بَرَکۀ همدانی، استاد امّی عین القضاة / نصرالله پورجوادی

1399/9/24 ۱۵:۱۷

یکی از اشتباهاتی که امروزه ما از روی غفلت و عادت مرتکب می شویم ملازمه ای است که میان عالم بودن و باسواد بودن قایل می شویم. می پنداریم که شرط عالم بودن و حتی متفکر بودن داشتن سواد و تجربۀ کافی در استفاده از مطالب مکتوب است. این عادت که امروزه تقریباً عالم گیر شده است، در تاریخ تمدن بشر بی سابقه بوده است.

نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت

به غمزه مسأله آموز صد مدرّس شد

الف. مقدمه: جایگاه سواد و منزلت اشخاص امّی

یکی از اشتباهاتی که امروزه ما از روی غفلت و عادت مرتکب می شویم ملازمه ای است که میان عالم بودن و باسواد بودن قایل می شویم. می پنداریم که شرط عالم بودن و حتی متفکر بودن داشتن سواد و تجربۀ کافی در استفاده از مطالب مکتوب است. این عادت که امروزه تقریباً عالم گیر شده است، در تاریخ تمدن بشر بی سابقه بوده است. در هیچ دوره ای از ادوار تاریخ چنین ملازمه ای نه در اذهان و نه در جوّ فرهنگی به شدت و قاطعیتی که امروزه رایج است سابقه نداشته است، و در هیچ عصری مانند عصر حاضر بی سوادان را بی بهره از فرهنگ و عاری از علم و معرفت نمی انگاشتند. در تمدن جدید، بخصوص در عصر حاضر که اطلاعات جای معرفت حقیقی را گرفته است، سواد داشتن شرط لازم بافرهنگ و عالم شدن به شمار می آید، در حالیکه در تمدن های قدیم، از جمله در مشرق زمین، بخصوص تمدن اسلامی، سواد داشتن نه تنها چنین اعتباری را نداشته است، بلکه در مواردی غیر لازم و حتی زائد به شمار آمده است.

معارف، سال 1365 ، شماره 9

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی