حسام‌الدین از منظر سلطان ولد

1390/9/27 ۰۳:۳۰

علی محمدی در سخنرانی خود در همایش مولانا از دانشگاه بو علی سینا که هم کنون درمرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی درحال برگزاری است اظهار داشت، حسام‌الدین چلبی، در زندگی روحانی و غیر روحانی مولانا نقشی مؤثر و از یاد نزدودنی دارد.

علی محمدی در سخنرانی خود در همایش مولانا از دانشگاه بو علی سینا که هم کنون درمرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی درحال برگزاری است اظهار داشت، حسام‌الدین چلبی، در زندگی روحانی و غیر روحانی مولانا نقشی مؤثر و از یاد نزدودنی دارد. تأثیر روحانی او، منجر به پدید آمدن کتاب عظیم مثنوی شد و در بخش دیگر زندگی مولانا، نقش خلیفگی و معاونت و معاضدت او چنان پراهمیت بودکه مولانا، کلید اختیار خانقاه و همۀ حساب و کتاب وجوهات را همراه با خلیفگی به او سپرد.


او گفت : با توجه به این چشم‌انداز، به سبب اینکه هیچ اثری از جمله شعر و نثر از حسام‌الدین باقی نمانده است، تحقیق و تحلیل قابل ملاحظه‌ای هم از او تا آنجا که ما آگاهی داریم، به زبان فارسی یا زبانهای دیگر، صورت نگرفته است؛ تنها تک‌نگاری موجود، از میان مقالات و کتابها، مقاله‌ای است با عنوان: «حسام‌الدین شاگردی معلم‌ساز» اثر زنده‌یاد دکتر حسین لسان، استاد دانشگاه تهران، که در مجلۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، پاییز 1354، حدود چهل سال پیش نوشته شده است. مابقی هرچه هست در کنار نام مولانا است و البته نمی‌توان از همین مقدار موجود، هم به نیکی یاد نکرد. نگارنده


وی گفت: این مقاله، از جهت های گوناگون، به جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل شخصیت حسام‌الدین اقدام کرده است؛ اما از آنجا که ظرفیت هر مقالۀ علمی، محدود و فرصت تحلیل محتواهای به دست آمده، کوتاه است، در اینجا صرفاً به تحلیل و بررسی شخصیت حسام‌الدین، از زبان و نگاه سلطان ولد خواهیم پرداخت. این مقاله، با استناد به تحلیل داده‌ها و نشانه‌های موجود در متن ولدنامه و دیگر تذکره‌های عرفانی و استنادات تاریخی، به روشن‌گری پیوندهای دقیق‌تر و عمیق‌تر میان حسام‌الدین و سلطان ولد می‌پردازد.