مولانا و محدودیتهای زبانی شعر

1390/9/27 ۰۳:۳۰

ای شه و سلطان ازل، مفتعلن کشت مرا: مولانا و محدودیتهای زبانی شعر

ای شه و سلطان ازل، مفتعلن کشت مرا: مولانا و محدودیتهای زبانی شعر
به گزارش روابط عمومی همایش مولانا دومینیکو اینجنیتو دانشگاه آکسفورد، انگلیس در همایش موانا در مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامب اظهار داشت: گاه گاهی دانشجویان فرنگی ام از من می‌پرسند که چرا شعرای فارسی‌زبان توانسته‌اند هزار سال قافیه اندیشی و عروض سنجی را تحمل کنند بدون اینکه قبل از دوران معاصر، از سنت معهود شعر کلاسیک فاصله بگیرند؟ مولانا، راجع به اصل این موضوع، با توفیق عرفانی تمام عیارش توانسته است راز تناقض نمایی زبان شاعری را در پرتو محدودیتهای فطری خود در فضای یک بیت به طور کامل بیان کند: « رَستم از این بیت و غزل ای شه و سلطان ازل/ مفتعلن مفتعلن مفتعلن کشت مرا». مولانا چندین بار از محدودیتهای قالبی شعر شکایت کرده است. اما، چرا به جای فرو آوردن سطح معنی دار زبان شعر به ساختار ژرف عروض (مفتعلن مفتعلن) و با وجود این بیزاری نظم ستیز نتوانسته است تنظیم عروضی را به هم بریزد تا سخن خود را به آزادی افلاکی نوین برساند؟ حتی اگر این مقاله به نتایج قطعی و قانع کننده‌ای نرسد، کوشش ما بر این خواهد بود که پرسش مورد نظر خود را تنها مربوط به حوزه تاریخی ادبیات فارسی ندانیم، بلکه آن را تبدیل به مسئله گسترده‌تری کنیم که عناصر ذاتی زبان انسانی را زیر سؤال خواهد برد.