1402/7/4 ۰۵:۰۸
سخنرانی «معرفی مقیاس‌های ارزیابی وضعیت سلامت یک زبان و اهمیت آن در میراث زبانی آسیا» با سخنرانی مریم‌سادات فیاضی، چهارم تیرماه 1402 به همت مرکز اسناد فرهنگی آسیای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، برگزار شد.
دکتر فیاضی در ابتدای سخنانش گفت: در چند دهه اخیر، در معرض خطربودن زبان‌ها تبدیل به یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی زبان‌شناسان، جامعه‌شناسان و برنامه‌ریزان زبان شده است. در این فرایند، به دلایلی چند، گویشوران جوامع زبانی کوچک‌تر و یا فرودست، کاربرد میراث زبانی اجدادشان را کنار گذاشته و شروع به استفاده از زبانی دیگر می‌کنند. این مسئله زمانی پدیدار می‌شود که والدین در گفت‌وگوهای خود با فرزندان‌شان تنها از زبان دوم استفاده می‌کنند و به‌تدریج انتقال میان‌نسلی کاهش یافته و در نهایت متوقف می‌شود. در نتیجه، دیگر گویشوری نخواهد بود تا به این زبان به‌عنوان زبان مادری یا زبان اول خود سخن بگوید و به این ترتیب مرگ آن زبان رقم می‌خورد و خاموش می‌شود. در این صورت، ردپای آن زبان را تنها در صداهای ضبط شده یا متون مکتوب آن باید جست! و اگر زبانی فاقد هرگونه مستنداتی باشد به‌طور کامل از میان خواهد رفت. ازاین‌رو، مستندسازی زبان‌ها برای حفظ میراث زبانی، فرهنگی و دانشِ گویشورانشان واجد اهمیت بسیار است.
وی توضیح داد: هدف نشست حاضر معرفی مقیاس‌های ارزیابی وضعیت سلامت یک زبان است. مقیاس‌هایی که در ادامه به معرفی آنها خواهم پرداخت از منابع مکتوب و به روش اسنادی گردآوری شده‌اند و ارائه پژوهشگر توصیفی از هر یک از آنها و اشاره‌ای به ویژگی‌های شاخص هر یک از آنهاست. در این پژوهش به دو پرسش پاسخ داده شد؛ نخست، مقیاس‌های ارزیابی وضعیت سلامت یک زبان کدامند؟ دوم، چرا کاربست این مقیاس‌ها برای مطالعه زبان‌هایی که در قاره‌ی آسیا به آن سخن می‌گویند واجد اهمیت هستند؟
در ارتباط با مقیاس‌های ارزیابی وضعیت سلامت زبان‌ها، تاکنون مقیاس‌های چندی ارائه شده‌اند که از آن جمله می‌توان به مقیاس گسست بینانسلی فیشرمن، چارچوب در معرض خطر بودن زبانِ یونسکو، مقولات حیاتِ زبانِ اتنولوگ و مقیاس گسست بینانسلی اصلاح‌شده فیشرمن اشاره کرد.
دکتر فیاضی در توضیح چرایی اهمیت کاربست این مقیاس‌ها برای مطالعه زبان‌هایی که در قاره آسیا به آن سخن می‌گویند، شرح داد: در درجه نخست می‌توان به نقش تمدن‌ساز زبان‌ها اشاره کرد که با خاموشی هر زبان، صدمه جبران‌ناپذیری به گنجینه‌ی زبانی، ادبیات، تاریخ، فلسفه و هنر وارد می‌شود. از سوی دیگر بخشی از اطلاعات خاص فرهنگی هر زبان که می‌تواند کلید پاسخ‌گویی به پرسش‌های بنیادینی در آینده باشد از دست می‌رود. از آنجا که هر زبان بیان منحصربه‌فردی از تجربه جهان است. درنتیجه، با مرگ آن زبان، شواهد کمتری برای درک الگوهای موجود در ساختار و نقش زبان، انسان ماقبل تاریخ و همچنین تنوعات زیست‌محیطی در اختیار خواهیم داشت و بیش از هر چیز گویشوران این زبان‌ها از دست دادن زبانشان را به منزله از دست دادن هویت اصلی فرهنگی و قومی خود تجربه خواهند کرد در نتیجه، احساس نابرابری در آنها رشد خواهد کرد که می‌تواند زمینه‌ساز تعارض‌های اجتماعی شود. حفظ زبان‌های بومی برای امنیت و پایداری صلح در مناطق مختلف واجد اهمیت است و در نهایت مطالعه خود زبان به‌عنوان سوژه پژوهش‌های زبانی را نیز نباید از نظر دور داشت.
منبع: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید