درگذشت دكتر محمود حسابی (1371 ش)

1393/6/12 ۰۷:۳۸

دكتر محمود حسابی در سال 1281 شمسی از پدر و مادر تفرشی، در تهران دیده به جهان گشود. پدرش از سادات و سفیر كبیر ایران در بغداد و سپس شامات بود كه به همراه خانواده ‏اش به بیروت نقل مكان كرد ولی پس از مدتی بدون خانواده‏اش به ایران بازگشت و از آن پس، استاد با فقر و تنگدستی، تحصیلات خود را ادامه داد. او از ابتدا تا پایان تحصیلات عالی، همواره حایز رتبه نخست در میان همدرسان بود. دكتر حسابی همزمان با فراگیری دروس در مدرسه، فراگیری و خواندن گنجینه‏ های معارف اسلامی و ایرانی پرداخت.

دكتر محمود حسابی در سال 1281 شمسی از پدر و مادر تفرشی، در تهران دیده به جهان گشود. پدرش از سادات و سفیر كبیر ایران در بغداد و سپس شامات بود كه به همراه خانواده ‏اش به بیروت نقل مكان كرد ولی پس از مدتی بدون خانواده‏اش به ایران بازگشت و از آن پس، استاد با فقر و تنگدستی، تحصیلات خود را ادامه داد. او از ابتدا تا پایان تحصیلات عالی، همواره حایز رتبه نخست در میان همدرسان بود. دكتر حسابی همزمان با فراگیری دروس در مدرسه، فراگیری و خواندن گنجینه‏ های معارف اسلامی و ایرانی پرداخت. وی اندیشمندی بود كه تنها به یك رشته از علوم و فنون بسنده نكرد و از سن 17 سالگی موفق به اخذ مدارج عالی تحصیل گردید. از جمله این مدارك علمی می‏توان به كارشناسی ادبیات، علوم، مهندسی راه و ساختمان، معدن، برق، زیست‏شناسی و دكترای فیزیك اشاره كرد. او به زبان‏های رایج دنیا مانند عربی، انگلیسی، آلمانی و فرانسه، آشنایی كامل داشته و با زبان‏های سانسكریت، لاتین، یونانی، پهلوی، اَوِستا، تركی و ایتالیایی و روسی نیز آشنا بود. دكتر حسابی تنها شاگرد ایرانی آلبرت انیشتین بود و علاوه بر استاد با دانشمندان معروف دنیا مانند: برتراند راسل و آندره ژید ارتباط علمی داشت. دكتر حسابی پایه ‏گذار ده‏ها مركز علمی، صنعتی، فرهنگی و خدماتی در كشور بود كه عبارتند از: دانشسرای عالی، اولین ایستگاه هواشناسی، اولین بیمارستان خصوصی ایران، دانشكده فنی و دانشكده علوم دانشگاه تهران، نخستین رصدخانه برای پیگیری اطلاعات ارسالی از ماهواره‏ها، مؤسسه ژئوفیزیك دانشگاه تهران، انجمن موسیقی ایران و فرهنگستان زبان ایرانی و.... . ایشان همچنین مدیر عامل شركت ملی نفت ایران و نیز وزیر فرهنگ در دولت دكتر محمد مصدق بود. معروف‏ترین تئوری علمی دكتر حسابی، نگره بی‏ نهایت بودن ذرات است كه بالاترین نشان كشور فرانسه را برای ایشان به ارمغان آورد. استاد حسابی انسان آزاده‏ای بود و همواره در صحنه تحقیق و تدریس و خدمت حضور داشت و به ترتیب هفت نسل دانشجو و استاد تا سن 90 سالگی پرداخت. نام‏های ایرانی، دیدگانی فیزیك، فیزیك حالت جامد مجموعه معادل‏ های فارسی اصطلاحات فیزیك، فرهنگ حسابی و رساله توانایی زبان فارسی بخشی از تألیفات اوست. در سال 1366 در كنگره شصت سال فیزیك ایران، از خدمات دكتر حسابی به عنوان پدر فیزیك نوین ایران، قدردانی گردید و در سال 1990 به عنوان مرد علمی سال جهان و مرد بین المللی 1991 انتخاب شد. پروفسور محمود حسابی سرانجام در دوازدهم شهریور 1371 ش در نود سالگی و هنگام معالجه بیماری قلب در بیمارستان دانشگاه ژنو بدرود حیات گفت. پیكر وی با حضور بسیاری از شاگردان و دانش‏دوستان بر حَسَب وصیتش در تفرش به خاك سپرده شد.