1393/5/26 ۱۱:۵۲
مهدی فضلعی هنرمند شاخص در هنرپتینه است و طراحی واجرای تزیینات وپتینه کاری‌های داخلی در برج هرمی سروستان و بازسازی و مرمت بخشی از موزه بانک تجارت در فهرست آثار اوست. او اکنون بیش از هرچیز به ارایه اثار هنری در سبک باروک شهرت دارد و در مرمت اشیای عتیقه و آنتیک نیز صاحب تجربه است.
میترا اسدنیا: مهدی فضلعی هنرمند شاخص در هنرپتینه است و طراحی واجرای تزیینات وپتینه کاری‌های داخلی در برج هرمی سروستان و بازسازی و مرمت بخشی از موزه بانک تجارت در فهرست آثار اوست. او اکنون بیش از هرچیز به ارایه اثار هنری در سبک باروک شهرت دارد و در مرمت اشیای عتیقه و آنتیک نیز صاحب تجربه است.
مهدى فضلعلى متولد سال ١٣٥٨ فارغ التحصیل رشته مدیریت صنعتى است. او کار هنری خود را از سال 77 از طریق همکارى با استادان برجسته ى دانشگاه هنرهاى زیبا آغاز کرده و اکنون صاحب آثار شناخته شده‌ای در هنر پتینه ، نقش برجسته، نگارگرى، طراحى و اجراى "بوفت بول "و کارهاى" لاکچرى " یا در اصطلاح عام لاک و الکل است.
طراحی و اجرای (master product) تزئینات و پتینه کاری هاى داخلى سفارت سوئد در سال١٣٨٣ اجرا و طراحی تزئینات و پتینه هاى برج هرمى سروستان (الهیه) در سال 1383 تا 85 همچنین بازسازى و مرمت بخشى از موزه ى بانک تجارت در فهرست یا رزومه کاری او ثبت شده است. همچنین مجرى پتینه‌هاى فرنیچر با مبلمان برند ایران مانند : آلن ام ، پاسارگاد ، شمس و... بوده است.
او خود را درمعرفی آثار هنر پتینه به سبک باروک برای نخستین بار در ایران ونیز درساخت طیف رنگ در ایران پیشگام می‌داند و درکنار همه خلاقیت‌های هنری و فعالیت‌های روزمره حرفه‌ای، هم اکنون مدرس و مجرى شناخت و ترکیب مواد، مدرس و مجرى پتینه و رنگ آمیزى تزئینى و اجراى پتینه‌ى نقاشى و نقش برجسته فلزی و دیگر مواد است و درکار بازسازى و مرمت اشیاى عتیقه و آنتیک نیز صاحب تجربه و جایگاه شناخته شده‌ای است.
***
از ابتدای کارش و نحوه آشنایی‌اش با هنر پتینه سوال کردیم .او معقتد است که گرایش درونى ، آینده‌ى آدمى را رقم مى‌زند :
ـ وقتى به دوران کودکى‌ام مى‌اندیشم، پى به ارتباط تنگاتنگ علایق کودکى و آینده‌ى شغلى ام مى‌برم. من عاشق طبیعت بودم! رابطه‌اى که من با طبیعت داشتم یک ارتباط عادى نبود و من انرژى‌اى را که از طبیعت ساطع مى‌شد جذب مى‌کردم و از طبیعت جان دوباره مى‌گرفتم.گویى اجزاى طبیعت با من حرف مى‌زد و از نظر من تجلى دیگرى داشت. رنگ‌هاى طبیعت به من انرژى مى‌دادند و مرا مجذوب خود مى‌کردند. هرکدام براى من مفهوم خاصى تلقى مى‌شد.از همان زمان پى شناخت رنگها بودم، از آمیختن رنگها و پیدایش رنگ جدید با انرژى مضاعف لذت مى‌بردم.همچنین من برخلاف دوستانم که عاشق مد و مدرنیته بودند ، همیشه به دنبال اشیاى قدیمى و لوازم پدربزرگم بودم.
اوایل با دوستانم درهفته snowboard و کوهنوردى مى کردیم وهمین باعث شد چند وقتى به صورت حرفه‌اى این دو را انجام دهم اما دیگر تمایلى به این کارها نداشتم . وقتى بى میلى‌ام را به ورزش دیدم، به خاطر گرایش به فعالیت‌های اجتماعى که داشتم جذب فعالیت در کارهای تبلیغاتی درحوزه‌های تجاری شدم. تیزرهای تبلیغاتی گراد و ماکسیم نمونه‌هایی ازفعالیت‌های من در این دوران است.اما باوجود این که این شغل از نظرمالی درآمد خوبی برای من دربرداشت اما درنهان می دیدم که با روحیه‌ى من سازگارى ندارد و مرا راضى نمى‌کند.
مى‌دانستم این آینده اى نبود که از بچگى انتظارش را مى‌کشیدم ، تمام این ویژگى‌ها مرا از دیگران متمایز مى‌کرد و کم کم باعث شد به سوى بازى با رنگها و اشیاء عتیقه سوق داده شوم ، که با جستجوى فراوان اطلاعاتى در این زمینه کسب کرده و توانستم با کمکهاى بى دریغ استادان مجرب به صورت تجربی در زمینه ى پتینه ، نقش برجسته ، نگارگرى فعالیتهایم را آغاز کنم.
از نظر شما هنر پتینه دقیقا چیست؟
ـ از دیدگاه شخصی و در تعریف من هنر پتینه هنر جان بخشیدن و زندگی دوباره بخشیدن به یک شی یا اجسام مختلف و مواد مختلف است. این هنر این کار را با اجرا وخلق افکت‌های تازه بر روی اشیا و اجسام است. این هنربرخلاف تصور عامه مردم فقط تغییر رنگ و یا تغییرظاهر شی با استفاده یا تغییر رنگ نیست بلکه نوعی کار خلاقه است که با استفاده از خواص مواد وشناخت نور ورنگ درنهایت سبب تغییر ماهیت شی مورد نظرمی‌شود.
درواقع با استفاده از هنر پتینه هنرمند قادر است یک شخصیت جوان را پیر ویا یک شخصیت پیر را جوان ، یک جنس یا شی کهنه را نو و یک شی نو را کهنه و عتیقه جلوه دهد. این به معنی تغییر کلی کار است که ابعاد گوناگون و تکنیک‌های مختلفی را دربر می‌گیرد و مثل هر هنر و حرفه‌ای مدارج و مراحل ساده تا پیچیده‌ای دارد که بسته به میزان تجربه و مهارت و خلاقیت هنرمند پتینه کارمی‌تواند آثار بدیع و خلاقانه‌ای را دربرابر بینندگان به نمایش بگذارد.
هنرپتنیه از این دیدگاه هنری پیچیده و باتکنیک‌های متنوعی است که بسیاری از هنرهای دیگر نگارگری همانند مینیاتور، مجسمه سازی ، قلم زنی و سفالگری همه به نوعی زیر مجموعه‌ای از هنر پتینه هستند . حتی هنرنقاشی را هم می‌توان نوعی بهره گیری از هنر پتینه دانست. یک نقاش اگر هنر پتینه بلد نباشد قادر به نقاشی نخواهد بود. به عنوان مثال در خلق یک اثر پرتره مسائلی چون کنتراست و محو کاری تکنیک‌هایی الزامی هستند که نقاش با درهم کردن رنگ و استفاده از تاثیر نور و مواد، در یک اثر استفاده می‌کند و هر قدر دراین هنر مهارت داشته باشد قادر به خلق جلوه‌های بصری قدرتمندتری است درغیر این صورت نقاش ماهری نخواهد بود.
درواقع هنرمند نقاش می کوشد با استفاده از هنرپنینه از طبیعت تقلید کند. چون همه هنرها اساسا در طبیعت ریشه دارند وهمه آثارو اشیا دچار فرسودگی طبیعی می‌شوند که درواقع نوعی پتینه کاری طبیعی است. اتفاقی که مثلا در هر شی عتیقه یا آثارهنر و معماری باستان مشاهده می‌کنیم. این پتینه کاری طبیعی در اثبات هویت آثار باستانی و اصالت تاریخی آن نقش مهمی دارند.
لطفا درباره پتینه کاری طبیعی بویژه در آثار باستانی بیشتر توضیح دهید
- اصولا همه هنرها ریشه در طبیعت دارند. همه هنرها نوعی گرته‌برداری و تقلید از طبیعت است. از اولین نقاشی‌هایی که انسان در غارها کشیده می‌توان انواع حیوانات و گیاهان را مشاهده کرد که انسان تحت تاثیر طبیعت و در رویارویی با طبیعت و جهان پیرامون خود دست به تقلیدو خلق دوباره آن‌ها زده است.
اما همان طور که درپتینه کاری طبیعی مشاهده می‌شود همه چیز حاکی از نوعی تغییر و تحول است اما این تغییر و تحول کاملا تدریجی است. به طور کلی در طبیعت بیشتر تحولات تدریجی و آرام صورت می‌گیرد. تغییر شب و روز و یا تغییر فصول یا سرما و گرمای هوا و رشد و نمو گیاه و انسان و همه چیز روندی تدریجی دارد .شب به آهستگی رنگ می بازد و صبح می‌رسد و به عکس!
این تحولات و تغییرات تدریجی در رنگ و مواد و بافت و ساختار هر اثر یا شی یا یک بنای تاریخی و یا حتی طبیعی که به مرور زمان و بدون دخالت انسان و بر اثر تغییرات دما و نور و ... رخ می‌دهد و شکل و ماهیت تازه٬ای به هر اثر یا پدیده می‌دهد، درواقع نوعی هنر پتینه کاری طبیعی است و هنرمند دردنیای خلاقیت هنری نیز تلاش دارد تا حدامکان ازهمین الگوهای تغییر و تحولات طبیعی در مواد و اشیا گرته برداری کند.
در تخت جمشید به عنوان یک اثر تاریخی چه گونه می‌توان هنر پتینه طبیعی را مشاهده کرد؟
ـ هنرپتینه در این قبیل آثار با استفاده از زنگارها و شوره‌ها دراثر مرور زمان ایجاد شده و اثر خود را به طور طبیعی در ساختمان‌ها و بقایای باستانی برجای گذاشته و از این طریق بخشی از شخصیت و هویت باستانی اثر را ترسیم و تعریف می‌کنند. این قبیل آثارکه درعین حال حاکی از کهنگی و قدمت اثر است، اصالت آن را نیز اثبات می‌کند. اما از نظر ما نوعی پتینه طبیعی ومحصول پدیده‌های طبیعی است. حتی در غارها و صخره‌ها و آثار طبیعی نیز نوعی پتینه کاری طبیعی ناشی از باران و باد و آفتاب را می‌توان مشاهده کرد.حال یک اثر پتینه کاری خوب وماهرانه هم اثری است که بتواند بیشترین نزدیکی وشباهت را با تاثیر طبیعی پدیده‌ها بر اشیا و آثار گوناگون داشته باشد. از این نظر می‌توان گفت که هنر پتینه در طبیعت برای انسان اهل دل و اهل نظر، محصول و یا ردپایی از خداست. مثلا در تخت جمشید و یا تاق بستان می‌توان مشاهده کرد که طبیعت دست به پتینه کاری زده است.
در تخت جمشید و یا تاق بستان یا حتی در سنگواره‌ها وغارها هم که امروزه برخی از مهم‌ترین آثار تاریخی و جاذبه٬های توریستی درهمه جهان محسوب می‌شود، این نوع پتینه کاری طبیعی را می‌توان دید. یک هنرمند پتینه کار خوب کسی است که بتواند افکتی را براشیا ایجاد کند که بیشترین شباهت و نزدیکی را با پتینه کاری طبیعت داشته باشد. زیرا پتینه‌ای که ما از آن در طبیعت مشاهده می‌کنیم، و از آن به عنوان پتینه کاری طبیعی یادمی‌کنیم، نوعی خلاقیت خدایی است.
در تاریخ هنر ایرانی موارد و یا نمونه هایی از هنر پتینه کاری و اشکال گوناگون آن مواردی را سراغ دارید؟
پتینه کاری چه طبیعی و چه هنری در تاریخ هنرایران جایگاه مهمی داشته است. درکشورهای اروپایی یکی از جالب‌ترین و شاخص‌ترین اشکال پتینه کاری هنر ویترای یا نقاشی روی شیشه است. هنری که در کلیساهای اروپای قرون وسطا و سبک گوتیک قابل مشاهده و بسیار مشهور است.
