مرگ علیرضا عضد المُلك نایب السلطنه، سیاستمدار و بزرگِ خاندان قاجار (1289 ش)

1393/6/15 ۰۸:۰۱

علیرضا عضدالمُلك، برادرزاده مهد علیا مادر ناصرالدین شاه قاجار، در حدود سال 1200 ش در تهران به دنیا آمد. وی پس از فراگیری تحصیلات مقدماتی وارد دربار محمدشاه قاجار گردید و پس از چند سال در زمان ناصرالدین شاه كه پسر عمه‏ اش بود، به وزارت عدلیه منصوب شد. وی در وقایع تحریم تنباكو رابط بین شاه و عده ‏ای از علما بود و تدریجاً جزو امنای دولت و رجال درجه اول محسوب می‏شد تا این كه ایلخانی (بزرگ خاندان) قاجار گردید. عضدالملك، سالیانی در زمان سلطنت مظفرالدین شاه و محمد علی شاه، گوشه عزلت گزیده بود و غالباً در منازعات مملكتی به عنوان ریش سفید مداخله می‏كرد. او پس از خلع محمدعلی شاه، چون احمدمیرزا سن قانونی نداشت، از طرف فاتحان تهران به عنوان نیابت سلطنت انتخاب شد و تا پایان عمر به مدت چهارده ماه در این مقام بود. او با تندروی‏های مشروطه‏ خواهان كه در روزهای نخستینِ فتح تهران انجام می‏گرفت موافقت نداشت و اعدام شیخ فضل الله نوری را به شدت مورد انتقاد قرار داد.

علیرضا عضدالمُلك، برادرزاده مهد علیا مادر ناصرالدین شاه قاجار، در حدود سال 1200 ش در تهران به دنیا آمد. وی پس از فراگیری تحصیلات مقدماتی وارد دربار محمدشاه قاجار گردید و پس از چند سال در زمان ناصرالدین شاه كه پسر عمه‏ اش بود، به وزارت عدلیه منصوب شد. وی در وقایع تحریم تنباكو رابط بین شاه و عده ‏ای از علما بود و تدریجاً جزو امنای دولت و رجال درجه اول محسوب می‏شد تا این كه ایلخانی (بزرگ خاندان) قاجار گردید. عضدالملك، سالیانی در زمان سلطنت مظفرالدین شاه و محمد علی شاه، گوشه عزلت گزیده بود و غالباً در منازعات مملكتی به عنوان ریش سفید مداخله می‏كرد. او پس از خلع محمدعلی شاه، چون احمدمیرزا سن قانونی نداشت، از طرف فاتحان تهران به عنوان نیابت سلطنت انتخاب شد و تا پایان عمر به مدت چهارده ماه در این مقام بود. او با تندروی‏های مشروطه‏ خواهان كه در روزهای نخستینِ فتح تهران انجام می‏گرفت موافقت نداشت و اعدام شیخ فضل الله نوری را به شدت مورد انتقاد قرار داد. از این رو سپهدار اعظم، صدراعظم مشروطه را معزول نمود و مستوفی الممالك را به آن سمت منصوب كرد. هر چند وی را مردی زاهد و پاك طینت گفته‏ اند ولی علی رغم اندوختن ثروت فوق العاده، در نهایت خسّت و امساك زندگی می‏كرد و اهل بخشش نبود. علیرضا عضدالملك سرانجام در نیمه شهریور 1289 ش برابر 17 رمضان 1328 ق در حدود نود سالگی درگذشت و در مقبره ناصرالدین شاه در حرم عبدالعظیم مدفون شد.