1393/9/26 ۰۸:۲۶
پروژه تاریخ شفاهی در ایران نخستین‌بار به ابتكار حبیب لاجوردی، دانش‌آموخته دكترای اقتصاد دانشگاه آكسفورد كلید خورد كه در سال ١٣٥٩ به پیشنهاد یكی از استادان دانشگاه هاروارد آغاز شد و نتیجه‌اش مجموعه متنوع و ارزشمندی از مصاحبه‌هایی شد كه با ١٣٤ نفر از چهره‌ها و شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی تاریخ معاصر ایران صورت گرفت، در خلال این مصاحبه‌ها خواننده گذشته از آنكه از بخش‌های مهم و ناگفته زوایای عمدتا مغفول تاریخ معاصر روایتی دست اول و مبتنی بر حافظه مصاحبه شونده می‌خواند، با سویه‌های پیدا و پنهان شخصیت مصاحبه‌شونده كه خود در تحقق تاریخ نقشی موثر داشته، آشنا می‌شود.
محسن آزموده: پروژه تاریخ شفاهی در ایران نخستین‌بار به ابتكار حبیب لاجوردی، دانش‌آموخته دكترای اقتصاد دانشگاه آكسفورد كلید خورد كه در سال ١٣٥٩ به پیشنهاد یكی از استادان دانشگاه هاروارد آغاز شد و نتیجه‌اش مجموعه متنوع و ارزشمندی از مصاحبه‌هایی شد كه با ١٣٤ نفر از چهره‌ها و شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی تاریخ معاصر ایران صورت گرفت، در خلال این مصاحبه‌ها خواننده گذشته از آنكه از بخش‌های مهم و ناگفته زوایای عمدتا مغفول تاریخ معاصر روایتی دست اول و مبتنی بر حافظه مصاحبه شونده می‌خواند، با سویه‌های پیدا و پنهان شخصیت مصاحبه‌شونده كه خود در تحقق تاریخ نقشی موثر داشته، آشنا می‌شود. اگرچه در سال‌های پس از آن تدوین تاریخ شفاهی از سوی برخی نهادها و موسسات تاریخی و تحقیقاتی در داخل كشور ادامه یافته اما متولی موثری نداشته است، گو اینكه انجام پروژه‌یی چنین عظیم نیازمند آن است كه موسسه‌یی علمی با استفاده از كارشناسان و محققان تاریخی و در اختیار داشتن امكانات كافی با رهیافتی آكادمیك و به دور از غرض‌ورزی انجام آن را به عهده بگیرد. خوشبختانه در سال‌های اخیر سازمان اسناد و كتابخانه ملی ایران كه یكی از كارویژه‌های اصلی‌اش تدوین و نگهداری حافظه ملی ایرانیان است، تهیه تاریخ شفاهی ایران را به عهده گرفته است. روز سه شنبه ٢٥ آذرماه در سالن همایش‌های كتابخانه ملی با حضور رییس كتابخانه ملی و مشاور رییس‌جمهور و شماری از محققان و نویسندگان از جمله دست اندركاران این پروژه از نخستین محصولات این پروژه بزرگ كه تاریخ شفاهی ایران در عصر پهلوی دوم اختصاص داشت، رونمایی شد. در ادامه گزارشی از بعضی سخنرانی‌های صورت گرفته در این نشست از نظر می‌گذرد و در بخش‌هایی دیگر ضمن معرفی تهیه‌كنندگان این مجموعه، بخش‌هایی از این كتاب‌ها نیز معرفی می‌شود:
سیدرضا صالحی امیری: با جعل تاریخ توسط عناصر ورشكسته و زخم خورده مواجه هستیم
مراسم رونمایی با سخنرانی دكتر سید رضا صالحی امیری آغاز شد. وی بحث خود را با اشاره به شیوه‌های تاریخ نگاری و سپس شرح و توضیحی درباره تاریخ شفاهی آغاز كرد و گفت: در حوزه تاریخ نگاری به طور معمول از سه شیوه استفاده می‌شود: شیوه اسنادی، روش قضاوت تحلیلی و تاریخ شفاهی. در شیوه اسنادی مبنای نگارش و تدوین مباحث تاریخی مبتنی بر اسناد و مدارك به جای مانده از آن دوره تاریخی است و معمولا به علت عدم دسترسی به افراد به نوشته‌ها و مكتوبات مراجعه می‌شود. در روش قضاوت تحلیلی منابع بسیاری وجود دارد كه عمدتا تحلیل تاریخی یا تاریخ تحلیلی است كه مزایا و معایب خود را دارد. تاریخ شفاهی یكی دیگر از روش‌های ثبت تاریخ است. از جهاتی این روش یكی از مستند‌ترین شیوه‌های توصیف وقایع تاریخی است در صورتی كه به محاسن و معایب دوره تاریخی كه شرح داده می‌شود منصفانه و بی‌طرفانه پرداخته شود. دكتر صالحی سپس به ناآشنایی نسل جوان با تاریخ معاصر ایران به ویژه دوران پهلوی دوم اشاره كرد و گفت: متاسفانه نسل جدید ما كمتر به تاریخ پهلوی اشراف و آگاهی دارند. در دنیای امروز ما با جعل تاریخ توسط عناصر ورشكسته و زخم‌خورده مواجه هستیم، افراد و رسانه‌هایی كه قصد تطهیر تاریخ پهلوی را دارند. با بررسی و مطالعه عملكرد رژیم پهلوی می‌توان به چند رویكرد عمده حكومت پهلوی در حوزه فرهنگ اشاره كرد كه از آن جمله غربی‌سازی و مدرن‌سازی فرهنگی است كه به شكل محسوسی خصوصا در سال‌های پایانی حكومت پهلوی مشهود بود. پهلوی دوم بسیار تلاش می‌كرد تا با احیای فرهنگ باستان گرایی و زدودن فرهنگ دینی از تمام ابعاد جامعه ایرانی این گونه القا كند كه جامعه در پرتو و چتر سلطنت می‌تواند بقا و قوام داشته باشد. استحاله فرهنگی و تلاش برای از بین بردن شعائر مذهبی و دینی و دوری از آداب و رسوم ملی به وضوح در سیاست‌ها و عملكرد حكومت پهلوی دیده می‌شود. رییس كتابخانه ملی در ادامه به اهمیت ارایه تصویری واقع‌گرایانه از گذشته تاكید كرد و گفت: كاری كه در این پروژه انجام شد این بود كه ما پهلوی را از زبان چهره‌های مطرح و تاثیرگذار حكومت بازنمایی و بیان كردیم. ارزش و اهمیت این كار زمانی مشخص می‌شود كه این پروژه عظیم فرهنگی پژوهشی بدون دخل و تصرف مصاحبه‌كنندگان انجام شده است. این كار علاوه بر تاریخ شفاهی به پشتوانه ١٠٠ هزار برگ سند، اثری در خور توجه است. صالحی امیری در پایان ضمن اشاره به پروژه تاریخ شفاهی كتابخانه ملی به اقداماتی كه پس از این باید صورت پذیرد اشاره كرد و گفتن نقد و تحلیل این پروژه بزرگ توسط اهل فن و تربیت كادر كارشناس برای ادامه مسیر این پروژه ملی و ماندگار ضروری به نظر می‌رسد. جوانان ما باید بدانند ما از چه فضایی عبور كردیم و در چه فضایی هستیم و قدر شرایطی كه داریم را بدانند.
حسام‌الدین آشنا: تاریخ شفاهی را به فردا وانگذاریم
حسام‌الدین آشنا، مشاور رییس‌جمهور دیگر سخنران این نشست بود كه بحث خود رابا اشاره به اهمیت تاریخ آغاز كرد و گفت: امام علی(ع) می‌گوید دانش به معنای محافظت و نگهداری و جمع تجربه‌هاست. بنابراین به این معنا، تاریخ، علم است و علمی بسیار سودمند و تاریخ‌نگاران، بزرگ‌ترین خادمان جامعه بشریت هستند. چون به ما اجازه می‌دهند با گذشتگان زندگی كنیم بدون آنكه با آنها بوده باشیم. مشكل در تاریخ‌خوانان است و مشكل این است كه ما علاقه به خواندن تاریخ نداریم، لذا مجبوریم از صفر یا زیر صفر شروع كنیم. همین جلسه هم میزان علاقه‌مندی اجتماعی ما را به تاریخ نشان می‌دهد. وی در ادامه به انواع تاریخ پژوهی اشاره كرد و گفت: در انواع تاریخ‌پژوهی، یك گونه به نام مورد‌پژوهی وجود دارد كه به معنی خُردنگری است. در مورد پژوهشی گاهی موضوع‌محور عمل می‌شود و گاهی فردمحور. در كار با محوریت فرد، گاه خود فرد، زندگینامه‌اش را می‌نگارد و گاه دیگران برای او زندگینامه می‌نویسند. این هر دو، تجربه شده‌اند. معمای هویدا هم نمونه‌یی از