رسالت سترگ شناساندن میراث ایران زمین

1402/12/23 ۱۰:۳۰

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی گفت: امروز نیاز داریم مردم را به سواد میراثی دعوت کنیم، ما آگاهی تاریخی نداریم. نمی‌دانیم در چه ملکی قرار گرفته‌ایم. نه در مدارس و نه در دانشگاه منابع درسی برای بچه‌هایمان نداریم. منابع جذاب نیستند تا جذابیتی برای غیر باستان‌شناس داشته باشد و از این موضوع غافل مانده‌ایم.

مردم را به سواد میراثی دعوت کنیم

شاهرخ رزمجو، باستان‌شناس ایرانی و متخصص دوره هخامنشی در مراسم رونمایی از مجموعه چهار جلدی «تاریخ مصور ایران باستان» که یکشنبه ۲۰ اسفندماه ۱۴۰۲ در سالن همایش موزه ملی ایران برگزار شد، گفت: جای چنین کتابی در کشور ما خالی بود، این کتاب مجموعه‌ای است که بسیاری از موضوع‌ها را گردآوری کرده تا قابل فهم برای همه باشد. بسیار مهم است که در مورد دوره‌های مختلف خصوصاً دوره هخامنشی بدانیم. باید مجموعه شواهد و موضوع‌های مرتبط جمع و یکپارچه شود. در خصوص دوره هخامنشی می‌توانیم در مورد گستره ایران در آن دوره صحبت کنیم. یافته‌هایی که چاپ و منتشر می‌شود این گستره بزرگ جغرافیایی را دربرمی‌گیرد که تنوع فرهنگ‌ها با فرهنگ هخامنشی تلفیق شدند و هنوز هم قابل ردیابی است.

رزمجو بیان کرد: موارد به زبان ساده در کتاب‌ها بیان شده است، که باید به زبان روز و زبان مردم ترجمه شود. خصوصاً در این روزها که در فضای مجازی حرف‌های بسیاری گفته می‌شود. متاسفانه تاریخ و باستان‌شناسی ما دیوار کوتاهی دارد که اجازه اظهارنظر به همه را می‌دهد. رشته‌های دیگر این‌گونه نیست. مهم است که اطلاعات باستان‌شناسان ساده و به زبان مردم منتقل شود.

وی در ادامه گفت: چاپ این کتاب کار بزرگی است، از آن نظر که موضوعات مختلفی از جمله سکه، سرزمین‌های تحت نظر هخامنشیان، شاهان، معماری و… در کنار هم قرار گرفته است و این فرصت مغتنمی است که می‌توان این اطلاعات را یکپارچه در کنار هم دید. رویداد بسیار فرخنده‌ای است و جای چنین کارهایی خالی است که امیدواریم دیگران نیز همت کنند و این جای خالی با اطلاعات علمی پر شود.

مصطفی ده‌پهلوان، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری من دوست دارم از نگاه یک باستان‌شناس که در خصوص دوره سلوکی و اشکانی کار می‌کند، صحبت کنم. سال‌ها بود که کتاب درخور و جذابی در خصوص این موضوع برای مردم به زبان فارسی نداشتیم و بیشتر ترجمه از مورخان غربی بود.

وی افزود: امروز نیاز داریم مردم را به سواد میراثی دعوت کنیم، حفاری‌های قاچاق ریز به ریز محوطه‌ها به دست فرزندان این کشور به یغما و غارت می‌رود. دلیل این رخداد این است که سواد میراثی موضوع مهمی است و ما آگاهی تاریخی نداریم. نمی‌دانیم در چه ملکی قرار گرفته‌ایم. نه در مدارس و نه در دانشگاه منابع درسی برای بچه‌هایمان نداریم. منابع جذاب نیستند تا جذابیتی برای غیر باستان‌شناس داشته باشد، از این موضوع غافل مانده‌ایم.

ده‌پهلوان بیان کرد: امیدواریم کتاب «پیش از تاریخ» ملک شهمیرزادی را مصور کنید. تا حوزه ایران باستان درک نشود، ایران دوره اسلامی هم درک نمی‌شود. این پیوند میان نسلی وجود دارد. کتاب تاریخ ایران باستان نشر سایان به ما در درک بهتر و درست‌تر تاریخ این کشور کمک می‌کند. این مجموعه روایت درست، دقیق، علمی و جذابی از تاریخ باستان ایران است. امیدوارم در حوزه باستان‌شناسی چنین منابعی را برای مردم این سرزمین فراهم کنیم.

در ادامه این مراسم جبرئیل نوکنده، رییس کل موزه ملی ایران گفت: امروز برای رویداد فرهنگی گرد هم آمده‌ایم که با هدف رونمایی از دستاوردی ناب، نتایج سال‌ها پژوهش و تلاش در حوزه باستان‌شناسی، تاریخ و هنر را در بردارد. مجموعه‌ای ماندگار، یادآور هویتی با ریشه‌های کهن که هر ایرانی را شیفته خود خواهد کرد.

