اخبارعکاسی در عهد ناصری

1393/9/10 ۱۱:۴۱

تاریخ عکاسی ایران قدمتی تقریباً هم‌طراز با تاریخ عکاسی جهان دارد و در سال های پایانی سلطنت محمدشاه قاجار وارد ایران شد. اخبار و یادداشت‌های مربوط به عکاسی در روزنامه‌ها و نشریات دوران قاجار، به‌ویژه دوران ناصری، از‌جمله مواردی است که می‌توان در آن‌ها اخبار، گزارش‌ها و شرح نخستین فرآیند‌ها و رویدادهای مربوط به عکاسی در ایران و جهان را دنبال کرد و نکاتی بسیار تازه، جالب توجه و روشنگر از میان آن‌ها بیرون کشید. پژوهش حاضر، با درک لزوم انجام چنین کار بنیادینی در عرصهٔ پژوهش‌های تاریخی مربوط به عکاسی ایران، با عنوان «اخبار عکاسی در عهد ناصری» است.

تاریخ عکاسی ایران قدمتی تقریباً هم‌طراز با تاریخ عکاسی جهان دارد و در سال های پایانی سلطنت محمدشاه قاجار وارد ایران شد.

اخبار و یادداشت‌های مربوط به عکاسی در روزنامه‌ها و نشریات دوران قاجار، به‌ویژه دوران ناصری، از‌جمله مواردی است که می‌توان در آن‌ها اخبار، گزارش‌ها و شرح نخستین فرآیند‌ها و رویدادهای مربوط به عکاسی در ایران و جهان را دنبال کرد و نکاتی بسیار تازه، جالب توجه و روشنگر از میان آن‌ها بیرون کشید. پژوهش حاضر، با درک لزوم انجام چنین کار بنیادینی در عرصهٔ پژوهش‌های تاریخی مربوط به عکاسی ایران، با عنوان «اخبار عکاسی در عهد ناصری» است.

نویسنده تلاش کرده با گردآوری و مطالعه اخبار مربوط به عکاسی از بطن روزنامه‌های دورهٔ ناصری سیر تحولات عکاسی ایران را رصد کند. مقدمه‌ی این کتاب توسط محمدرضا طهماسب‌پور و دکتر محمد ستاری نگاشته شده است.

کتاب «اخبارعکاسی در عهد ناصری» حاصل تورق بیش از هشت هزار صفحه از این روزنامه‌ها، در قطع‌های مختلف است که با خطوط متفاوتی از جمله نستعلیق، نسخ و ثلث کتابت شده‌اند. از آن جا که در برخی از این روزنامه‌ها مانند روزنامهٔ ورقهٔ ماه [...] مدرسهٔ مبارکهٔ دارالفنون دارالسلطنهٔ تبریز، کوچک‌ترین خبری در مورد عکاسی یافت نمی‌شود، این جست‌و‌جو در ‌‌نهایت بر بررسی چهارده عنوان از روزنامه‌های مطرح و مهم آن دوره طی سال‌های ۱۲۶۷ تا ۱۳۱۳ هجری قمری متمرکز شده، که اسامی آن‌ها به شرح زیر است:

_ روزنامهٔ وقایع اتفاقیه

_ روزنامهٔ علمی

_ روزنامهٔ دولت علّیهٔ ایران

_ روزنامهٔ مریخ

_ روزنامهٔ دولتی

_ روزنامهٔ اطّلاع

_ روزنامهٔ ملّتی (ملّت سنیهٔ ایران)

_ روزنامهٔ دانش

_ روزنامهٔ اردوی همایون

_ روزنامهٔ شرف

_ روزنامهٔ ایران

_ اردوی همایون

_ روزنامهٔ مرآت السفر و مشکوه الحضر

_ روزنامهٔ ناصری

خبرهای گردآوری شده از این چهارده عنوان روزنامه، به ترتیب تاریخ انتشار هر یک از آن‌ها درج شده و مواردی که در این روزنامه‌ها مورد بررسی قرار گرفته، در شاخه‌های زیر دسته‌بندی شده است:

_ آموزش عکاسی و تربیت عکاسان در دارالفنون و عکاسخانهٔ مبارکه

_ شرح فعالیت‌ها و مأموریت‌های عکاسان خارجی مقیم ایران

_ ابداع القاب گوناگون مثل لقب عکاسباشی

_ حمایت از چاپ و نشر کتب گوناگون در مورد عکاسی توسط ناصرالدین‌شاه

_ ترجمهٔ اخبار عکاسی (ابداع روش‌ها و فنون گوناگون عکاسی) در روزنامه‌های خارج از کشور

_ تأسیس عکاسخانه‌ها و راه یافتن عکاسی به اجتماع

_ ساخت مواد شیمایی عکاسی در ایران

_ عکاسی در سفر‌ها و اردوکشی‌ها و اهداء آلبوم عکس به ناصرالدین‌شاه، عکاسی مستند و تهیهٔ گزارش تصویری

«اخبار عکاسی در عهد ناصری» با پژوهش و نگارش نازنین زنگی آبادی در 168 صفحه در سال 1393 از سوی انتشارات پیکره منتشر شده است.

شماره ثبت این کتاب در کتابخانه شماره یک مجلس شورای اسلامی 527992 می‌باشد.

کتابخانه مجلس شورای اسلامی