فردپژوهی توسط دیگران است. البته خودنوشت‌های زیادی هم منتشر شده و هر دو روش نامبرده، ضعف‌های جدی دارند. برای عبور از این ضعف‌ها بود كه تاریخ شفاهی اختراع شد كه در آن دیگری حضور دارد اما حضوری فعال و منتقدانه. آشنا سپس به بحث از تاریخ شفاهی پرداخت و گفت: بین تاریخ شفاهی، مصاحبه مورد نیاز، بازجویی و بازپرسی، نسبت نزدیكی وجود دارد. تنها تفاوت‌شان در این است كه در بازپرسی و بازجویی، مصاحبه‌شونده ناچار است جواب بدهد اما در تاریخ شفاهی، مصاحبه‌شونده با اختیار خودش مصاحبه می‌شود. بازجو می‌تواند اهانت كند اما در تاریخ شفاهی، مصاحبه‌كننده صرفا تكریم و احترام می‌كند و احیانا سوالات دقیقند كه می‌توانند راهگشا باشند. چند سال پیش، در خارج از كشور سوار اتوبوس بودم كه جوانی را دیدم كتابی با نام «مصاحبه تحقیقاتی» در دست دارد. وقتی از او پرسیدم دانشجوی چه رشته‌یی است، گفت در دانشكده پلیس، تحصیل می‌كند. اهمیت روش مصاحبه در تاریخ شفاهی كاملا تابع كیفیت مصاحبه‌كننده است و ایجاد شرایط مساعد برای مصاحبه. كاری كه در این پروژه انجام شده با پنهان‌كاری همراه نبوده است و در آن شفافیت مواضع وجود دارد. كسانی كه مصاحبه شدند می‌دانستند كه مصاحبه‌كننده‌ها از ایران می‌آیند. اما مصاحبه‌شونده‌ها را به اقناع رساندند كه حفظ امانت خواهد شد. در طول مصاحبه‌ها این امكان وجود داشت كه همواره احترام مصاحبه‌شونده حفظ بشود و این عاملی بود كه مصاحبه‌ها با آرامش انجام شود. آشنا در پاسخ به این پرسش كه چرا ما به تاریخ شفاهی نیاز داریم؟ گفت: ما نیازمند مدیریت انتقادی دانش هستیم. در سازمان‌های ما چندی است كه اهمیت مدیریت دانش درك شده اما مدیریت انتقادی دانش هنوز در جامعه و سازمان‌های ما شناخته‌‌شده نیست. تاریخ شفاهی این امكان را فراهم می‌كند كه
به صورت فعال سوال كنیم و ابهامات را رفع كنیم و از فرد بخواهیم از خودش یا دیگران دفاع كند و در موضوعات خاص انتقاد كند. «حسن السوال، نصف الجواب». طراحی سوال‌های خوب، جواب‌های مناسب را در پی خواهد داشت. اینجاست كه مصاحبه‌كنندگان در هر رشته، اهمیت مصاحبه را بالا می‌برند. امروز وقتی كیفیت این اثر با دیگر آثار مشابه مقایسه می‌شود، متوجه می‌شویم كه كیفیت سوالات و سوال‌كننده چقدر تعیین‌كننده است. بخش پایانی سخنان آشنا به مدیر این پروژه حسین دهباشی، فارغ‌التحصیل رشته تاریخ شفاهی دانشگاه كلمبیا اختصاص داشت. وی با اشاره به سابقه آشنایی خود با دهباشی به ویژگی كار او در مقایسه با آثاری مشابه گفت: بحمدالله در كشورمان برای چنین پروژه‌هایی مدعی زیاد است و وقتی كار منتشر می‌شود همه یادشان می‌افتد كه اگر این اختیارات در اختیارشان بود، بهتر كار می‌كردند. اما دهباشی بودن، یعنی به‌شدت كتابخوان بودن و علاقه افراطی به خواندن، یعنی جسور بودن. جسور بودن، چیزی میان شجاعت و حماقت است. بستگی به این دارد كه از چه زاویه‌یی به آن نگاه كنید. گذاشتن عمر برای تاریخ شفاهی برای بعضی تفریح است، برای برخی درآمد است و برای برخی هم كه اندك هستند، هزینه است و دهباشی كسی است كه برای به سامان رسیدن این پروژه هزینه كرده است. این هزینه از چند بعد صرف شده است. بعد اول، هزینه مالی است. این پروژه در اساس، حاصل توافقنامه شبكه چهار سیما و كتابخانه ملی اما روی كاغذ بود.
به نظرتان كدام‌یك برای پیشبرد پروژه پیشقدم شدند؟ پاسخ: هیچ كدام. به نظرتان كدام‌یك ابراز علاقه كرد؟ هیچ كدام. بنابراین یك عامل سوم می‌خواست كه كار انجام شود و می‌دانست كه باید زمان بگذارد و جز با این روش، كار پیش نمی‌رود. بنابراین از خودش هزینه كرد تا این دو را كنار یكدیگر قرار بدهد، باقی هم وسیله بودند. مجری این پروژه در این راه دفتر كارش را از دست داد. آشنا با اشاره به خانواده دهباشی كه در جلسه حضور داشتند، گفت: پدر دهباشی تمام هزینه‌های آینده فرزندش را صرف این پروژه كرد. اما دهباشی فقط هزینه مالی نكرد. بعد دوم، هزینه سنگین، بسیار سنگین‌تر از آنی است كه تصور می‌شود. چون دهباشی این بعد را در زندان فدرال ایالات متحده امریكا پرداخت. او دو ماه را در زندان انفرادی و بند عمومی به همراه جنایتكاران امریكایی گذراند؛ به جرم ناكرده و به اتهامی ناروا. نتیجه این هزینه،از دست رفتن خیلی چیزهاست. كار خوب آسان به دست نمی‌آید و از پشت میز نشستن و كتاب خواندن، بدون هزینه سنگین، اثر ماندگار متولد نمی‌شود. سومین هزینه‌یی كه دهباشی كرد، پذیرش اتهام در داخل كشور بود. آن اتهام در خارج بود و این اتهام در داخل. عمده جمعیت ما وقتی صحبت از تاریخ پهلوی می‌شود، نگاه‌مان جز فساد، خیانت، عیاشی و همان چیزهایی نیست كه در ذهنیت متعارف‌مان داریم. و انتظار داریم كه نیمه‌های پنهان این تاریخ را ببینیم. دهباشی وقتی وارد این حوزه شد، به كشفیاتی رسید كه برای ما بسیار تلخ و پذیرفتنش بسیار سخت است. دهباشی در این حوزه كاشف شوكران است. حسین دهباشی كاشف این نكته است كه مسائل كشور ما و كشورداری، واحد و مستمر است. تفاوت حكومت‌ها پاسخ‌هایی است كه به این چالش‌ها در حوزه سیاستگذاری می‌دهند. جاهلان همیشه در یك موضوع پاسخ غلط می‌دهند. كسانی كه حاضر نیستند برای تصمیم در سطح ملی، احساس مسوولیت كنند، كشور را به باد می‌دهند و ربطی هم به ادعای‌شان ندارد؛ كسانی كه مفهوم نمایندگی یك ملت را نمی‌فهمند و نمی‌فهمند كه این پول تك‌تك مردم است كه در موردش تصمیم می‌گیرند، فرقی ندارد ادعای عدالت كنند یا ادعای تمدن بزرگ. این كشف اول دهباشی است. اما كشف دوم این است كه ساختار بروكراسی كار خودش را می‌كند و عوامل دولتی برای تغییر ساختار بروكراسی، توانایی اندكی دارند. این ساختار دولت است كه بسیاری از روش‌ها و منش‌ها را به دولت‌مردان دیكته می‌كند. به این معنا، حتی اگر در كشوری انقلاب كرده باشید، اگر ساختارهای اداری متحول نشده باشند، مسیر كشور تغییر نخواهد كرد. این نكته را نمی‌توان فهمید مگر در یك مطالعه طولی و عرضی زمانی. آخرین كشف دهباشی این بود كه دسترسی به حقیقت در تاریخ، بسیار دشوارتر از این است كه پنداشته می‌شود. وی سپس به مصاحبه دهباشی با سید حسین نصر اشاره كرد و گفت: شما در این اثر یعنی این تاریخ شفاهی با ادعاهای بی‌سند روبه‌رو نیستید. كه اگر بودید، شما بودید و سید حسین نصر و مصاحبه‌كننده و در نتیجه، شما هم یك ادعا به ادعاهای دیگر اضافه می‌كردید. اما وقتی مصاحبه‌كننده پخته است و با علم وارد كار می‌شود، ارتباط برقرار می‌كند و مسائل را به درستی مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. پروژه تاریخ شفاهی و تصویری ایران، پروژه‌یی است ملی. عدم درك ملی از این پروژه باعث شد انتشارش تا امروز طول بكشد. همت رییس كتابخانه ملی حاصل یك درك ملی از این مساله است. این اثر حداقل سه بار در آستانه انتشار قرار گرفت و هر بار به دلیل عدم درك ملی متوقف شد. مشاور رییس‌جمهور بحث خود را با مقایسه‌یی میان پروژه تاریخ شفاهی كتابخانه ملی و مستندهای شبكه‌های بیگانه به پایان برد و گفت: یك نگرانی دارم. این پروژه برای صدا و سیما انجام شده است؛ با این نیت كه از یك برنامه و اثر فردمحور، تبدیل به یك اثر موضوع‌محور شود. سعی هم شده تا از تقاطع مصاحبه‌كنندگان و مدارك مستند، جوانان‌مان با تاریخ حكمرانی در این كشور آشنا شوند. از صدا و سیما خاضعانه تقاضا می‌كنم اجازه ندهند این پروژه دستاویزی برای جنگ‌های كوچك بشود. شبه‌مستند‌های من و تو وBBC، در مقابل عظمت این پروژه، بسیار بسیار كوچك هستند و امیدوارم مسوولان صداوسیما فكر نكنند كه این پروژه، پاسخی به آن شبه‌مستندهاست. سطح كار را بالا بیاوریم و به مسائل ملی نگاه كنیم. امیدوارم این نگاه در دوران مدیریت جدید صدا و سیما وجود داشته باشد. به مسوولان كشور هم می‌گویم كه تاریخ شفاهی را به فردا وانگذاریم و بلافاصله بعد از اتمام دوران مسوولیت‌مان، برای مصاحبه كردن اعلام آمادگی كنیم. من شاهد بوده‌ام كه در تولیدات تاریخ شفاهی، مصاحبه‌كننده دوربین را رها كرده و رفته و مصاحبه‌شونده با دوربین گفت‌وگو كرده است. این تاریخ شفاهی نیست. بنابراین از همه مسوولان و مدیران جمهوری اسلامی ایران دعوت می‌كنم این كار را بكنند تا این ظرفیت برای ثبت تجارب در كشورمان ایجاد شود.
حسین چیت‌فروش: آذربرزین نه‌تنها یك چهره نظامی كه فردی آشنا به مدیریت بود
امیرسرتیپ حسین چیت‌فروش، رییس مركز مطالعات و تحقیقات راهبردی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و جانشین سازمان موزه دفاع مقدس، آخرین سخنران این نشست بود كه بحث خود را با اشاره به اهمیت كتاب مصاحبه با سپهبدخلبان شاپور آذربرزین، جانشین فرمانده نیروی هوایی ارتش در زمان پهلوی دوم آغاز كرد و در ادامه گفت: ما از امریكا در رژیم گذشته تجهیزات پیشرفته‌یی دریافت كردیم كه البته خیلی هزینه بر بود و سوالاتی را برای اذهان كنجكاو مطرح می‌كرد، از جمله اینكه آیا لازم بود ٧٠ فروند اف ١٤ خریداری كنیم یا اینكه بهتر بود به جای آن ٢٠٠ فروند اف ١٥ می‌خریدیم كه از نظر ارزش مالی برابر ٧٠ فروند اف ١٤ بود كه در این كتاب به این دست استفهامات پاسخ داده شده است. آذربرزین برای ما نه‌تنها یك چهره نظامی كه یك فرد آشنا به امور برنامه‌ریزی و آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها بود و به بسیاری از امور فنی تسلط داشت. حتی یك‌بار به توصیه وی صندلی‌های هواپیماهای اف ٤ فانتوم و اف ٥ را امریكا عوض كرد چون دارای اشكالاتی بود.
پژوهشگران ایرانی تاریخ شفاهی
١- حجت‌الاسلام عبدالمجید معادیخواه متولد ١٣٢٦ قم در نوجوانی و جوانی علوم حوزی را در قم آموخت. او در سال های پیش از انقلاب در میان علما و روحانیون مخالف رژیم پهلوی به مبارزه می‌پرداخت. پس از انقلاب اسلامی مسوولیت‌های مختلفی چون نمایندگی امام خمینی در كردستان، قاضی محاكمه گروه فرقان، نماینده مجلس شورای اسلامی و مسوولیت نهضت سواد آموزی را به عهده گرفت. معادیخواه همچنین نخستین وزیر ارشاد جمهوری اسلامی را به عهده داشت. و در سال ١٣٦٣ از این سمت استعفا داد و مسوولیت بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی و مدیر مسوولی نشریه یاد را به عهده گرفت.
٢- دكتر مرتضی نورائی؛ عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان با رتبه استادی (پروفسوری)، چهره علمی و دانشگاهی فعال و جریان‌ساز در موضوعات نو به خصوص تاریخ شفاهی در عرصه دانشگاه، عضو موسس و فعال انجمن تاریخ شفاهی ایران، رییس، دبیر و عضویت در هیات‌های علمی نشست‌ها و كارگاه‌های علمی- تخصصی تاریخ شفاهی، سخنرانی و تدریس در كارگاه‌های مختلف تاریخ شفاهی و عضویت در هیات‌های علمی نشست‌ها و كارگاه‌های تاریخ شفاهی در داخل و خارج از كشور، مشاوره و راهنمایی ده‌ها پایان‌نامه و رساله در زمینه‌های مختلف تاریخی و تاریخ‌نگاری و تاریخ شفاهی.
٣- آقای علیرضا كمری؛ مدیر واحد پژوهش مركز مطالعات و تحقیقات و ادب پایداری حوزه هنری، تالیف چندین كتاب در حوزه نظری خاطرات و تاریخ‌نگاری و نشانه‌شناسی، تالیف ده‌ها مقاله علمی و پژوهشی پیرامون ادبیات مقاومت، خاطره و تاریخ شفاهی و...، دبیر چهارمین و نهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران، عضو موسس و فعال انجمن تاریخ شفاهی ایران، سخنرانی و تدریس در كارگاه‌های مختلف تاریخ شفاهی و عضویت در هیات‌های علمی نشست‌ها و كارگاه‌های تاریخ شفاهی، مشاوره و راهنمایی ده‌ها پایان‌نامه و رساله در زمینه ادبیات مقاومت و تاریخ شفاهی.
٤- آقای حسین دهباشی؛ فارغ‌التحصیل رشته تاریخ شفاهی از دانشگاه كلمبیا، مدرس روش تحقیق در تاریخ شفاهی، پژوهشگر و كارگردان گروه روایت فتح، ساخت ٥٦ عنوان مستند در زمینه تاریخ شفاهی دفاع مقدس و انقلاب اسلامی، مدیر تاریخ شفاهی و تصویری ایران معاصر، انجام صدها ساعت مصاحبه در موضوع انقلاب اسلامی، مدیریت بیش از ٨٠٠ ساعت گفت‌وگو با رجال سیاسی و نظامی عصر پهلوی دوم، مولف چهار عنوان كتاب در حوزه تاریخ شفاهی، برگزاری ١٨ كارگاه تخصصی آموزشی و پژوهشی تاریخ در داخل و خارج از كشور.
٥- حجت‌الاسلام سعید فخرزاده؛ مسوول واحد تاریخ شفاهی حوزه هنری، حضور و عضو موسس «ثبت و خاطرات جنگ» در تبلیغات جنگ سپاه، انجام هزاران ساعت مصاحبه پیرامون انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، تاسیس و راه‌اندازی واحد خاطرات و تاریخ شفاهی حوزه هنری، مسوول و موسس تاریخ شفاهی هیات معارف جنگ شهید صیاد شیرازی، مسوول تاریخ شفاهی موسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی، كارشناس آثار تولیدی تاریخ شفاهی در حوزه هنری، نقش موثر در راه‌اندازی تاریخ شفاهی دفاتر استانی حوزه هنری، تدوین چند جلد كتاب خاطرات در حوزه انقلاب اسلامی، عضو موسس و فعال انجمن تاریخ شفاهی ایران.
٦- آقای محسن كاظمی، عضو موسس و فعال و دبیر انجمن تاریخ شفاهی ایران، پژوهشگر و نویسنده چندین جلد كتاب در موضوع تاریخ شفاهی و خاطرات اشخاص، مدرس كارگاه‌های تاریخ شفاهی، تالیف مقالاتی تخصصی در زمینه تاریخ شفاهی، دبیر اجرایی چهارمین نشست تاریخ شفاهی، انجام صدها ساعت مصاحبه در موضوع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس. وقایع‌نگار هیات معارف جنگ شهید صیاد‌شیرازی، بنیانگذار سایت «تاریخ شفاهی ایران» و «هفته‌نامه الكترونیكی تاریخ شفاهی».
روزنامه اعتماد
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید