عناصر فرهنگ تاجیکی در آثار مولانا

1390/9/27 ۰۳:۳۰

دکتر نورعلی نورزاد در کنفرانس جهانی گفت: مسلّم است، که بازتاب هنر شاعری مولانا جلوه‌های ویژه‌ای دارد و یک بُعد کشف آن در کاربندی عناصر جغرافیای تاریخی و فرهنگ تاجیکی در آثار شاعر تظاهر می‌کند، که در محور بررسیهای این مقاله قرار می‌گیرد. حتی حدس هم می‌توان زد، که این موضوع اکثراً از مرز مباحث دانشمندان مولوی‌پژوه تا جایی هم بیرون مانده یا کمتر به آن توجه ظاهر گردیده است.

دکتر نورعلی نورزاد (نوراف)از دانشگاه دولتی خجند، تاجیکستان و عناصر فرهنگ تاجیکی در آثار مولانا:

دکتر نورعلی نورزاد در کنفرانس جهانی گفت: مسلّم است، که بازتاب هنر شاعری مولانا جلوه‌های ویژه‌ای دارد و یک بُعد کشف آن در کاربندی عناصر جغرافیای تاریخی و فرهنگ تاجیکی در آثار شاعر تظاهر می‌کند، که در محور بررسیهای این مقاله قرار می‌گیرد. حتی حدس هم می‌توان زد، که این موضوع اکثراً از مرز مباحث دانشمندان مولوی‌پژوه تا جایی هم بیرون مانده یا کمتر به آن توجه ظاهر گردیده است. وابسته به این، در مقاله مسائل ذیل مطرح و به معرض پژوهش گذاشته مي‌شود.

1. کاربندي مفاهيم و مطالب مربوط به جغرافياي تاريخي فرارود در پیوند و مناطق مربوط به سرزمین قدیمه تاجیکان و بازتاب ارزشهاي هنر شاعری در ضمن آنها.

2. بحث دوم مقاله به پرتو عناصر فرهنگي تاجيکي در آثار مولانا و حفاظت واژه و ترکیبهای خاص اشعار او در گویش معاصر تاجیکی پیوند مي‌گیرد. در ضمن این موضوع بررسي تابشهاي مختلف سنن فرهنگي، عناصر فرهنگي ملّي در آينه ميراث مولانا نيز قرار مي‌گیرد. از جمله، کاربندي امثال و حکم تاجيکي، کاربرد واژه و تعابیري، که از فرهنگ مردمي این منطقه سرچشمه مي‌گیرد
جنبه ديگر این سمت پژوهش به کاربرد واژه‌هاي مربوط است، که امروز در گویش مردم تاجیک و زبان شفاهي به کار گرفته مي‌شوند.

تحقیق این سمت پژوهش از دیدگاه‌های ذیل جریان می‌گیرد.

1. بررسی شیوهای کاربرد این نوع کلمات در آثار مولانا.

2. تعیین هماهنگی معنایی کلمات در آثار مولانا و گویش معاصر تاجیکی و تابشهای معنوی آنها در مقایسه و مقابله با فرهنگنامه‌های پیشین و جدید.
3. کارگاه هنری مولانا در جریان استفاده کلمات مذکور. در رهگذار بحث این مسئله با استفاده از این کلمات در آثار مولانا پدید آمدن ترکیبها و مفاهیم شاعرانه تحقیق می‌شود.

در کنار این، بازتاب عناصر سنّتهاي فرهنگ تاجيکي هم در مثنوي بسامدي زياد دارند، که در ضمن آنها تقويت هنر شاعری و جلوهاي خواص ارزشهاي ادبي آثار مولانا به مشاهده مي‌رسند، که تحقيق موضوع از اهميت ویژه برخوردار است. سنن یادشده هم بیشتر در بطن قسمتی از ترکیبها و عبارات نهفته‌اند که اینجا نیز بخش دگر عبارات شاعرانه مطرح می‌شود.

3. براي تألیف مقاله به جز از آثار مولانا بيش از 30 سرچشمه‌اي دست اول، کتب مرجع، فرهنگهاي فارسي و آثار پژوهشي به کار گرفته مي‌شود.
4. بررسی عمیق موضوع تحقیق مقاله تدوین دو فرهنگنامه مربوط به اشعار مولانارا در پی خواهد داشت.

الف) فرهنگ مفاهیم عبارات و مصطلحات مستعمل گویش تاجیکی در شعر مولانا.

ب) فرهنگ ترکیب عباره و کنایات اشعار مولانا