وی افزود: یکی از رسالت‌های موزه ملی ایران در مقام موزه مادر کشور حفظ و معرفی میراث فرهنگی ایران و ایران فرهنگی است. از راه‌های موثر رسیدن به این مهم، معرفی فرهنگ و باستان‌شناسی ایران به مخاطبان عمومی است. موزه برای دستیابی به این هدف در کنار فعالیت‌های معمول مانند برپایی نمایشگاه، انتشار کتاب، بروشور و مجله، تشکیل کارگاه‌های آموزشی و تورهای عمومی و موضوعی، برگزاری نشست‌های علمی و فعالیت در فضای مجازی، همکاری‌های مشترکی نیز با ناشرین ملی و بین‌المللی داشته است تا بتواند رسالت سترگ شناساندن میراث ایران زمین به همه علاقه‌مندان را بهتر تحقق بخشد. در این راستا از سال ۱۴۰۱ همکاری‌های مستمر با انتشارات سایان منجر به تولید اثری فاخر در چهار جلد شد که هم‌اکنون پیش روی شما است.

نوکنده بیان کرد: انتشارات سایان از زمان تاسیس تاکنون به شکل حرفه‌ای در عرصه ترجمه و تالیف نقش بسیار مهمی در ترویج دانش به طیف وسیعی از مخاطبان خود داشته است. انتشار مجموعه تاریخ ایران باستان که باستان‌شناسی و تاریخ ایران در بازه زمانی طولانی از پارینه سنگی قدیم تا دوره ساسانی را دربرمی‌گیرد، نمونه موفقی از همکاری این انتشارات، موزه ملی ایران و پژوهشگران مختلف از دانشگاه‌ها و سایر موسسات پژوهشی و آموزشی ایران و جهان است.

وی گفت: پژوهشگران صاحب نام و برجسته در تالیف بخش‌های مختلف مجموعه کتاب‌های تاریخ ایران باستان تلاش کرده‌اند تا فصل‌های مختلف مجموعه بر اساس جدیدترین یافته‌ها و پژوهش‌های باستان‌شناسی، زبان‌شناسی، تاریخ و دیگر شاخه‌های مرتبط نگاشته شود. رویکرد این مجموعه در نوع خود تقریباً منحصر به فرد است، چرا که مطالب آن در عین وفاداری به چارچوب علمی پژوهش‌های باستان‌شناسی و تاریخی به زبانی قابل فهم برای خوانندگان نوشته شده است، به گونه‌ای که بدون داشتن اطلاعات قبلی نیز می‌توانند به خوبی از مطالب آن بهره ببرند. نویسندگان و ناشر تمام تلاش خود را به کار برده‌اند تا متون؛ واضح، قابل فهم و به دور از پیچیدگی باشند.

رییس کل موزه ملی ایران در ادامه افزود: در کنار مطالب کتاب‌ها، مجموعه بی‌نظیری از تصاویر اشیا که بخش قابل توجهی از آنها در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود و همچنین تصاویر مکان‌ها، بازسازی‌های دقیق آثار معماری دوره‌های مختلف و صحنه‌هایی از زندگی روزمره، شکار، مراسم، آیین و نبرد گذشتگان در یک بازه زمانی تقریباً یک میلیون ساله ارائه شده است که خوانندگان مشتاق را در این سفر پر از شگفتی با گذشته پیوند می‌دهد.

همچنین احسان رضایی، دبیر مجموعه انتشاراتی سایان گفت: در این مجموعه چهارجلدی به جای گفتن حرف‌های کلیشه‌ای سعی کردیم تاریخ این سرزمین را نشان بدهیم. جای خالی چنین اثری کاملاً حس می‌شد که انگیزه ما برای تولید این اثر شد.

وی در ادامه گزارشی از مراحل تهیه و تدوین مجموعه چهار جلدی تاریخ مصور ایران باستان بیان کرد و افزود: ما کار کوچکی برای ایران بزرگ انجام دادیم. با این مجموعه می‌توانیم ایران را بیشتر بشناسیم، به ایران بیشتر فکر کنیم و ایران را بیشتر دوست داشته باشیم.

تورج دریایی نیز در پیام ویدیویی که به این مراسم ارسال کرد، گفت: باید به همه ایرانیان تبریک گفت. تاریخ ایران به خودی خود جذاب است و آنچه آن را جذاب‌تر می‌کند، مصور بودن کتاب است.

در پایان مجموعه چهار جلدی تاریخ مصور ایران باستان با حضور استاد علی نصیریان، هنرمند کشورمان رونمایی شد. علی نصیریان در این آئین رونمایی گفت: چقدر صحبت‌های قشنگی کردند، همه در مورد ایران بود. چه آواز زیبایی خواندند، همه در مورد ایران بود. همه چیز ایران است.

وی افزود: صدماتی که از لحاظ روحی در دنیای امروز می‌خوریم، این جنگ‌ها، این کشتارها، این خبرهای بدی که می‌شنویم، نیاز به مرمت و بازسازی روحی داریم و هیچ چیز به جز فرهنگ و هنر نمی‌تواند به داد ما برسد و این ضایعات را جبران کند.

علی نصیریان بیان کرد: چنین محافل فرهنگی برای ما محفل و فرصتی است که استراحت روانی کنیم و لحظاتی به موسیقی، شعر و تاریخ ایرانی فکر کنیم. کاری که این پژوهشگران همت کردند و به انجام رساندند و این کتاب را بازسازی کردند، سبب می‌شود تا آگاه شویم چه کسی بودیم، از کجا شروع کردیم و چگونه تا به امروز رسیدیم. مراتب سپاسم را از آنان اعلام می‌دارم.

منبع: ایبنا