درایران هم در بیشتر کلیساهای ارامنه می‌توان اثارمتنوعی از این هنر نقاشی روی شیشه واشکال دیگر پتینه کاری مشاهده کرد که تحت تاثیر همان سبک‌های هنری و معماری و تزیینات کلیسا در کشورهای مسیحی هستند اما درعین حال از معماری و تزیینات بومی نیز به تناسب شرایط آب و هوایی بی‌بهره و بی تاثیر نبوده‌اند.
درخانه های تاریخی ایران هم از عمارت‌های بزرگ در شمال کشور گرفته تا کرمان و کاشان و بوشهر درجنوب کشور نیز موارد جالبی از همین شیشه‌های رنگی و تزیینات پتینه کاری در ساختمان‌ها قابل مشاهده است. هنر نگارگری از هنرهای شاخص و میراث فرهنگی ایران است که در مسجدها و باغ‌ها و عمارت‌های تاریخی ایران دیده می‌شود. هنر تذهیب یکی از شاخه های مهم در هنر نگارگری ایران است که اشکالی از آن با تفاوت هایی در سبک و نحوه کاردر ایتالیا محبوبیت و رواج زیادی داشته و دارد.
در کشورهای همسایه همانند ترکیه نیزانواع و اشکال مختلفی از هنر نگارگری را می‌توان مشاهده کرد. نقش‌های اسلیمی در کاشی کاری و حتی هنرفرش ایران همه و همه مظاهری زیبا و ظریف از هنر نگارگری ایرانی است که در معماری و دیگر آثار تاریخی و فرهنگی ایران راه یافته و در تاریخ هنر به نام ایران ثبت شده است.
حتی امروز هم در خیابان وبافت قدیمی تهران مثل خیابان مولوی می‌توان دیوارهایی را مشاهده کرد که قدمتش دوبرابر تاریخ کشور آمریکاست. بنابراین هنر پتینه در تعریف وسیع آن در میراث هنر و تاریخ معماری ایران به ویژه در تزیینات سنتی ما از حکاکی‌های اولیه گرفته تا کاشی کاری و آیینه کاری وگچ کاری‌های پیچیده و حیرت آور در آثار و کاخ‌های تاریخی ایران قابل مشاهده است.
شما در کارتان ازاصول حاکم بر سبک باروک استفاده یا پیروی می‌کنید. سبک باروک در آثار شما چه طور تعریف و مشاهده می‌شود؟
ـ من عاشق سبک باروک هستم. سبک باروک درهمه هنرها سبک مطرح و برجسته‌ای است و شاید بهترین و مهم‌ترین هنرمند معرف این سبک میکل آنژ باشد. هنرمند مجسمه ساز ایتالیایی که شاهکاهایی چون مجسمه داوود را خلق کرده است. می‌گویند او روزی درحال حمل تخته سنگ بزرگی بوده و کسی ازاو می‌پرسد این سنگ را کجا می‌بری ؟ او درجواب می‌گوید این سنگ نیست بلکه فرشته‌ای در درون آن است که با دو بال رو به آسمان ایستاده و من مامورم تا این فرشته را بیرون بکشم. میکل آنژ هنرمندی است که من خیلی دوستش دارم و تحت تاثیرش هستم .
آیا تا بحال آثار او را از نزدیک دیده اید؟
خیر ندیده‌ام اما برنامه‌ام این است که روزی برای دیدار از آثار او سفری به ایتالیا بروم.
لطفا درباره سبک باروک درهنر پتینه کاری بیشتر توضیح بدهید.
سبک باروک سبک پیچیده‌ای در هنر کلاسیک است با دقت و تمرکز بر جزییات و خلق آثاری پرشاخ و برگ است. در سبک باروک همه چیزاصطلاحا میکس مدیا شده و تلفیق و با ترکیب رنگها اثری به شکل سورئال خلق می‌شود. البته هنرپتینه اساسا یک هنرسورئال است. تخت جمشید یا شیر هگمتانه آثاری رئال هستند سنگواره‌ها همه رئال هستند چون محصول دست طبیعت وواقعی هستند اما ما انسان‌ها درآثار هنری و بخصوص هنر پتینه عمدتا سورئال کار هستیم و آنچه که خلق می‌شود اساسا کاری سورئال است. یعنی درکار هنری هنرمند برای پرواز دادن ذوق و احساسات درونی‌اش مانعی نمی‌پذیرد.
