرفی اسلام از سوی مسیحیان صورت گیرد.

نشان دادن سیر تحول یک جامعة دینی انگیزة دیگر ما برای ترجمة این اثر است که می‌تواند برای جامعة ما نیز راهگشا باشد. آکویناس قدیس در کتاب جامع الهیات در مباحث کیفرها با شدت و قاطعیت تمام از کیفرهایی چون اعدام و قصاص عضو دفاع کرده است. کلیسای مسیحی از قرن دوازدهم به این سوی مسیری دراز را پیمود تا امروز کیفرهای انسانی جایگزین کیفرهای سخت پیشین شود؛ امید آن می‌رود که در دیگر جوامع چنین رویکردهایی جاری شود. این برای دنیا امروز که خشونت آن را فرا گرفته است به نوعی بشارت مي‌ماند. شکلی از آن خشونت اقدامات گروه‌هایی چون داعش است و شکل دیگر آن، نفرت‌انگیزی در قالب توهین به مقدسات ادیان است. می‌توان امیدوار بود با انتشار چنین آثاری به دنیایی دست یابیم که از خشونتهای فیزیکی و زبانی عاری باشد.

 

دعا و مشترکات ادیان

قنبری، نیز برخی مراحل ترجمه و دشواریهای آن را یادآور شد. وی تصریح کرد:

در حین ترجمه، نسخة عربی این اثر را نیز از نظر گذراندیم و تطبیق دادیم که تا حدی راهگشا بود. پس از پایان کار صاحب‌نظران مسیحی نیز آن را بررسی کردند و فرآیند طولانی شدن کار از همین‌جا آغاز شد؛ چراکه آنها دقت نظر بسیار داشتند و می‌باید ‌نظرات و راهنماییهای ایشان در کار اعمال می‌شد. در مقطعی از کار ترجمه، ویراست تازه‌ای از این اثر به دست ما رسید که وقت بسیاری به تطبیق آن با حاصل کار اختصاص یافت. هماهنگ کردن متون ترجمه که به همت ویراستار صورت گرفت نیز خود وقت قابل توجهی می‌طلبید.

وی بخشهای دوم و چهارم کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک را که خود به فارسی برگردانده است، به اجمال معرفی کرد. قنبری گفت:

‌بخش دوم این اثر دربارة آیینهای مقدس است که به دو بخش آیینهای فیض‌بخش و آیینهای اصلی تقسیم می‌شوند. بخش چهارم دربارة دعاست و بسیار به ادعیة مسلمانان شبیه است، از این بابت می‌توان به مشترکات ادیان پی برد. من در حدود دوهزار صفحه متن معتبر انگلیسی را در قالب چند کتاب مستقل در حوزة مسیحیت ترجمه کرده‌ام؛ از جمله می‌توان به کتاب سه جلدی «خدا در اندیشة فیلسوفان غرب» اشاره کرد؛ می‌باید تأکید کرد این کاری است که در ایران و در قم صورت گرفته است؛ بر این اساس توقع می‌رود اقدامات مشابه در غرب صورت گیرد.

 

گفتگو در در بستر علم

مفتاح در ابتدای مباحث خود بر تحقق گفتگو میان ادیان در عصر حاضر اشاره کرد و اظهار داشت:

امروز فضای گفتگوی بین ادیان بر فضاهای جدلی که پیشتر وجود داشت، حاکم است؛ این فرصت را غنیمت می‌شمارم و تأکید می‌کنم که تضعیف یکدیگر به نفع هیچ‌‌یک از ادیان الهی نیست و گفتگو و مفاهمه راهی مطلوب‌تر است. البته در گذشته مجادلات کلامی وجود داشته است؛ تغییرات امروز اقتضای زمانه است. بعد از ظهور اسلام تلقی درستی از این دین وجود نداشت و دین اسلام به دینی بدعت‌گذار تعبیر می‌شد؛ از این‌‌روی علمای اسلامی کتابهای جدلی می‌نگاشتند؛‌اما امروز فضا تغییر کرده است و جدلها جای خود را به گفتگو داده‌اند؛ بنابراین امروز فرصتی مغتنم وجود دارد برای اینکه ما یکدیگر را بفهمیم و به هم کمک کنیم. گاه ممکن است یک دین تضعیف شود و پیروان ادیان دیگر از این امر خشنود شوند؛ این رویکرد مطلوب نیست، چراکه بخش زیادی از اعتقادات در ادیان مختلف ابراهیمی مشترک است.

وقتی مفاهیمی چون معجزه، مبدأ و معاد، عالم غیب و چون آنها در جریان نقد کتاب مقدس در دوران مدرن نقد می‌شود، باورهای مسلمانان نیز در معرض نقد قرار می‌گیرد و آنها در این روند سهیم هستند؛ یا اگر دینداری مسیحی در جهان غرب تضعیف شود، نمی‌توان خشنود بود، چرا که بی‌توجهی به دین و رویکردهای سکولاریستی ممکن است در جامعة مسلمانان هم صورت گیرد. از این‌روی می‌باید تأکید کرد به جای رقابت و برخوردهای خصمانه، مطلوب‌تر است در کنار یکدیگر باشیم و به دینداری کمک کنیم. پیروان هر دینی هرقدر پایبندتر به دین خود باشند، به یکدیگر کمک خواهند کرد. از این‌روی تأکید می‌کنم که ما می‌توانیم با کارهای علمی به یکدیگر کمک کنیم.

می‌توان امیدوار بود که ترجمة این اثر دلیلی باشد برای ادامة گفتگو بین مسیحی و مسلمان؛ همچنین امیدواریم این کتاب انگیزه‌ای برای جدی‌تر دنبال کردن مباحث علمی صرف‌نظر از رویکردهای رسمی و تعارفی باشد. ممکن است این گفتگو قدری چالش‌برانگیز باشد، اما باعث می‌شود در مباحث الهیاتی به یکدیگر نزدیکتر شویم. اگر بهتر یکدیگر را بفهمیم، می‌توانیم گفتگوی مطلوب‌تری داشته باشیم. کسانی که این کار را تطبیق دادند، بر این امر تأکید داشتند که واژگان تخصصی کاملاً مسیحی باشد و با اصطلاحات اسلامی خلط نشود. ما به هیچ ‌روی دیدگاه خود را در متن دخالت ندادیم و هیچ تصرفی در متن نداشتیم. برای اولین بار است که این متن در جهان غیرمسیحی ترجمه شده است. بخش اول این کتاب مباحث نظری الهیاتی را در بر دارد و ممکن است برای برخی از خوانندگان ملال‌آور باشد. دیگر بخشها خوشخوان‌تر است.

اطلاعات

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

اخبار مرتبط

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: