نقش خدمت نزد مولوی

1390/9/27 ۰۳:۳۰

حسن جعفری‌تبار از دانشگاه آزاد اسلامی چنین گفت:
سخن حول این ابیات از مثنوی است:

 به گزارش روابط عمومی همایش مولانا، که هم اکنون در مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی در حال برگزاری است، حسن جعفری‌تبار از دانشگاه آزاد اسلامی چنین گفت:
سخن حول این ابیات از مثنوی است:

گر گشایم بحث این را من به ساز تا سئوال و تا جواب آید دراز

ذوق نکتـۀ عشـق از من می‌رود نقش خدمت نقش دیگر می‌شود

و مدّعا آن است که مهمترین اصل نظام اخلاقی مولوی خدمت به دیگری است و او دقیقاً برای همین مقصود مثنوی را سروده. در تبیین این امر ارکان و عناصر این مفهوم و تشابه و اختلاف آن را با دیگرخواهی (= التروییسم) باید باز رسید. خدمت به دیگری به سه شیوه نمود می‌یابد. گاه با کردار می‌توان دیگری را یاری کرد، و گاه با گفتار و آنگاه که مخاطب به سخن تو حاجتمند است هیچ کاری غیر از این او را خشنود نخواهد کرد. مولوی سخن خود را در استخدام مخاطب می‌نهد و به رغم میل فردیش به خاموشی تا جایی که می‌تواند در بسط کلامی مقصود خود سعی می‌ورزد. شیوۀ سوم خدمت نزد مولوی یاد کرد دیگری در دعاست و نزد او، فراموش نکردن دیگری و نگاهداشت او در ذاکره، از خدمت فعلی و قولی مهمتر و مؤثرتر است؛ بزرگترین خدمتگزار اوست که در یاد دیگری است گرچه خود را پاک فراموش کرده باشد.

وی گفت : اما در دستگاه اخلاقی مولوی، خدمت اگرچه بی‌مزد است، بهترین خدمت پیش از اعلام حاجت صورت می‌پذیرد و حتی جایی که مخدوم، خود را بی‌نیاز از یاری می‌داند خادم باید بر خدمت خود اصرار ورزد. در ظاهر عبارت مولوی این اصل اخلاقی محصول ذوق و عشق است به خلاف کانت که رفتار اخلاقی را زاییدۀ خرد می‌شمرد ذوق و احساس را سرآغاز بی‌اخلاقی.