عقلانیت؛ عنصری کلیدی در اندیشه ناصرخسرو

1402/4/31 ۱۳:۴۱

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تلازم عقل، دین و توجه ویژه به تأویل و باطن متن را از مهمترین ویژگی‌های فکری حکیم ناصر خسرو دانست و گفت: وی نقش مهمی در پرورش و بالندگی حکیمان و اندیشمندان پس از خود داشت.

نشست بررسی اندیشه‌های حکمی، کلامی و ادبی حکیم ناصر خسرو قبادیانی با حضور جمعی از استادان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به زبان و ادب فارسی روز سه‌شنبه (۲۷ تیرماه) در تالار اجتماعات شهید مطهری(ره) انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

مهدی محقق عضو هیئت مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و مصحح برجسته دیوان اشعار ناصرخسرو در این نشست اظهارداشت: بنده به همراه مرحوم استاد مجتبی مینوی و علی رواقی توفیق پیدا کردیم که در دهه پنجاه شمسی دیوان ناصرخسرو را تصحیح و چاپ کنیم. با حضور دکتر رواقی در این جمع علمی خوشبختانه در مباحث لغوی و واژگانی همه مشکلات حل می‌شد و با کوشش وافری که مرحوم مینوی داشت تصحیح این دیوان به بهترین شکل ممکن صورت گرفت.

وی تأکید کرد: حکیم ناصرخسرو حکمت شرعیه و حکمت عقلیه را آشتی داد و با نگارش «سفرنامه ناصرخسرو» اثری ماندگار در حوزه سفرنامه نویسی از خود به جای گذاشت.

تلازم عقل و دین در اندیشه ناصرخسرو

در ادامه رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی طی سخنانی با اشاره برخی از ویژگی‌های فکری ناصر خسرو گفت: تلازم عقل و دین و توجه ویژه به تأویل و باطن متن از جمله مهمترین ویژگی‌های فکری حکیم ناصر خسرو است.

محمود شالویی افزود: برخی از اشعار منسوب به ناصر خسرو باید بار دیگر از سوی محققان ادبی مورد مداقه قرار گیرد تا صحت انتساب این اشعار به وی مشخص شود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: ناصرخسرو نقش مهمی در پرورش و بالندگی حکیمان و اندیشمندان پس از خود داشت و برای دیگران شرایطی را فراهم آورد که در باب آرا و اندیشه‌های او تحقیق و پژوهش کنند. زادالمسافرین، کتابی در بیان حکمت الهی به نثر روان و سفرنامه ناصرخسرو، مشتمل بر بخشی از مشاهدات سفر هفت ساله او به عنوان یک منبع مهم جغرافیای تاریخی در میان دیگر آثار او از اهمیت قابل توجهی برخودارند.

شالویی تأکید کرد: ضروری است که اندیشه‌های رفیع حکیم ناصر خسرو به زبان ساده و روان امروزی از سوی محققان تدوین و در اختیار نسل جوان و جدید کشور قرار بگیرد تا از رهگذر این اقدام نسل جدید ارتباط عمیق‌تری با میراث فرهنگی و ادبی ایران برقرار کنند.

ستایش ویژه «ناصر خسرو» از امام علی(ع)

در ادامه این مراسم احمد تمیم‌داری استاد بازنشسته زبان و ادب فارسی دانشگاه علامه طباطبایی در سخنانی اظهارداشت: در اشعار ناصر خسرو جایگاه علی‏ بن ‏ابی طالب(ع) در مقایسه با سایران، به صورت ویژه‌‏ای تفاوت دارد. علی‌‏بن ‏ابی طالب (ع) و فرزندان ایشان، همواره مورد ستایش و تحسین ناصرخسرو هستند.

وی گفت: ناصرخسرو مخاطبان خود را به دوستی امام علی(ع) و خاندان پیامبر اکرم(ص) توصیه می‌کند، وی در پاسداشت هیچ یک از چهره‌‏های آیین اسلام جز پیامبر اکرم(ص) در حد علی‏ بن ‏ابی طالب(ع)، نمی‌کوشد.

شاعر آزادی و آزادگی

سخنران پایانی این مراسم سرور مولایی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود، او طی سخنانی بیان کرد: خراسانی که ناصرخسرو در اشعار خود مطرح می‌کند نوعی حس خاطره‌انگیز دارد. در طول تاریخ ادبیات خاقانی هم از خراسان در اشعار خود بسیار نام برده است اما آنچه که ناصر خسرو می‌گوید با دیگران متفاوت است.

وی با اشاره به ویژگی‌های دیوان حکیم ناصرخسرو افزود: دیوان ناصرخسرو، دیوان حریت و آزادگی است. از این رو توجه وی به آزادی و آزادگی اهمیت فراوان دارد.

عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی تأکید کرد: ناصر خسرو دشمن جهالت، کوته نگری و نادانی است. همچنین انتقادات اجتماعی او نیز بسیار مستدل است و صرفا به جنبه عقیدتی او باز نمی‌گردد.

منبع: ایرنا