لزوم گسترش و ارتقای سطح ادبیات، شعر و نثر قرآنی

1396/10/3 ۱۱:۱۰

مصطفی عباسی مقدم، مشاور معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در قالب یادداشتی، به بررسی و تحلیل اولویت‌های کاری این معاونت در دوره جدید پرداخت.

 
مصطفی عباسی مقدم، مشاور معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در قالب یادداشتی، به بررسی و تحلیل اولویت‌های کاری این معاونت در دوره جدید پرداخت.

 
 مصطفی عباسی مقدم، عضو هیات علمی، استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان: عبدالهادی فقهی‌زاده با حضور در معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در اسرع وقت اولویت‌های پیش‌رو را بیان کرده و افکار عمومی و فعالان قرآنی را از حالت انتظار درآورد. از محاسن اعلام اولویت‌ها می‌توان به امکان همکاری سایر نهادهایی که دغدغه‌های مشترک با معاونت دارند، اشاره کرد.
 
از مهمترین اولویت‌هایی که به‌حق و به‌درستی جزو رویکردهای اصلی قرار گرفته، توجه به دیدگاه‌های کارشناختی صاحبنظران در چارچوب کارگروه‌های تخصصی است که به‌زودی تشکیل خواهد شد. کارگروه‌های تخصصی به منزله پشتوانه فکری و تخصصی بخش‌های معاونت عمل خواهند کرد، البته به شرط آنکه اعضای آن‌ها واقعا کارشناس و مجرب بوده و در مباحث خود شرایط گذشته و آینده فعالیت‌های قرآنی را درنظر گیرند و از رویکردهای بخشی‌نگر و یک‌جانبه بپرهیزند.
 
کارگروه «ادبیات، هنر و رسانه»، یکی از این کارگروه‌هاست که باید در کوتاه‌ترین زمان شکل گیرد و انبوهی از مهمترین و لازم‌ترین سوژه‌های هنری و ادبی قرآنی را مورد توجه قرار دهد. برخی از موضوعات ضروری برای طرح در این کارگروه عبارتند از: روش‌های نمایش مطالب و داستان‌های قرآنی، گسترش و ارتقای سطح ادبیات، شعر و نثر قرآنی، آسیب‌شناسی داستان‌های کودک و نوجوان بر مبنای آموزه‌های قرآنی، راه‌های گسترش و فرهنگ‌سازی ارزش‌های قرآنی، تکنیک‌های رسانه‌ای برای افزایش توجه به خبرهای قرآنی، نمایش‌های قرآنی خیابانی و مناسبتی، آموزش‌های هنری برای فعالان قرآنی.
 
برگزاری نشست‌های تخصصی هم‌اندیشی نیز از جمله دیگر اولویت‌ها است که می‌تواند نظر و همفکری و هم‌افزایی کارشناسان و اندیشمندان و محققان قرآنی را جلب کرده و فضای مشارکت در اینگونه مباحث را گسترش دهد. راه‌ها و تکنیک‌های تدبر درقرآن، راه‌های کیفی‌سازی نشر قرآنی، راه‌های پالایش و اصلاح برنامه‌های عترتی، آسیب‌شناسی نمایشگاه‌های قرآن، سبک زندگی قرآنی، راهکارهای افزایش کمی و کیفی تولیدات قرآنی و راهکارهای گسترش وقف قرانی از موضوعاتی است که می‌تواند محور این نشست‌ها قرار گیرد.
 
گسترش تعامل با موسسات قرآنی در استان‌ها از دیگر اولویت‌های ین معاونت است. با کاهش بودجه و حمایت‌ها در سال‌های اخیر از حجم نشاط و فعالیت موسسات و فعالان قرآنی در استان‌ها کاسته شده و بسیاری از آنان از کم‌توجهی معاونت گله‌مند هستند. باید با روش‌ها و آموزش‌های هدفمند کاری کرد که این موسسات با خوداتکایی مالی و تدارکاتی و هم‌افزایی با همترازان خود، روزبه‌روز موثرتر و فعال‌تر شده و نیاز آن‌ها به مرکز کمتر شود. البته آنچه جایگزین می‌شود، تعامل برنامه‌ای و تغذیه نرم‌افزاری است که همه موسسات کوچک و بزر گ به آن نیاز دارند. هر موسسه هم به طرح‌های موفق و ایده‌های پیشرو موسسات دیگر محتاج است و هم به طرح‌های نو و ابتکاری مطالعه شده از سوی معاونت و کارگروه‌های تخصصی آن. در سایه این هم‌افزایی هوشمندانه می‌توان به آینده‌ای غنی و درخشان برای نهادها و فعالان قرآنی امیدوار بود. در کنار این اقدام، تلاش جدی برای طبقه‌بندی و درجه‌بندی موسسات قرآنی هم می‌تواند حرکت آن‌ها را سریع‌تر و علمی‌تر و سنجیده‌تر کرده و با مشارکت بیشتر افراد فرهیخته و خوشفکر همراه کند .
 
راه‌اندازی و فعال‌سازی پرتال هوشمند و چندجانبه معاونت، استان‌ها و موسسات نیز ضرورتی است که خلا آن احساس می‌شود. این پرتال برای حمایت فکری و برنامه‌ای و تغذیه محتوایی و پایش و رصد مستمر فعالیت‌ها و ارزیابی کمی و حتی کیفی فعالیت‌های موسسات از هر سرمایه‌گذاری و کار دیگری لازم‌تر به‌نظر می‌رسد، چون پیکره فعالیت‌های قرآنی را به درختی تبدیل می‌کند که همه اجزای آن بهم مرتبط و از دردها و توفیقات هم مطلعند و در زمان مقتصی واکنش لازم را بعمل می‌آورند.

اولویت دیگر، پرداختن به موضوع عترت و اهل بیت (ع) درکنار فعالیت‌های قرآنی است. تاکنون هم توجه حداقل به مباحث عترت به‌عنوان اهم موضوعات قرآنی و جزوی از قرآن وجود داشته، اما توجه و سرمایه‌گذاری بیشتر و درخور،‌ اقدامات فراتری را می‌طلبد. در این راستا، تکمیل نواقص و رفع غفلت‌های حوزه عترت اولین گام است و تلاش روشنگر برای پالایش و اصلاح برنامه‌ها و محافل عترت و رفع مهجوریت از برخی چهره‌های عترت مانند برخی از امامانی که عموم مردم کمتر اطلاعی از زندگانی و سیره تابناک آن‌ها دارند، همچنین غنی‌سازی محتوایی محافل عترت و ارتقای بُعد عاطفی این برنامه‌ها به سوی بُعدهای معرفتی و علمی، گام‌های بعدی است.
 
با توجه به اهمیت پیوست رسانه‌ای، تعامل مطلوب و همه‌جانبه با صدا و سیما و دیگر رسانه‌ها در
شرایط کنونی ضرورت دارد. قطعا در طرح‌ریزی و اجرای هر برنامه فرهنگی و قرآنی، ابعاد رسانه‌ای آن لحاظ و با کمک صاحبنظران، راهکارهای انعکاس مطلوب و مخاطب‌پسند آن درنظر گرفته شود
 
باید توجه داشت که اعلام اولویت‌ها، مرحله نخست یک فرآیند طولانی و دشوار است که جز از طریق برنامه‌ریزی انسانی محتوایی و اجرایی و بودجه‌ریزی منطقی به غایت مطلوب محقق نمی‌شود.
 
اینگونه برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی، رویکردی موقتی بوده و برای بازه چندماهه و حداکثر یکساله کارساز است، اما برای افق  بلندمدت، یک برنامه‌ریزی استراتژیک مبتنی بر روش‌های علمی و تجربه شده با توجه به امکانات و الزامات معاونت لازم است که برای تدوین آن صاحبنظران متخصص و باتجربه باید آستین همت بالا زده و برنامه چهارساله را بنویسند که البته تجربه و نمونه‌ای مفید در این زمینه وجود دارد و بخشی از این راه پیموده شده و قابل بهره‌برداری است.

منبع: ایبنا