درکار ما عدم توجه هنرمند به جنبه‌های رئالیستی درکار سبب اغراق و مبالغه در آثار و رنگ و تمرکز بسیار زیاد برجزییات و گرایشات ذهنی و درونی هنرمند می‌شود.
سبک باروک درایران چه جایگاهی دارد؟ آیا قبلا کسی یا کسانی در این زمینه کار کرده است؟
سبک باروک در هنر پتینه تا پیش از این، کاری یا سبکی رایج درکشور نبوده وهرچه اثر هنری دراین زمینه مشاهده می‌کنید، عمدتا آثار وارداتی است. این سبک اساسا سبکی نادر در ایران محسوب می‌شود . اما من به دلیل علاقه وذوق شخصی ام از کودکی با برخی تکنیک‌ها و خواص مواد همانند کپک مصنوعی و طبیعی و سولفاته شده و اکسیده شدن مواد با توجه به جنبه‌های رئال کار درطبیعت آشنا شده‌بودم.
درایران سبک باروک درآثار هنری طرفداران زیادی دارد هم در معماری و هم در نقاشی و هم در هنر پتینه اما چنان که باید تولیدات هنری به این سبک درایران صورت نگرفته من هم دراین زمینه مدیون استادانی هستم که به نحوی در مسیر زندگی ام قرار گرفتند و تا اخر عمر مدیون آموزش‌های آن‌ها هستم. استادانی که خود درمراکز هنری و آکادمیک جهانی حضور فعال دارند. به عنوان مثال یکی از استادان من هم اکنون ساکن ایتالیاو استاد دانشگاه ماکو دراین کشوراست.
از کارهایی که دررزومه شما ثبت شده و تکنیک‌های هنری درکار خود بگویید
ـ من تا بحال کارهای زیادی را در مراکز و موسسات مختلف ارائه داده‌ام. به عنوان مثال به کار برروی آثار باستانی دربرج میلاد و یا پتینه کاری در سفارتخانه سوئد که در سال 83 انجام گرفته می‌توان اشاره کرد. اخیرا نیز سفارش‌های متعددی از سفارتخانه های خارجی مختلف دریافت کرده‌ام که همه متقاضی سبک باروک و بوف گول فرانسه هستند که تکنیکی است که من شخصا در این زمینه تسلط حرفه‌ای دارم.
درپتینه کاری‌های موزه بانک تجارت و گچ بری هایش نیز با همکاری تیم بزرگی از هنرمندان سنتی ازجمله هنرمندان نگارگری و گچ بری اصفهان کار کرده‌ام و کار پتینه و نگارگری آن را برعهده داشتم.
"برج ارم سروستان" در خیابان الهیه نیز از جمله اولین برج‌های هرمی در ایران است که من درآنجا کار کرده‌ام. سبک باروک سبک پیچیده و پرشاخ و برگی مستلزم صرف وقت و انرژی و دقت بسیار است و با مواد و متریالی حساس و اغلب با آلایندگی بالا همانند سرب و جیوه سرکار داریم که کارکردن با آن‌ها مستلزم دانش و مهارت کافی درباره خواص مواد و نحوه استفاده و کاربرد آن خواص است.
من درکارهایم واقعا از طبیعت الهام می‌گیرم با این که پتینه کاری هنری سورئال است که می‌خواهد به جنبه‌های واقعی و رئال اجسام و پدیده ها وفادار نباشد با این حال هدف هنرمند در این سبک نیزخلق یک شی واقعی است.
امروز که دراین هنر و حرفه تثبیت شده‌اید چه دیدگاهی نسبت به این انتخاب خودتان دارید؟
ـ من مدتهاست که به لطف خداوند عاشقانه دراین حرفه مشغول کار هستم و نه تنها از کار کردن خسته نمى‌شوم بلکه لذت هم مى‌برم و دست کشیدن از این کار شدیدا من را مى‌رنجاند.
امروز که به طور مستقل دراین هنر فعالیت می‌کنم می توانم بگویم که همواره در میان تمام زیبایى‌هایى که من به دنبالش بودم خدا را زیباترین زیباى عالم و سرچشمه‌ى تمام زیبایى ها یافتم و هیچ چیزى براى گفتن ندارم فقط مى‌توانم بگویم خدایا ممنونم...
خبرگزاری میراث فرهنگی
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید